Çocuğumun merak duygusunu nasıl geliştirebilirim

Her sağlıklı çocuk özellikle konuşma becerisini kazanmaya başladığı zamanlardan itibaren, etrafında gördükleri ve bunların "neden" ve "nasıl" işledikleriyle ilgili sayısız sorular sormaya başlar.

Aslında çocukların çevrelerinde gördüklerini keşfetme çabası bebeklik döneminde; ilk aylarda bebeğin eline aldığı herşeyi ilk önce ağzına götürerek tanımaya çalışması, ileriki aylarda da etrafındaki objeleri parmakla işaret ederek yakalama çabasıyla başlar.

Konuşma becerisinin edinilmesiyle birlikte, özellikle "Bu ne?" sorusuyla başlayan dünyayı ve insanları anlamaya yönelik merakın anne-babalarca ele alınışı, çocukta merak duygusunu ve öğrenme hevesini geliştirmek açısından çok önemlidir.

Anne-babalar için bazen oldukça sıkıcı hale gelen bu soruları sabırla ve özenle yanıtlamak çocuğunuzun hem öğrenme isteğinin gelişmesini hem de bilinmeyenden kaynaklanan kaygılarının azalmasını sağlar.

Hemen hemen her yeni aktivite çocuğunuzun yeni keşifler yapma ve öğrenme arzusunu tatmin etmesi için yeni bir deneyimdir. Her yeni keşifte anne-babaya düşen görev çocuğun merak duygusunu kabul edip desteklemek, ancak onu yönlendirmekten kaçınmaktır.

Örneğin, 9 aylık bebeğiniz yatağının başında dönen oyuncak hayvanlara ulaşmak istedi; hemen bebeğiniz için uzanıp oyuncağı ona uzatmak yerine bırakın sizin gözetiminizde kendisi ona uzanıp yakalamayı denesin. Bu deneme yalnızca bebeğinizin çevresindekilere duyduğu ilgiyi değil aynı zamanda kaba ve ince-motor becerilerini de geliştirmesine yardımcı olacaktır. Örneğin, çocuğunuz oyuncak kedisinden çıkan sesin nerden geldiğini anlamak için onu parçalara ayırdı; bu durumda, oyuncağına zarar vediği için kızıp oyuncağı elinden almak yerine neden onu parçalara ayırdığını sorup sesi çıkaran mekanizmayı birlikte anlamaya çalışabilirsiniz.

KÜÇÜK KAŞİFİ ENGELLEMEYİN

Çocuğunuzun oyuncağını parçalara ayırması ya da boya yaparken etrafı kirletmesi hoşunuza gitmeyebilir; fakat bu durumlarda onu engellemek ve sınırlandırmak çocuğunuzun merakının törpülenmesine neden olabilir.

Bunun yerine, çocuğunuzun keyif aldığı ve merak duyduğu alanları gözlemleyip bu alandaki bilginizi onunla paylaşarak veya birlikte daha fazla bilgi edinmeye çalışarak onun ilgi duyduğu alana merak ve ilgisini besleyebilirsiniz. Unutmamak gerekir ki, çocukluk yıllarında edinilen ilgi alanları yetişkinlikte birçok insanın hobisi veya mesleği haline gelebilir.

Çocukların sorularına sabırla tatmin edici yanıtlar vermek ve onların keşif girişimlerine destek olmak gibi, soru sormak da merak ve araştırma duygusunu besleyen bir yoldur. Önemli olan çocuğunuza zengin bir çevre ve çok çeşitli uyaranlar sağlayarak çevresini zenginleştirmektir. Elbette çocuğunuza çeşitli oyuncaklar ve aktiviteler önerin, fakat onlarla ısrarla oynamasını sağlamak yerine geri çekilin, seçimi ona bırakın ve izleyin.

Çocuğunuzun çevreye olan merakını desteklemek için

- Güvenlik sınırları içinde bebeğinizin çevresini keşfetmesine olanak sağlayın.

- Çocuğunuzun ilgi alanlarını takip edin; bırakın boya yapmak istiyorsa elleri boyansın, suyla oynamak istiyorsa üstü başı ıslansın.

- Çeşitli görüntü, ses, koku, doku tanımasını sağlayan oyunlar ayarlayın, farklı sosyal ortamlara girip farklı oyun arkadaşları edinmesini sağlayın.

- Yeni ve bilinmeyen deneyimlerden korkan çocuğunuza korkularının üstesinden gelmesinde yardımcı olun, çevresindekileri keşfetmesi için onu cesaretlendirin.

- Çocuğunuza duygu ve düşüncelerini sorun, sorunlara farklı çözümleri getirmesi için onu düşünmeye teşvik edin.