'Alyans değil alınteri'

Türkiye’de 27 Mayıs 1960 Cuma günü saat 05.25’te okunan bildiriyle zaman durdu.
Jet sesleriyle yurda inen Türk Ordusu’nun, idareyi fiilen ele almasının üzerinden 53 yıl geçti.
Ancak ihtilal, ardında birçok mahzun hikayenin yanı sıra Ankara’da bir de mahalle bıraktı.
Çankaya Anıttepe’deki Yücetepe Mahallesi...
Halk arasında yayılan şehir efsanesine göre de nam-ı diğer Alyans Evler...
Binalar öyle altın kaplı falan değil, bildiğimiz betonarme.
74 blok, 540 hane.
Alyans Evler denilmesinin hikayesi ise şöyle:

BİR DARBE YÜZÜĞÜ DEVRİM

Darbe sonrası ülkede fiyatlar birden tavan yaptı.
Devleti dar boğazdan kurtarmak adına ‘teberru kampanyası’ başladı.
Altın alyansını getirenlere devrim yüzüğü hediye ediliyordu.
Türk halkı ‘alyans kampanyası’na seferberlik ilan edilmişçesine yoğun ilgi gösterdi.
Parmakta yüzük, kolda bilezik bırakmadı.
Tabii bu sırada ihtilalin zorunlu emekli ettiği 235 general ile yaklaşık 3 bin 500 subay için Ankara Anıttepe ve İstanbul Gayrettepe’de binalar yükselmeye başladı.
Bu evlerin nasıl yapıldığıyla ilgili konuşması gerekenler susunca bu defa halk arasında söylentiler çıktı.
Halk, parmağında göremediği yüzüğünü bu binalarda aradı ve şehir efsanesi böyle başladı: Alyans Evler...

SESSİZLİK BOZULDU

Aradan 53 yıl geçti...
Evleri satın alan subaylar hayatlarını kaybetti.
‘Alyans Evler’ efsanesiyle ilgili de subayların sessizliğini çocukları bozdu ve ilk kez konuştu:
“Alyans değil alınteri”
Evet, onlar halen bu evlerde oturan subay çocukları...
Hatta aralarında eski Devlet Bakanı Melda Bayer de var.
Tek istekleri ise ‘Alyans Evler’ söylentilerine bir son vermek.

Melda Bayer

ÖDEME DEFTERİ VARDI

İhtilali annem ve babam evin içinde dans ederek karşıladı. Babam Polatlı’da Topçu Okulu’ndaydı, Yarbay’dı. Emekli edildiğinde ise ben 10, babam ise 42 yaşındaydı. Albay olmasına iki ay vardı. O zamanki askerler, subaylar bugünkü şartlarda değildi, lojmanları yoktu, aldıkları para çok azdı. Şimdiki gibi ‘sabah işe gideyim, akşam servisle eve geleyim’ de yoktu. Sabah giderler üç-beş gün eve gelmezlerdi.
Türkiye Emlak Kredisi Bankası, emekli edilen subaylar için İstanbul ve Ankara’da uzun vadede mürekkep faizle ev sahibi yapmak için fırsat sundu. Babam burayı tercih etti. Ödeme defteri vardı. Öder, öder ana paraya bir türlü ulaşamazdı. Tam 15 yıl taksit ödenerek ev sahibi olundu.

RUHLARI ŞAD OLACAK

Şimdi o isim Alyans... Birileri, alınteriyle alınan bu evler için Alyans Evler diyerek neyi hedef almak istiyor, bunun sorgulanması lazım. Yapılan bu tür söylentilerin de arkasında başka bir art niyet olduğunu düşünüyorum. Dolayısıyla bunu böyle lanse etmek etik değil. O dönem emekli olan subayların sayısı belli. Eğer gerçekten alyanslarla yapılmış olsaydı, bütün şehirlerde böyle birer site olurdu. Şimdi bizlerin yaptığı bu açıklamayla rahmetli olan annelerimizin, babalarımızın da ruhlarının şad olacağına inanıyorum.

Ayda Mengüç

SABAHLARA KADAR LOKANTA İŞLETTİ

Vedat Mengüç’ün kızıyım. Demokrat Parti’li bir aileden geliyoruz. 27 Mayıs ihtilali’nde hepimizin babası, babalarımızın tabiriyle kovuldular. Ve bu olay onlara çok büyük acılar verdi. Sorgusuz sualsiz hepsi emekli edildiler. Namık Gedik’in yeğeni olan babam, ihtilalde gözaltına alındı ve hapis yattı. Ben ilkokuldayken evimizde Harp Okulu maaşının söylenmesi yasaktı. Annem söyletmezdi çünkü babam üzülürdü, gözleri dolardı. Bu evler yapılırken ilkokuldaydık. Günlerce babamın yüzünü görmediğimi biliyorum. Çünkü parasını ödeyebilmek için gece, gündüz çalıştılar. Hatta babam sabahlara kadar lokantı işletti. Kredi alarak, borçlanarak bu evlerin parası ödendi. Ve biz büyük sıkıntılar çektik. Bir çok insanın ödeyemediğini, icra yoluyla çıkarıldığını biliyorum. Para ödendikçe faiz biniyordu. Alyanslarla yapılmadı. Alyans Evler denilmesi bizleri çok üzüyor, özellikle ailelerimiz çok üzüldü.

Nazan Demirtola

EMEKLİ İKRAMİYESİNİN TAMAMINI YATIRDI

Türkiye Emlak Kredi Bankası ev kredisini ilk olarak 1961’de burası için kullandı. Bu evlerin ayda 100 lira taksidi vardı. Fakat her 100 lira yatırdığınızda ana paradan giden bir şey yoktu, mürekkep faiz işliyordu ve bizim ana paraya ulaşmamız için babam ‘tek maaşla ben bunu ödeyemeceğim’ dedi. Emekli ikramiyesinin tamamını yatırdı. Bizim adımıza verilmiş bir hak ve ödenmiş bir parayla alınan ev hakkında, ‘Bunu devlet karşıladı, alyanslarla yapıldı’ denmesine karşıyız. Alyans demek kadar çirkin bir şey düşünemiyoruz. Bunlar parayla alındı, ödendi. Burası silah zoruyla da verilmiş bir şey değil, bağış da değil.

Kudret Kaatsız

AK SÜTLERİ KADAR HELAL

İhtilal döneminde 10 yaşında olan çocuklar, şimdi 65-70 yaşlarındayız. Babam emekli edildiğinde üzüntüsünden hastaneye düştü, ölümden döndü. Alyans Evler denmesine karşıyız. Babalarımızın, annelerimizin bizlere bıraktığı ak sütleri kadar helal olan, kendi öz paralarıyla yapılan evler bunlar. 15 yıl bu krediyi ödemek için sıkıntılar çektiler. Hatta Alyans Evler söylentilerini gazetelerden okudular, üzüldüler, sineye çektiler. Bu evler onların bileklerinin hakkı. Artık bu hikayeye vatandaşlarımız itimat etmesin.