Gila Benmayor: Onların da krizi var

Gila BENMAYOR

Japon Başbakanı Yoshiro Mori, Davos'ta bundan bir buçuk ay kadar önce hayli dokunaklı bir konuşma yapmıştı.

İsviçre dağlarında kar manzarasını görmekten ne denli mutlu olduğunu belirtirken ‘‘Biz Japonlar karın beyazına fazlasıyla tutkunuz. Beyaz bizim için saflığın sembolüdür. Yeni bir başlangıç anlamına da gelir. Yani beyaz bir sayfa. Şimdi buradaki herkesten Japonya ile ilişkilerinde beyaz bir sayfa açmalarını istiyorum’’ demişti.

Neden Japonya ile beyaz bir sayfa?

Çünkü Mori'nin konuşmasına bakılırsa Japonya yeniden doğacaktı.

Ekonomik ve sosyal reformlarla eski günlerine kavuşacaktı.

‘‘Japon mucizesi 10 yıl önce bir balon gibi söndü ama burada söz veriyorum eski günlere en kısa zamanda döneceğiz’’ müjdesini veriyordu Mori.

Hangi Japon mucizesi?

Japonya bugün yüzde 5 oranındaki işsizlik, sallantıda olan yirmiye yakın bankası ve tepetaklak giden borsasıyla büyük bir krizin tam göbeğinde.

Mori'nin kulağımla duyduğum vaatleri şimdilik havada. Halk arasındaki desteği ancak yüzde 7 oranında olan Mori önce ‘‘istifa edeceğim’’ dedi.

İki gün sonra vazgeçti.

Japonya'daki kriz nedeniyle dünyanın nefesini tuttuğu günlerde önceden planlandığı gibi ABD gezisine çıkacak.

Ekonominin detaylarına fazla girmek istemiyorum.

Krizin püf noktası yine bizde olduğu gibi sistemde.

Varolan sistem güçlü lider yaratamıyor.

Dünyanın ikinci büyük ekonomisi olmasına rağmen Japonya'da 1945 yılından bu yana iş başına gelen 26 başbakandan pek azı yaptığı işlerle hafızalarda iz bırakmış.

55 yıldan beri iktidarda olan Liberal Demokratik Parti tarafından seçilen başbakanlar kimilerine göre sadece ‘‘kukla liderler’’.

Japon siyaset bilimci Masayuki Fukuoka'ya bakarsanız ‘‘kukla liderler’’ Japonya'da Ortaçağ'dan bu yana süregelen bir gelenek.

Ne var ki ‘‘kukla liderler’’ artık sabırları taşırmış durumda.

Bugün ‘‘Böyle devam edemez sistemin değişmesi gerek’’ diye düşünenler çoğunlukta.

Japon işadamlarının büyük destek verdiği Liberal Demokratik Parti'nin iktidardan uzaklaştırılabileceği ilk kez ciddi bir şekilde konuşuluyor.

Bu arada ABD yine aynen bizde olduğu gibi Japonya'yı pek yakından izliyor.

Başkan Bush'un ekonomik danışmanı Lawrence Lindsey ‘‘Acil reformlara gereksinimleri var. Ne tür reform yapmaları gerektiğini benden iyi biliyorlardir. Onlara ben dikte edecek değilim’’ diyor.

Hazine Bakanı Paul O'Neill ise politikacılardan umudunu kesmiş olsa gerek Japon işadamlarıyla acilen bir diyalog açılmasını öneriyor.

Türkiye'ye kesenin ağzını açmaya yanaşmayan O'Neill'in Japonya telaşı anlaşılabilir.

Neticede, ABD bizdeki krizden fazla Japonya'daki krizden etkilenecek.

Mitterrand’ın eski danışmanı silah kaçakçılığına bulaştı mı?

Mitterrand'ın eski danışmanı, yazar Jacques Attali beni hayal kırıklığına uğrattı. Paris'te ve Davos'ta birkaç kez karşılaşıp röportaj yaptığım Attali'nin, Fransa'daki Angola'ya kaçak silah satışı skandalında adının geçtiğini duymuş ama pek de önemsememiştim.

‘‘Fısıltı gazetesi dünyanın her yerinde var’’ diye düşünmüştüm.

Hatta, Brezilyalı yazar Paulo Coelho laf arasında, ‘‘Attali'nin başıbüyük belada’’ deyince de ‘‘söylenti olabilir’’ cevabını vermiştim. Ne yazık ki söylenti değilmiş.

Attali geçenlerde ifade vermeye çağrıldı. İddiaya göre, Mitterrand'ın oğlunun da karıştığı Angola'ya silah satışının baş kahramanı, işadamı Falcone'den yaklaşık 100 bin dolar almış. Birkaç kez de bu işadamıyla Afrika'ya uçmuş.

21. Yüzyılın Sözlüğü gibi bazı kitapları Türkçeye de çevrilmiş olan Attali aynı zamanda dünyadaki yoksullukla mücadele için projeler üreten bir kişi. Eğer böyle bir şey yaptıysa dilerim Robin Hood güdüleriyle hareket etmiş olsun.

ERKEK GİBİ OYNA, KADIN GİBİ KAZAN TÜRKÇE’DE

İTİRAF etmeliyim ki bizde çıkan kitapları gerektiği kadar izleyemiyorum. Mal bulmuş mağribi gibi üzerlerine atladığım birçok kitap Türkçeye çevrilmiş. Haberim yok.

İşte en son örnek. Geçen hafta sözünü ettiğim, CNN üst düzey yöneticilerinden Gail Evans'ın kitabı ‘‘Erkek gibi oyna, kadın gibi kazan’’ Türkçeye çevrilmiş. Dünya Gazetesi'nden Ferhan Çamlıkaya hafta başında telefon edip kitabı Türkçe’ye kendisinin çevirdiğini haber verdi. İlgilenenler için kitap Dünya Yayıncılık'tan çıktı.