Türkiye’nin bilim kadınları nerede?

Sloganı anlamlı çünkü baktığınızda dünya çapındaki araştırmacıların sadece yüzde 30’u kadın.

Fizik, kimya ve tıp dallarında verilmiş olan 575 Nobel ödülünün sadece 16’sını, yani yüzde 3’ünü kadınlar almış.

Ki bunların arasında “L’Oreal-Unesco” ödülünü almış iki bilim kadını var.

Amerikalı moleküler biyolog Elizabeth Blackburn 2009 Nobel Tıp ödülünün, İsrailli moleküler biyolog Ada Yonath ise yine 2009 Nobel Kimya ödünün sahibi.

1998 yılından günümüze 5 kıtadan 87 bilim kadını “L’Oreal-Unesco” ödülüne layık görülmüş. Yine beş kıtadan gelecek vaat eden 2 bin 170 genç bilim kadını ödüllendirilmiş.

Bu yılki L’Oreal-Unesco ödülünü, Sorbonne Üniversitesi’nin, “düşünüyorum o halde varım” diyen Fransız düşünür Descartes’ın da heykelinin bulunduğu muhteşem amfisinde izledim.

Unesco Genel Direktörü İrina Bokova’nın dediği gibi, bilim dünyasının kadının zekâsına, enerjisine ve hayallerine ihtiyacı var.

Zaten araştırmalar da bunu somut bir şekilde ortaya koyuyor.

Kadın-erkek eşitliğini gözeten araştırmacı ekiplerin bilimsel makaleleri yüzde 34 oranında daha fazla kaynak gösteriyor.

Sorbonne Üniversitesi’nde “L’Oreal-Unesco” ödülü için sahneye çıkan 5 bilim kadınını tanıyoruz

Zira ünlü Fransız fotografçı Brigitte Lacombe tarafından çekilmiş siyah-beyaz portreleri günlerden beri Paris’in Charles de Gaulle ve Orly havaalanlarında, Paris’teki tüm otobüs duraklarında, reklam panolarında.

Ödülün amacı bilim kadınlarını görünür kılmak değil mi?

HİGGS BOZONU KARADELİKLER

Ödül olmasa, Faslı nükleer fizikçi Profesör Rajaa Cherkaoui El Mourski’nin Cern’de Higgs bozonunu araştıran ekipte olduğunu ve araştırmalarıyla büyük katkı sağladığını nereden bilecektik?

Karadeliklerin sırrının çözülmesinde Brezilyalı astrofizikçi Prof. Thaisa Storchi Bergmann’ın katkısı, güneş enerjisinin ucuzlamasında Çinli kimya profesörü Yi Xie’in payı bu ödül sayesinde tarihe not düşüyor.

İngiliz kimya profesörü Dame Carol Robinson çocuklarıyla ilgilenmek için 8 yıl kariyerine ara veriyor.

Ama bu protein moleküllerinin nasıl hareket ettiklerini çözmek bir alet geliştirmesine engel olmuyor.

Kanadalı bilim kadını Molly Shoichet’in hasarlı sinir dokularını iyileştirme çalışmaları ise gelecekten milyonlarca kişiye umut verebilecek.

EN CAN ALICI SORU

Tören sonrası L’Oreal Türkiye Bilim Direktörü Fügen Soykut ile birlikte sohbet ettiğim L’Oreal’ın Doğu Avrupa’dan sorumlu Başkan Yardımcısı Alexandre Popoff en can alıcı soruyu soruyor:

“Türkiye’nin bilim kadınları nerede?”

Aynı zamanda L’Oreal Yürütme Kurulu üyesi olan Popoff’a göre, L’Oreal-Unesco ödülü kadınlara verilen bir Nobel ödülü.

“Nobel’den bile değerli” diyor Popoff.

İşte bu ödülü 17 yılda Türkiye’den sadece bir tek bilim kadını fizikçi Profesör Dr. Ayşe Erzan “fraktal geometri” oluşumlarıyla ilgili çalışmaları nedeniyle 2003 yılında kazanmış.

“L’Oreal-Unesco” ödülünün 17 yılı kapsayan belgeselinde Türkiye’nin adı bir tek kez geçiyor.

Popoff’un dediği gibi “Türkiye’nin başarılı bilim kadınları nerede?”

Oysa L’Oreal Türkiye, “Bilimde Kadın” programının ülke bazındaki programında her yıl 6 başarılı bilim kadınına burs veriyor.

Hemen hemen her yıl 15 bin dolarlık bursa hak kazanmış genç bilim kadınlarını tanıtmaya çalışıyorum.

Ne yazık ki bilim kadınlarımızı uluslararası arenaya çıkarmayı başaramıyoruz.