Nabucco out, Irak in

“Nabucco out, Irak in” diye özetleyebileceğim mesaj yeni enerji boru hatlarının, yeni işbirliklerinin de ipuçlarını verdi.

İstanbul’daki DEF toplantılarının organizasyonunda emeği geçen Cüneyd Zapsu’nun moderatörlüğündeki panelde hem petrol ve doğal gaz üreten ülkelerin temsilcilerini, hem Türkiye, İtalya gibi enerjide dışarıya bağımlı ülkelerin temsilcilerini dinledik.

Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın da katıldığı panelde “Nabucco out, Irak in” mesajını kanımca şu iki kişi verdi:

Kuzey Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Doğal Kaynaklar Bakanı Aşti Havrami ile Azerbaycan Enerji Bakanı Natık Aliyev.

Havrami’nin söylediklerine özetle değinmek istiyorum.

Irak’ın herkesin ümit beslediği ve yakından izlediği bir ülke olduğunu belirten Hawrami “Irak’ın petrol ve doğal gaz kapasitesinden yararlanmak için ülkenin kendi içinde istikrarı sağlaması şart. Biz federal yapıdan yanayız ve bu noktadan sonra merkeziyetçiliğe dönmek zor” diye başlıyor.

2019 YILINA 2 MİLYON VARİL

Kuzey Irak’a son 4 yılda yaklaşık 50 ülkeden şirketlerin geldiğini belirten Havrami özellikle enerji alanında faaliyetlerin giderek arttığına dikkat çekiyor.

“Ciddi petrol ve doğal gaz rezervlerimiz var. Birkaç yıl önce günde bin varil petrolle başladık. 2015 yılında günde 1 milyona, 2019 yılında ise 2 milyon varile ulaşacağız” diye devam ediyor.

Kuzey Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin ihracat kapasitesi günde 300 ila 350 bin varil.

Kuzey Irak, önceki gün Uluslararası Enerji Ajansı baş ekonomisti Fatih Birol’un da işaret ettiği gibi önemli bir enerji tedarikçisine dönüşüyor.

Piyasanın Irak’ın kaynaklarına ihtiyacı var.

Ne demişti Birol?

“Türkiye için enerjide üç önemli ülke var. Irak, Irak, Irak”.

Havrami’ye dönersek o da Türkiye’nin “enerji koridoru” olarak kendileri için önemli olduğuna değiniyor.

Bir noktaya daha vurguluyor:

“Uluslararası pazarda satacağımız petrol ve doğal gaz gelirlerini Irak ile paylaşmaya hazırız. Cebimize hak etmediğimiz bir kuruşun dahi girmesini istemiyoruz” diyor.

NABUCCO 20 MİLYAR EURO’YA ÇIKTI

Kuzey Irak’a gelen yatırımcılar siyasetle uğraşmak istemediklerine göre Iraklı politikacılara büyük bir iş düşüyor.

Azerbaycan Enerji Bakanı Aliyev’e gelirsek, boru hatlarının çeşitlenmesi gerektiğine inandıklarını söylüyor.

Ve bence önemli bir baklayı ağzından çıkartıyor:

“Nabucco için çok bekledik. 10 yıl önce proje 5-7 milyar Euro idi. Şimdi 20 milyar Euro’ya fırladı. Azerbaycan ile Türkiye kendi hatlarını Trans Anadolu’yu hayata geçirmek üzere anlaştılar. Trans Anadolu boru hattı anlaşmasını imzaladıktan sonra Nabucco’ya ne gerek var...”

Nabucco konusunda Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın sözleri daha az keskin.

“Nabucco anlaşması imzalandığında bu büyük projenin önünde tehdit ve fırsatların oluğunu söyledim. Enerji gibi dinamik bir süreçte Nabuccco başladığı noktada olamaz. Belki muhteviyatı, belki ismi değişir ama devam eder”.

Enerji panelinin beklenmedik dinleyicileri

YENİ Enerji Koridoları panelinin moderatörü Cüneyd Zapsu aslında paneli nükleer enerjinin geleceğini sorgulayarak açtı. Taner Yıldız Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda enerji gereksinimini ancak nükleerle karşılayacağını bir kez daha vurgularken İtalyan enerji devi ENI’nin CEO’su Guiseppe Recchi, İtalyanların referandumda “nükleere hayır” dediklerini hatırlattı.

Referandum, Türkiye’de de nükleere karşı çıkan çevrelerin dahi önemle üzerinde durdukları bir konu.

Şimdi gelelim bu ilginç panelin ilginç dinleyicilerinin bazılarına.

Semiramis Pekkan ile Hint asıllı (boşandığını sandığım) eşi Gulu Lalvani.

Lalvani bildiğim kadarıyla elektronik sektöründe faal.

Dünya Ekonomik Forumu’na Pekkan ile Lalvani’nin ilgisini merak edince işin aslını öğrendim.

Lalvani, Zapsu’ya forumu izleme talebini iletince katılımcıların listesine dahil edilmiş.

İstanbul Finans Merkezi’nin şansı nedir?

DÜN katıldığım bir başka ilginç toplantıyla ilgili birkaç satır.

Gelişmekte olan ülkelerin,�İstanbul’un en büyük hayali olan “Uluslararası Finans Merkezi”ne dönüşme şansları var mı?

Ekonomik güç Batı’dan Doğu’ya ve Kuzey’den Güney’e kayarken (artık bu kuzey güney de açıkça telaffuz ediliyor) yeni Londra, New York ya da Singapur gibi finans merkezlerini görecek miyiz?

İstanbul kadar Dubai’nin, Katar’ın, Johannesburg, Sao Paolo, Mumbai, Hong Kong, Şanghay’ın da iddiaları var.

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın da panelistler arasında olduğu toplantıdan İstanbul açısından çıkan sonuçlar şöyle:

· İstanbul coğrafi konum ve yaşam tarzına bakınca benzersiz.

· Banka gibi kurumları birinci sınıf.

· Eğitim, insan kaynağı çevre ülkelere göre kat kat iyi.

· Politik istikrar da öyle.

· Vergi ve regulasyonlarda iş daha karışık. Daha çok “öngürülebilir” olması gerekiyor.

· En büyük handikapı lisan. İngilizce konuşmadan “uluslararası finas merkezi olmayı” unutun.