Türkiye inovasyon sıralamasında geçen yıla göre yedi sıra düştü

Geçen hafta açıklanan 2018 Küresel İnovasyon Endeksi’nde Türkiye 126 ülke arasında 50. sırada yer aldı.

Geçen yıl aynı endekste 43.sıradaydı ve bir yıl öncesine göre bir sıra gerilemişti.

Türkiye’nin bu yıl yedi sıra birden gerilemesi bir yana inovasyon meselesinde her yıl peş peşe zemin kaybetmesi oldukça ciddi bir durum.

Dünyanın Sanayi 0.4’ü konuştuğu bir dönemde inovasyonda güçlü bir varlık gösteremiyoruz.

Küresel İnovasyon Endeksi, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WİPO), dünyanın en büyük işletme okullarından İNSEAD ve ABD Cornell Üniversitesi tarafından ortak düzenleniyor.

Küresel İnovasyon Endeksi, ülkeleri fikri haklardan, eğitim harcamalarına, bilimsel ve teknik yayınlardan mobil uygulama geliştirmeye kadar 80 göstergeyi kapsayan bir yelpazede ele alıyor.

İnovasyon endeksinin her yıl bir teması var.

Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü Direktörü Francis Gurry Küresel İnovasyon Endeksini açıkladı

TEMA: ENERJİDE İNOVASYON
Geçen yılın teması “Tarım ve Gıda Sistemlerinde Yenilik” idi.

Bu yılın teması “İnovasyon ile Dünyaya Enerji Vermek”.

Yani, dünyanın artmakta olan enerji talebini, iklim dostu, yenilikçi “yeşil teknolojilerle” karşılamak.

Bu yılkı İnovasyon Endeksi’ndeki ilk 10 ülke sırasıyla  İsviçre, Hollanda, İsveç, İngiltere, Singapur, ABD, Finlandiya, Danimarka, Almanya ve İrlanda.

İsviçre sekiz yıldan beri birincilik sırasını kaptırmıyor.

Avrupa ilk 10 ülkenin sekizini barındırarak şampiyonluğu elinde tutuyor.

Dolayısıyla “Avrupa’dan bu saatten sonra bir şey olmaz” diyenlerin ne kadar yanlış düşündükleri ortaya çıkıyor.

11 yıldan beri yayınlanmakta olan “Küresel İnovasyon Endeksi”nde istikrarlı bir şekilde sıçrama yapan ülkeler arasında Endonezya, Malezya, Hindistan. İran, Meksika, Tayland, Vietnam gibi ülkeler var.

Malezya’nın Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanlığı olduğunu biliyorum.

AR-GE YATIRIMI YETERSİZ Mİ?

Türkiye’ye gelirsek, 126 ülke arasında 50. sırada olmamız ve sürekli geriye düşmemiz akla şu soruyu getiriyor:

Acaba ülkenin Ar-Ge yatırımı gerçekten yetersiz mi?

Nitekim bu endeksin yayınlanmasından birkaç gün sonra dikkatimi çeken bir haberde Türkiye’nin 2017 yılında Amazon’un yarısı kadar Ar-Ge harcaması yapmadığı vurgulanıyordu.

Amazon 2017 yılında 22.6 milyar dolarlık Ar-Ge harcaması yaparken, Türkiye aynı yıl merkezi yönetim bütçesinden 2.9 milyar dolar (10 milyar 710 milyon) harcama yapmış.

TUİK verilerine göre,  Türkiye 2016 yılında özel sektör ve kamu birlikte Ar-Ge’ye 24 milyar 641 milyon (8.1 milyar dolar) harcamış.

2018 yılı merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge’ye ayrılan başlangıç ödeneği ise 12 milyar 950 milyon lira.

Ar-Ge harcamalarına ülke örneği vermek gerekirse, Küresel İnovasyon Endeksi’nin birincisi İsviçre gayri safi yurt içi hasılaya göre Ar-Ge’ye en fazla harcama yapan ülkelerden biri.

Harcamaların üçte ikisi özel sektör tarafından yapılıyor ve bu miktar 16 milyar İsviçre frangı tutarında.

Endeksteki iyi haber: Endüstriyel Tasarımda öne çıkıyoruz

ÖTE yandan Küresel İnovasyon Endeksi’nin bazı ülkelerin güçlü yanlarına da vurgu yaptığı bölüm Türkiye’ye iyi haber.

“Dünyayı İnovasyon ile Aydınlatalım” başlığı taşıyan tabloda Türkiye “Yaratıcı Çıktılar” başlığı altındaki kutucukta “Endüstriyel Tasarım” ile yerini almış.

Demek ki hiç farkında olmadan “Endüstriyel Tasarım”da bayağı yol almışız.

Mimarlık Dergisi’nin Ocak-Şubat 2014 tarihli sayısında yer alan, Yaşar Üniversitesi’nden Dr. Fatma Esen Taylor’un “Küreselleşmenin Türkiye’de Endüstriyel Tasarımın Gelişimine Etkileri” başlıklı makalesi (http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=389&RecID=3302) bunun nedenine ışık tutuyor.

AB üyelik programı çerçevesinde  yapılan düzenlemeler “Endüstriyel Tasarım” konusunda gelişmeler kaydedilmesi mümkün kılmış.

Taylor, uluslararası pazarda sivrilmek isteyen beyaz eşya, vitrifiye ve tıbbi cihazlar, cam ev eşyası, mobilya gibi sektörlerin endüstriyel tasarım danışmanlıklarından hizmet aldıklarını belirtiyor.

UNESCO İSTANBUL’U TASARIM ŞEHRİ SEÇTİ

Gerçekten tasarım ile ön plana çıkan markaları, her sektöre damgasını vuran tasarımcıları medya olarak az yazmadık.

İstanbul Tasarım Haftası,  İKSV’nin İstanbul Tasarım Bienali gibi etkinliklerini de öyle.

Nitekim yukarıdaki makale  “Uluslararası endüstriyel tasarım sergileri ve etkinlikleri , İstanbul’u dünyanın tasarım merkezlerinden birine dönüştürerek Türkiye’nin küresel ekonomideki payını büyütmeyi amaçlayan küresel bir kültür projesinin kapsamında ele alınmaya başlanmıştır” diye bitiyor.

Taylor bu makaleyi dört yıl önce yazmış.

Üç yıl sonra yani 2017 yılı Kasım ayında Unesco İstanbul’umuzu Tasarım Şehri seçti. (bkz. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/gila-benmayor/unesco-istanbulu-tasarim-sehri-secti-40640043).

Kimin haberi var?