Sek Portekiz

Portekiz deyince akla ilk geren şarap Port. Oysa bu küçük olduğu kadar engin tarihli ve sömürgecilik zengini deniz tüccarı ülkenin şarapları arasında Port, aysbergin görünen ucu. Port kadar popüler olmasa da en az onun kadar önemli bir diğer tatlı şarap Portekiz’in Atlantik adalarından Madeira’dan geliyor. Mantar üretimi konusunda dünyaya hâkim bu ülkenin meşhur tatlı şaraplarının ötesinde keşfedilmeyi bekleyen nice sek beyaz ve kırmızısı da var.

Öncelikle Portekiz bağlarla kaplı bir ülke. Mikroiklim ve toprak çeşitliliği sayesinde son derece renkli bir çeşitliliğe sahip. Ayrıca halkı şarabı İspanya, Fransa ve İtalya kadar bol miktarda tüketiyor. Mutfağı ilk başta İspanyol etkisi altındaymış gibi gözükse de yerel yeme-içme kültürü açısından bambaşka bir ülke bu. Avrupa Birliği üyeliğinden önce içine dönük olan Portekiz’de uluslararası üzüm ve tarzlara aykırı şaraplar çoğunlukta.

Beyazlar arasında en ilgi çekicisi şüphesiz “yeşil şarap” Vinho Verde. Taptaze içilmesi önerilen bu düşük alkollü, hafif efervesan, rengi dahi yeşile çalan serinletici içecek hama yakın erken hasat edilen üzümlerden yapılıyor. Canlı asiditesiyle deniz mahsulleri için adeta limon sıkmakla eşdeğer, vazgeçilmez bir eşleşme sunuyor. Atlantik sahiline çarpan dalgalara karşı geleneksel morina balığı tuzlaması Bacalhau ile buz gibi bir Vinho Verde yudumlamak bambaşka bir zevk Portekiz’de.

EN HATIRI SAYILIR BÖLGELER DOURO İLE DAĞLIK DAO

Kırmızılarıyla tanınan birçok diğer bölgeden son zamanlarda ilginç beyazlar da çıkmaya başladı. Ama halen Vinho Verde dışında dünya çapında Portekiz şaraplarının kırmızıları biliniyor. Bunlar arasında en hatrı sayılır bölgeler Dão ve Douro. Dağlık Dão bölgesi en önemli Portekiz kırmızısı Touriga Nacional üzümünün doğduğu yer. Douro veya İspanyol sınırının diğer tarafındaki adıyla Duero ırmağının suladığı kurak vadi ise Port şaraplarına ev sahipliği yapıyor.

Geleneksel Port üzümleri Touriga Nacional, Touriga Franca, Tinta Barroca, Tinto Cão, ve İspanya’nın Tempranillo’su Tinta Roriz’den son yıllarda enfes sek kırmızılar da yapılıyor. Bu üzümlerin hem Douro, hem de Dão’da dünyanın artık her köşesinde rastlanan klasik Fransız emsallerine tercih edilmesi Portekiz kırmızılarını tamamen kendilerine özgü kılıyor. Şaraplarda aromatik açıdan Port’u andıran kuru meyveler hâkim ancak damakta tamamen sekler ve güçlü tanenleri sayesinde uzun yıllar eskitilebilir nitelikteler.
Özellikle Douro’da bu tarzın en iyi örneklerini sunan şarapevlerinin çoğu aynı zamanda Port üreticileri. Bu ekolden akla öncelikle Quinta do Crasto, Quinta do Vale ve Quinta do Noval geliyor. Bölgenin cazibesine kapılıp nesiller önce Douro Vadisi’ne yerleşmiş yabancılara da rastlanıyor. Örneğin Hollanda asıllı Niepoort Ailesi’nden Dirk van der Niepoort sek Portekiz kırmızılarının günümüzde saygınlığına kavuşmasında başrol oynamış bir vizyoner. Şarapları Batuta, Charme ve Redoma nefes kesen cinsten.

TIPKI BORDEAUX GİBİ ASLINDA İNGİLİZ İCADI

Bu arada Port tıpkı Bordeaux şaraplarında olduğu gibi yine bir İngiliz icadı. İngiltere’nin 17. yüzyılda Fransa ile arası açıldığında talebi karşılamak için Portekiz’e yönelmesiyle başlıyor hikâye. Büyük Britanya’ya deniz nakliyesi için gereken mesafe açıldığından sıcak aylarda sek Portekiz şarapları çabuk bozulmaya başlıyor. Bunu önlemek için hem biraz şeker, hem de biraz alkol ilavesi işi görüyor. Daha da uzaktaki Madeira Adası’nın tatlı şaraplarının doğuşunun da benzer bir öyküsü var. Atlantik Okyanusu’nun orta yerinden gelen bu şarapları bile bile aşırı sıcakta bekletiyorlar. Bu da Madeira’ya eşsiz, pişkin lezzetini kazandırıyor.

Hem Port hem de Madeira konusunda dünyanın en nüfuzlu kurumu olan, başta Graham’s, Dow’s ve Warre’s olmak üzere nice Port ve Madeira markasının sahibi Symington Ailesi’nin sek kırmızıları Chryseia, Altano ve Quinta de Roriz de kayda değer örnekler. En küçüğünden en büyüğüne Portekiz’de bir sek şarap devrimi yaşanıyor. Çağı yakalayan Portekiz dünyada eşi bulunmayan yerel üzümlerini pazarlamada tıpkı komşusu İspanya gibi cesaret verici bir örnek olmayı sürdüreceğe benziyor.