PYD, PKK’dan ayrılabilir mi?

PYD’nin, PKK ile arasına meafe koyup, Kandil’den koparak Suriye’nin kuzeyinde bir kanton kurması halinde, Türkiye’nin bunu tolere edebileceğine yönelik fikirler tartışılıyor.

PYD’nin, Kuzey Irak’ta Mesud Barzani’nin yaptığı gibi PKK ile ilişkisini kesip, hatta ona karşı durup, Kuzey Suriye’de bir özerk bölge oluşturmasının kabul edilebileceği görüşü işleniyor.

Anlaşılıyor ki amaç, silahsız ve PKK’dan kopmuş bir PYD’nin özerk bir yönetim olarak Kuzey Irak gibi Türkiye ile iyi ilişkiler kurmasını esas alan bir model üzerinde kafa yoruluyor.

PYD-YPG NEDİR?

Böyle bir model üzerinde kafa yormadan önce PYD-YPG’nin ne olduğu ve PKK-KCK’dan ayrılıp ayrılamayacağı sorularına yanıt aramak gerekir.

PYD (Partiya Yekîtiya Demokrat-Demokratik Birlik Partisi), Abdullah Öcalan’ın İmralı’dan verdiği talimatla, PKK’nın Suriye kolu olarak Ekim 2003 tarihinde kurulmuştur. Aynı yıl İran’da yine Öcalan’ın talimatı ve PKK’nın kontrolünde 2002’de kurulan, “Demokratik Birlik Hareketi”nin adı 2003 yılında PJAK (Partiya Jiyana Azad a Kürdistanê-Kürdistan Özgür Yaşam Partisi) olarak değiştirilmiştir. Irak’ta ise Nisan 2002’de PÇDK (Partiye Çareseriye Demokratik Kurdistan-Kürdistan Demokratik Çözüm Partisi) kurulmuştur. Bu üç örgüt de PKK’ya bağlı faaliyet yürütmüşlerdir.

PKK ile birlikte bu üç örgüt, Öcalan tarafından 2005’te kurulan KCK’ya (Koma Ciwaken Kürdistan-Kürdistan Topluluklar Birliği) bağlanmıştır. Öcalan, KCK için “Kürdistan Demokratik Topluluğu” açılımını kullanmaktadır. KCK, devlet yapısı olarak örgütlenmiştir. KCK Sözleşmesi, bu devletin anayasa metnidir. Dört ülkedeki örgütlerin bağlı oldukları, yasama, yürütme ve yargı organlarına sahiptir.

Öcalan’ın bu örgütlenme biçiminin amacı Türkiye, Irak, İran ve Suriye’den koparılacak dört parçayı birleşterip, Marksizmi reddettikten sonra benimsediği Murray Bookchin’in “Komünal-konfederal devlet” ideolojisine uygun olarak “Komünal-Konfederal Kürdistan Devleti”ni kurmaktır.

Suriye iç savaşının yarattığı ortamı bir fırsat olarak gören Öcalan, 2013 yılında da PYD’ye bağlı silahlı kol olan YPG’yi kurdurmuştur. YPG, PKK’nın kurduğu ve eleman gönderdiği bir silahlı örgüttür. PYD-YPG, ABD’nin desteği ve koruması altında Suriye’nin kuzeyine silah gücüyle diğer toplulukları sürerek egemen olmuşlardır. Suriye’nin kuzeyinde sağlanan ABD desteği ve korumasıyla oluşturulan kantonlar, Öcalan’ı “Birleşik Kürdistan” projesi açısından heyecanlandırmış ve silah zoruyla Türkiye’nin Güneydoğusunu da PKK’nın egemenliği altına almaya kalkışmıştır. (Bir yıl süren şehir savaşları.)

ÜÇ BELGE

Bu ortak yapı ve ortak hedef KCK, PKK ve PYD belgelerinde vardır:

Kaynak: Emniyet Genel Müdürlüğü Raporu, 2016; Fikret Bilâ, İdeolojik Kodlarıyla Kâğıt Üstündeki PKK, Doğan Kitap, İstanbul, Ekim-2016, (s. 189 vd)

Bu sert hiyerarşik örgüt yapısı içinde PYD’nin, KCK’dan dolayısıyla PKK’dan kopması gerçekçi bir beklenti değildir. Taktik olarak PYD’nin böyle bir kopuş izlenimi vermesi mümkündür. KCK-PKK’dan uzak bir görüntü vererek Kuzey Suriye’de sağlamlaştıracağı özerk devlet yapısı, Öcalan’ın ileride birleştirmek üzere planladığı aşamalara da uygun düşer. Koşullar uygun görüldüğünde bu parça “Komünal-Konfederal Kürdistan Devleti”nin ayaklarından biri olacaktır.