Suudi Arabistan’da opera ve tiyatro binalarından dev turizm merkezlerine kadar... Çılgın Türklerin Riyad’da trilyon dolarlık rekabeti
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bugün gideceği Suudi Arabistan’la ilgili bir sohbet ortamındayım. Biliyorsunuz aslında iki gündür “Trump, Suriye’nin kuzeyinden asker çekecek mi?” sorusuna cevap arıyordum.
Dün harita üzerinde fotoğrafı büyüterek bir cevap oluşturdum.
Tabii meseleye Trump’ın açısından bakınca cevap ticari eksene kayıyor.
Başkanlığı sırasında, 2017 yılında 350 milyar dolarlık silah anlaşmasını imzalayan Trump elbette yeniden gözünü Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerine dikecektir. Yani böylesine devasa bir pastada Suriye’nin bayrağı pek gözükmüyor.
İşte bu sonuçları tartışırken Suudi Arabistan’la ilgili çok önemli bir bilgiye ulaşıyorum. Suudi Arabistan’da Türk müteahhitlerin başı çektiği müthiş bir rekabet yaşanıyor.
Niye? Çünkü 2030 yılına kadar trilyon doları aşan büyüklükte bir proje zinciri söz konusu. Bu büyük rekabeti anlatmadan önce şu bilgiyi paylaşmalıyım.
Projelerden anlıyorum ki...
PRENS SELMAN’IN DEĞİŞİM VİZYONU
2030 yılında Suudi Arabistan’da müthiş bir yaşam tarzı değişimi de yaşanacak.
Örneğin Cidde kentine 2027 yılında bitirilmesi planlanan dev bir opera binası yapılıyor. Dikkat edin; opera binası... Dahası var...
Bir de çok amaçlı tiyatro binası yapılıyor. Devasa kültür sanat merkezleri geliyor. Bu elbette yaşamsal bir değişimin 2030 takvimi. Prens Selman’ın vizyonu. Bu konu başlı başına bir yazı konusu. Ancak ben şimdi dev yatırımlara ve “Çılgın Türkler”in dünya çapındaki firmalarla rekabetine dönüyorum.
Trilyon dolarlık bu yatırımlarda üç ülke firmaları yarışıyor.
1’incilik Çin’de... Çin’den dev inşaat firmaları başta Suudi Arabistan olmak üzere Körfez ülkelerine çok ciddi gelmişler. Milyarlarca dolarlık işleri alıyorlar.
Peki ikinci hangi ülkenin inşaat firmaları...
İşte bu noktada Türkler ve İtalyan firmalar yarışıyor.
Ya bizim müteahhitler ya da İtalyanlar ikinci sırada. Alınan işlere göre her projede ikincilik sırası sürekli değişiyor. Yani tam bir yarış var. Düşünün; ABD, Fransız, Avusturya, Almanya, İspanya gibi dünya çapında firmaları geçen “Çılgın Türkler” ilk üçte... Peki trilyon dolarlık ne yapılıyor bu ülkede diye sorarsanız.
Kısa bir bilgi vereyim.
İşte o yatırımlar...
- NEW MURABBA: Suudi Arabistan’ın vizyon 2030 programı kapsamında Riyad’da planlanan modern bir şehir projesi. 19 kilometrelik bir alanı kapsıyor ve 25 milyon metreküpten fazla inşaat alanı oluşuyor.
80’DEN FAZLA KÜLTÜR MERKEZİ
- MUKAAB: Projenin merkezinde yer alan ve dünyanın en büyük yapılarından biri olması planlanan küp şeklinde dev bir yapı. Bu proje 104 binden fazla konut, 9 bin otel odası ile ticari alanları içeriyor. Ayrıca yaklaşık 5 milyon metrekarelik bir alanda ofisler, eğlence alanları ve sosyal tesisler, ikonik bir müze, teknoloji ve tasarım üniversitesi, çok amaçlı bir tiyatro ve 80’den fazla kültür ve eğlence mekânı planlanmış.
- NEOM: 2030 programı kapsamında planlanan mega projelerin başında geliyor. Kızıldeniz kıyısında yaklaşık 26 bin metrekarelik bir proje.
Sırasıyla...
- DÜNYANIN EN BÜYÜK YÜZEN YAPISI (Oxagon): Neom’un endüstriyel merkezi; sekizgen şeklinde tasarlanmış, dünyanın en büyük yüzen yapısı. Gelişmiş robotik teknolojiler, yapay zekâ ve ARGE üzerine kuruluyor.
- GOLF ADASI: Sindallah isimli adada Neom’un en büyük turizim merkezi kuruluyor. Projede lüks oteller, yat limanları, marinalar, golf sahaları bulunuyor.
- DUVAR ŞEHİR (LİNE): 500 metre yüksekliğinde ve 200 metre genişliğinde 170 kilometre olarak inşa edilmesi planlanan dikey şehrin inşası başlamış, 2.5 kilometrelik bölümü tamamlanma aşamasına gelmiş.
- 90 ADA VE 90 ÖZEL PLAJ: Suudi Arabistan’ın batı kıyısında yer alan 30 bin kilometrelik bir alanı kapsıyor. Proje 90’dan fazla adadan oluşan bir takım adayı deniz turizmi ile buluşturuyor. Şu anda dünyanın en ünlü otel zincirlerinden üç tanesi hizmet veriyor. Proje bittiğinde 50 otel, 8 bin oda ve 1000’den fazla konut inşa edilmiş oluyor.
- AÇIK DENİZ MACERA TURİZMİ (THE RİG): Suudi Arabistan’ın kamu yatırım fonu tarafından geliştirilen dünyanın ilk açık deniz macera projesi. Basra Körfezi’nde, Suudi Arabistan kıyılarından 40 km uzaklıkta Al Juraid Adası ve Berni petrol sahası yakınlarında oluşuyor. 2030 yılında 900 binden fazla ziyaretçi çekmesi planlanıyor.
- AMAALA: Kızıldeniz kıyısında devası bir alanı kapsayan üç turizm bölgesi.
- Sağlık ve spor deniz yaşam bölgesi.
- Sanat ve kültür yaşam bölgesi.
- Özel ve lüks konaklama seçenekleri.
- DEV OPERA BİNASI (JADDAH CENTRAL): Cidde kentinde yer alan ve kentin 5.7 milyon metrekarelik sahil şeridinde büyük bir kentsel gelişim projesi.
Projede 2027 yılında tamamlanması planlanan dev bir opera binası, spor stadyumu, dünya çapında bir akvaryum ve plajlar yer alıyor. Projede ayrıca eğlence merkezleri, yeşil yürüyüş yolları, sanat köyleri, eğitim tesisleri ve mercan koyu gibi alanlar var.
ANKARA-RİYAD ARASINDA DOSTLUK RÜZGÂRLARI
Evet trilyon dolarlık projeleri böyle özetleyebilirim. Bir önceki krizde donan ilişkiler, yeni yaklaşımla sıcak bir ilişkiye dönüşüyor.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve iş dünyasından heyetler Suudi bakanlarla sürekli toplantı halinde.
2029 Asya Kış Olimpiyatları projesinde dağların içine yapılacak otellerin, yolların ihalelerinde Türkler çok ciddi sonuçlar alıyor. “Çılgın Türkler” bu yıl 2.5 milyar dolarlık iş almış durumdalar.
TRUMP VE ÇİN REKABETİ
Şimdi elbette yeni bir dönem başlıyor. Yeniden seçilen Başkan Trump’ın hedefinde “Çin rekabeti” var. Bu durumda Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinde ABD ile Çin arasında kıyasıya bir rekabet yaşanacak.
Türkler bu durumdan yararlanabilir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Suudi Arabistan ziyareti bu noktada çok önemli bir gezi haline geliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Başkan Trump arasında oluşacak “dostluk hattı” Suudi Arabistan ve Körfez’de çok önemli bir fırsata dönüşebilir.
