Musul krizi petrol çevrelerinde kaygıya yol açtı

Oysa, devam ettiğini varsaydığımız “barış süreci” nde Dersim’de olup bitenler önemli.
Türkiye’de ihracatın resmen sıfır olduğu tek il Dersim ve şehrin ayrı safi milli geliri ülke ortalamasının yarısı bile değil.
Dersim’e geri döneceğim elbette ama Musul’daki sıcak gelişmeler nedeniyle Anadolu Sohbetleri toplantısı öncesi Uluslar arası Enerji Ajansı baş ekonomisti Fatih Birol ile konuşmak için telefona sarıldım.
Birol, Irak enerjisi denince akla gelen ilk isim.
Zira 2012 yılı ekim ayında Uluslar arası Enerji Ajansı’ndaki ekibiyle Irak Enerjisi Yol Haritası’nı çıkartmıştı.
O günlerde “Türkiye için üç önemli ülke var: Irak, Irak, ırak” diyordu.
Aradan iki yıl geçtikten sonra Irak’ta tablo vahim.
Bağdat ile Erbil arasında petrol satışının geliriyle ilgili uzlaşmazlık çözülmediği gibi IŞİD Musul, Tikrit’in kontrolünü ele geçirdikten sonra Kerkük’e saldırıyor.
Birol dünkü konuşmamızda Uluslar arası Enerji Ajansı’nın gelişmeleri yakından takip ettiğini söylüyor.
Irak dünya enerji piyasalarının yapı taşlarından biri.
2012-2014 yılları arasında tek başına dünyadaki petrol üretiminin artışının yüzde 60’ını sağlamış.
Enerji Ajansı, 2020 yılına kadar artışın yüzde 40’ını sağlayacağını öngörüyor.
“Öngörüyorduk demek daha doğru” diyor Birol.
“Bu tahmini yaparken Irak’ta siyasi istikrar öngörüyorduk. Ancak şimdi IŞİD’in Musul’u ele geçirmesi, Kerkük’e saldırması tüm tahminlerde büyük bir soru işareti yaratıyor” diye devam ediyor.

LİBYA İLE MUSUL PEŞ PEŞE

Birol, Irak merkezi hükümetinin ve uluslar arası camianın IŞİD’in saldırıları karşısında bir cevabının olacağı beklentisinde.
Irak’ın petrol ihracatının büyük bir bölümünün güneyden yani Basra’dan yapıldığını hatırlatan Birol, buna rağmen Musul ve Kerkük’teki gelişmelerin petrol piyasalarında kaygıyla izlendiğini belirtiyor.
Libya’da süregelen çatışmalar ve kargaşa ise aynı çevreler için ayrı bir kaygı konusu.
“Musul ile Libya krizleri neredeyse peş peşe geldi. Petrolde zor günler kapımızda. Tek teselli önümüz yaz olması. Zira yaz dönemlerinde petrol alımlarında bir gevşeme olur” diyor Birol.
Libya ve Musul krizleri 110 dolar civarında olan petrol fiyatlarını fırlatır mı? Fırlatır.
Türkiye’yi etkiler mi? Etkiler.

Dersim ekonomisi nasıl nefes alır?

GARANTİ Bankası’nın Anadolu Sohbetleri, en ücra köşesine kadar Türkiye ekonomisine projektörü tutuyor tam 12 yıldan beri.
Bu toplantıların 94.’sünün yapıldığı Dersim örneğin.
Bölgede Tunceli’den ziyade Dersim kullanıldığı için ben de bu sözcüğü tercih ediyorum.
Dersim’i 1938 nedeniyle, boşaltılan köyler nedeniyle biliriz ama ekonomisini, insanlarının neyle geçindiklerini pek bilmeyiz nedense.
Tarım ve hayvancılık eskilerde kalmış.
Yolunuz Munzur Vadi’sine, Dersim’e düşerse 2 bin 400 endemik bitkisiyle çoğrafyası bizi çarpacaktır mutlaka.
Son dönemlerin yükselen değeri organik tarım için bir cennet bu topraklar.
Daima olduğu gibi bizden önce bölgeye gelip incelemeler yapan, sorunları teşhis eden Dr. Kenan Mortan’a göre, Dersim’in ekonomik olarak nefes alması iki ön şarta bağlı:
Birincisi, teşvikte 6. bölgede yer alması, -URAK verileriyle 81 il arasında 74.sırada- ve 5. bölgede yer alması anlaşılır gibi
İkincisi, organik tarımın önündeki en büyük engel olan HES’lere tümden dur denmesi.
Munzur Vadisi’nde yapılması öngörülen 7 HES’in yapımı için yargıdan üst üste iptaller gelse de bazı çevreler ısrarlı.
Munzur Vadisi halkı şükür iyi direniyor.
Dersim’den genç yaşta Almanya’ya giderek milyonlarca ciroluk bir temizlik şirketini kuran Aynur Boldaz Özdemir’in başarı öyküsü ise başka bir yazının konusu.