İki tekere ‘kolay’ ehliyet... Can güvenliğini tehlikeye atar mı

23 Ocak 2024’te açıklanan TÜİK verilerine göre trafikteki motosiklet sayısı 5 milyonu geçti.

Dün Resmî Gazete’de yayımlanan yeni yönetmelikle B sınıfı ehliyeti olanların, koşulları yerine getirmeleri durumunda 125 cc’ye kadar motosiklet kullanabilmesine izin çıktı. Bu da şu demek, artık trafikte daha da çok motorcu ile karşılaşmamız olası. Motosiklete olan bu rağbet hiç şüphesiz hava kirliliğini ve de keşmekeşe dönüşen İstanbul trafiğini azaltmak adına sevindirici. Ancak bu, binlerce ‘yeni’ motosiklet sürücüsünün can ve trafik güvenliğini tehlikeye atacağı anlamına da gelir mi? İşte yanıtlar...

KURYELER MOTOSİKLET CAMİASINDAN DEĞİL ONLARA AYRI YÖNETMELİK ŞART

Motosiklet Endüstrisi Derneği (MOTED) Genel Koordinatörü Remzi Öztürk, yeni çıkan yönetmeliği alkışlıyor. “Çünkü” diyor: “25 Ağustos’ta yayınladığımız verilere göre trafikte motosiklet sayısı arttıkça kazalar düşüyor. Eski yasa ile yeni yasa arasındaki tek fark bürokratik işlemlerin kolaylaştırılmış ve fiyat indirimi yapılmış olması. Dolayısıyla vatandaşı motosiklete teşvik eden bu yeni düzenleme gayet yerindedir. Güvenlik meselesine gelince... Güvenli sürüşün tek anahtarı eğitimdir. Bugün otomobil ya da motosiklet ehliyetine sahip olanlar eğitimlerini tamamlamaz, kurallara uymaz ve denetlenmezlerse hiçbir kanun yok ki başlı başına yeterli olsun. Buradaki en önemli kıstas toplumsal farkındalıktır!”

EN UFAK YANLIŞ ÖLDÜRÜR

Kuryeler peki? Sıklıkla kazalara karışıyorlar, kaldırımdan sürüyorlar, trafik güvenliğini hiçe sayan çok... Yanıtı şu: “Motosiklet kullanıyorlar, doğru. Ama kuryeler bizim camiadan değiller. Onlar ticari birer faaliyet yürütüyor. Bu konuda yönetmelik çıkarması ve denetleme yapması gereken devlettir. Gerçek bir motosiklet sürücüsüyse kaskı, korumalı montu, pantolonu, eldiveni, botu olmadan asla yola çıkmaz, kaldırımdan sürmez, trafik kurallarına uyar. Çünkü bilir ki yapacağı en ufak bir yanlış onu ölümle burun buruna getirecektir.”

ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN ÖNLENMESİ AÇISINDAN YERİNDE BİR KARAR

Yol ve Sürüş Güvenliği Uzmanı Ethem Genim ise diyor ki: “Yeni düzenleme 2 yıllık B sınıfı ehliyet sahibi olma koşulu arıyor. Yani 18 yaşında ilk ehliyetini alan kişi motosiklet kullanmak için 20 yaşını beklemek zorunda. Sistem şöyle düşünüyor; ‘2 yıllık, B sınıfı ehliyeti var, bu 2 yılda trafik güvenliğini kavramıştır. A1 yani 50 cc değil de 125 cc ile başlasın, acemilik dönemini daha yumuşak bir makine ile geçirsin.’ Dolayıyla bu, can güvenliği açısından önemli bir karar. İki, özellikle kalabalık şehirlerdeki araç emisyon atıkları ve hava kirliliğinin insan ve çevre sağlığına olumsuz etkileri malum. Bu yeni düzenleme ile insanlar, ehliyet şartları kolaylaştırılarak, motor kullanmaya da teşvik edilmiş olacak. Ayrıca B sınıfı ehliyet ile motosiklet kullanma şartlarından biri de kişinin son 5 sene içinde ehliyetine el konulmamış olması. Bu, ‘Eğer trafiğe saygılı biri isen sana bu kolaylığı sağlıyorum’ demek. Dolayısı ile yeni yönetmelik başarılı ve yerindedir.”

FARKINDALIK ÖNEMLİ

Peki 6 saat gibi kısa bir eğitim ile motosiklet kullanmaya başlanması sıkıntı yaratmaz mı? Genim, Türkiye’de araç kullanma pratiğin daha çok ‘Trafiğe çık, öğren’ şeklinde olduğuna vurgu yaparak, “Otomobil, motosiklet fark etmez, trafik ve can güvenliği meselesi kişilerin kendisi ve trafiğe saygısı olması ve de can güvenliğine ne kadar önem verdiği ile alakalı. Ki motosiklet asla hata affetmez. Ancak bizde hayat ucuz. Özellikle de moto-kuryelerle alakalı sorunlar çok. Bir sektörün bu kadar kısa sürede bu kadar büyümesi eğitimin ikinci planda kaldığını gösteriyor. Kişisel farkındalık ve eğitimin arttırılması, moto-kuryeler için de ayrı çalışmalar yapmak lazım” yanıtını veriyor.

TRAFİKTE KÜÇÜK HATA YOKTUR EĞİTİM VE SIKI DENETİM ŞARTTIR

İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, bugün emniyet denetimlerinde yakalanan onlarca ehliyetsiz, eğitimsiz motosiklet sürücüsü olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Ortada böyle bir gerçek varken, kural tanımaz sürücüleri sisteme sokmak ve eğitebilmek adına yeni yönetmelik müthiş bir fırsat. Ayrıca İstanbul gibi trafiğin adeta ‘eziyet’ olduğu şehirlerde iki teker, çevreyi de daha az kirlettiği için, candır. Ancak biz de kural tanımazlık yaygın. Beni tek endişelendiren bu! Trafikte kaç motorcu kask takıyor, özel ceket giyiyor? Benim gördüğüm çoğunda yok. Hangi yoldan gideceğini bilmeyen, sürekli makas atan sürücüler var. Dolayısıyla sıkı denetim şart. Vatandaş emniyet güçlerinin ‘ensesinde’ olduğunu bilecek. Ayrıca daha küçük yaşlardan itibaren, trafik ve can güvenliği açısından, kalıcı bir bilinç oluşturulması şarttır. Unutma ki trafikte ‘küçük’ hata yoktur.”

RAKAMLARLA YOLLARIN DURUMU

Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı ve TÜİK’ten derlediğim verilere göre;

- 2023 yılında 2 bin 424’ü ölümlü, 232 bin 568’i yaralanmalı olmak üzere toplam kaza sayısı 555 bin 668 oldu.

- Bu kazaların 249 bin 776’sı sürücü, 25 bin 340’ı yaya, 3 bin 148’i araç, bin 754’ü yolculardan kaynaklıydı.

- 188 bin 445 otomobil, 74 bin 094 motosiklet ve 18 bin 433 motorlu bisiklet ise ölümlü ve yaralanmalı kazaya karıştı.

- 2023 Aralık ayı sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı taşıtların yüzde 53’ünü otomobil (855 bin 587 adet) yüzde 17.7’sini ise motosiklet (880 bin 988 adet) oluşturdu. Böylelikle ilk kez motosiklet satışı otomobil satışlarını geçti.

- Yıllara göre trafiğe kayıtlı toplam motosiklet sayısına baktığımızda ise son 2 yıldaki artış çarpıcı. 2021’de 3.74 milyon olan trafiğe kayıtlı motosiklet sayısı 2022’de 4.14 milyon, 2023 Aralık ayı sonunda 5.1 milyona ulaştı.