İran’dan gaz alımı bugünden yarına durmaz

Turkish Policy Quartely Dergisi tarafından, BP’nin sponsorluğunda düzenlenen toplantıda neler konuşuldu?

Önce konuşmacılara bakalım.

Medyada bir zamanlar “milli damat” olarak adı geçen, araştırmacı Zeyno Baran ile evli Amerikalı diplomat Matthew Bryza, Avrupa Komisyonu Enerji Direktörü Jean-Arnold Vinois,  Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Transit Petrol Boruları Bölümü Başkanı Dr. Reha Aykul Muratoğlu.

Halen İstanbul’da yaşamakta olan Bryza, Bakü’ye elçi olarak atanmış olmasına rağmen Amerikan Senatosu’nun atamayı onaylamaması üzerine geçtiğimiz aylarda Dış İşleri Bakanlığı’ndan ayrılmıştı.

Halen merkezi Estonya’nın başkenti Talin’de olan Uluslararası Savunma Araştırmaları Merkezi Direktörü.olan Bryza aynı zamanda Socar Turkey Energi A.Ş’nin danışmanı.

Toplantıda kimin ne söylediğini kısaca özetlediğim takdirde enerji satrancında son tabloyu anlamak daha kolay olacak.

BYRZA: TÜRKİYE İYİ PAZARLIK YAPTI

ABD, Hazar Denizi doğal gazını Avrupa’ya taşıyacak olan Güney Koridor hattını destekliyor. Bunu Dışişleri Bakanı Clinton da geçtiğimiz günlerde dile getirdi. Güney Koridor için en geçerli iki proje TANAP (Trans Anadolu Boru Hattı) ile Batı Nabucco (Nabucco’nun Bulgaristan’a kadar uzanacak olan küçük versiyonu). İlerde Güney Koridor’a Kuzey Irak ve Türkmenistan gazının da akması gündeme gelebilir. Kuzey Irak doğal gazı AB için de önemli. Türkiye çoğrafi konumunun da avantajıyla boru hatlarında iyi pazarlık yaptı. Şimdi önemli sorular şunlar: Güney Koridor’un büyüklüğü ne olacak? Maliyeti ne olacak? Ne zaman devreye girecek?

VİNOİS: NABUCCO’YA ŞİMDİLİK ELVEDA

Avrupa Birliği, dünyanın ikinci en büyük enerji tüketicisi. Önceliği enerji kaynaklarını çeşitlendirmek. Güney Koridor, Rusya, Kuzey Denizi, Kuzey Afrika’nın yanı sıra Avrupa için dördüncü enerji kaynağı koridoru anlamında. Güney Koridor’un büyük projesi Nabucco kağıt üzerinde kaldı zira boru. hattını dolduracak gaz bulunamadı. Ama hükümetler arası anlaşma imzalandığı için konsept duruyor. Yerini şimdilik TANAP ile Batı Nabucco aldı diyebiliriz. Önemli olan Hazar Denizi kaynaklarının AB’ye ulaşması. Ne ki enerji politikamızda sadece boru hatları yok. Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği önemli. 2020 yılında yenilenebilir enerjinin elektrikteki payı yüzde 20 olacak.

MURATOĞLU: İRAN KENARA BIRAKILAMAZ

Türkiye’nin birinci önceliği enerjinin kesintisiz ve zamanında gelmesi. İkincisi topraklarından transit doğal gaz geçişi. TANAP’ın Nabucco ya da İTGİ’den (Türkiye-Yunanistan-İtalya Doğal Gaz Hattı) önemli bir farkı var. Üretici ülkeyi yani Azerbaycan’ı da projeye dahil  ediyor. Türkiye doğal gaz ihtiyacının yüzde 20’sini İran’dan karşılıyor. ABD’den sonra AB’nin de İran’a doğal gaz yaptırımı uyguladığı biliyoruz. Türkiye bugünden yarına İran’dan doğal gazı kesemez. Yeni kaynak arayışında olsak bile İran’ı bir kenara bırakamayız.