Bakan Ersoy’dan Londra’ya ‘Artık iade edin’ mektubu…  Kaçakçılık Dairesi Başkanı Zeynep Boz: ‘Anadolu’dan çalınan 1000 eserin peşindeyiz.’

Yer: British Museum...

Olay: Müzenin deposundan paha biçilmez tarihi eserlerin çalınması.

Ve bu hırsızlık üzerine bizim “Kutsal Hazine Avcıları” derhal harekete geçiyor.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy’un onayıyla British Museum yönetimine bir mektup gönderiliyor.

Arkadaşlar, bu mektup tarihi derecede önemlidir.

Çünkü...

Anavatanı Türkiye olan birçok paha biçilmez tarihi eser, yıllardır British Museum’da tutuluyordu.

Türkiye’nin taleplerine rağmen müze bu eserleri Türkiye’ye vermiyordu.

Müzenin savunması şuydu:

“İngiliz kanunlarına göre müzedeki eserler verilemez. Ayrıca müzemiz dünyanın en iyi korunan müzesidir. Biz daha iyi koruyoruz. O yüzden vermiyoruz.”

Ve işte bu hırsızlık her şeyi değiştirdi.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy’a sordum:

- Sayın Bakan’ım, sizin Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanı Zeynep Boz, British Museum’a bir mektup gönderildiğini açıkladı. Bu konuda ne diyorsunuz?

- Evet. Bir hırsızlık olayı var. Biliyorsunuz biz göreve gelir gelmez bu kayıp ve çalıntı eserlerin bulunması için çalışan birimi daire başkanlığı düzeyine çıkarttık ve yetkilerini arttırdık. Başlarına da çok başarılı bir kişiyi getirdik. Zeynep Boz Hanım. Ekip olarak çok güzel işler yapıyorlar. Dünyanın her yerinde araştırma yapıp anayurdu Anadolu olan kayıp/çalıntı eserlerin izini sürüyorlar. Birçok eseri bu şekilde kendi topraklarına getirdiler. Bu da böyle bir gelişme. Tabii biz onların daha iyi koruduğu gerekçesini kabul etmiyoruz. Bu hırsızlık da bunun kanıtı olmuştur.

BU HIRSIZLIK HEPİMİZ İÇİN ŞOK OLDU

Bugüne kadar pek çok eseri Anadolu’ya kazandıran Kültür Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz son olayı şöyle anlatıyor: “British Museum’da yaşanan bu hırsızlık olayı hepimiz için büyük bir şok oldu. Uzun yıllardır pek çok kez eser iade taleplerimiz olmuştu. Ancak bir çözüme ulaşmadık. Çünkü British Museum’un bir kanunu var. Bu kanuna göre eserlerin iadesini sağlayamıyor. Tabii bu çok planlı bir şekilde hazırlanmış bir kanun. Çünkü British Museum’un koleksiyonu toplama bir koleksiyondur. British Museum’un eser iadesi konusundaki bu yaklaşımı değişmeli.”

- Peki mektupta ne yazıldı?

Zeynep Hanım bu sorunun cevabını da şöyle veriyor: “Eserleri kendilerinin ifade ettiği kadar iyi koruyamadıklarını ve bunun bir gerekçe olmayacağını belirterek Anadolu kökenli eserlerin asıl evleri olan Türkiye’ye iadesini talep ettik.”

ESERLERİ VERMEMEK İÇİN KANUN ÇIKARMIŞLAR

Zeynep Boz’un anlattıklarından öğreniyoruz ki... British Museum’daki eserleri köken ülkelere vermemek için bir yasa var. Şu hale bakar mısınız arkadaşlar... Adamın evindeki malın çalıntı olduğu anlaşılıyor.

Asıl sahibi geliyor. İspatlıyor.

Adam cevap veriyor: “Yok sana vermem. Çünkü ben daha iyi koruyorum...”

Bu nasıl bir kafadır? Bu nasıl bir mantıktır? Bu nasıl bir hukuktur?

Hırsızlık malı “Ben daha iyi korurum” diye sahibine vermemek hangi mantığa sığar?

İngiltere’nin de tam olarak yaptığı işte budur.

KNİDOS ASLANI

British Museum’da şu an bilinen çok değerli eserler var. Türkiye’ye mal olmuş; Knidos Aslanı... Nereidler Anıtı... Adıyaman Samsat Steli... Ve adı kültür varlığı kaçakçılığı ile sıklıkla anılan Robert Hecht tarafından British Museum’a satılan 3 gümüş kap gibi.

İŞTE BİZİM ‘KUTSAL HAZİNE AVCILARI’

Şu tesadüfe bakar mısınız?

Bundan tam 3 yıl önce 2020’nin eylül ayında yine Zeynep Boz ve arkadaşlarının olağanüstü çalışmalarını yazmıştım.

Ve onlara “İşte bizim Indiana Johns’lar” demiştim. Şimdi o yazıdan bir hatırlatma yapmak istedim:

DAHA PEŞİNDE OLDUĞUMUZ 1000 ESER VAR

“Bakan Mehmet Ersoy yetkileri ve gücü arttırılan Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi’nin başına hayatını bu yola adayan genç bir arkeolog olarak Zeynep Boz’u getiriyor...

Zeynep UNESCO’nun 2018 yılındaki hâkim, savcı ve kolluk kuvvetlerine tarihi eser kaçakçılığıyla ilgili eğitim kitabını yazmış.

Şimdi onlar 7/24 çalışıyorlar. Dünyanın her yerinde Anadolu’ya ait ne eser varsa peşlerine düşüyorlar. Dünya çapındaki müzayedelerin kataloglarını tarıyorlar.

Hem de yılmadan... Günlerce gecelerce takip ediyorlar... Ve yakalıyorlar arkadaş...

Son sözü Kültür Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanı Zeynep Boz’a bıraktım: “Sayın Bakan’ımız Mehmet Ersoy önümüzü açtı. Arkamızda devletin bütün kurumları var. Sağ olsunlar canla başla çalışıyorlar. Daha önümüzde dünyanın değişik yerlerinde olan en az bin eser, yani bin dosya var... Durmayacağız...”

Aman Zeynep Boz, durmayın... Sakın durmayın... Biz de yürekten arkanızdayız...

BRITISH MUSEUM’UN İNTERNET SİTESİ BİLE İNSANI ÇILDIRTABİLİR

Anadolu’dan çalınmış tarihi eserleri yeriyle, kökeniyle Türkiye diyerek anlatıyor. İnanılır gibi değil. Dünyanın birçok kültüründen alınmış/çalınmış eserler dünyanın gözüne soka soka orada sergileniyor.

NEREİDLER ANITI

Fethiye’ye 42 kilometre uzakta olan Ksantos’ta 1840’lı yıllarda Charles Fellows tarafından İngiltere’ye kaçırılan ve günümüzde British Museum’da sergilenen Nereidler Anıtı, tapınak biçimindeki ilk mezardır. Çevresindeki 12 kadın heykeli deniz perileridir. 

İDRİMİ HEYKELİ

İdrimi Heykeli, 1930’larda İngiliz arkeolog Leonard Woolley tarafından Alalah bölgesinde bir tapınağın kalıntılarında bulundu. MÖ 16. yüzyıldan kalma heykel, Akad dilinde yazılmış Kral İdrimi’nin uzun biyografik yazıtı ile ünlü. British Museum’da sergileniyor.

İŞTE BİR SON DAKİKA BAŞARISI

ABD’deki Cleveland Sanat Müzesi’nde sergilenirken Manhattan savcılığı tarafından el konulan ve 1960’lı yılların başlarında Burdur’dan kaçırıldığı bilinen Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un başsız bronz heykelinin Türkiye’ye iade talebi daha önce defalarca reddedilmişti. Daire Başkanı Zeynep Boz, son dakika gelişmesini şöyle özetliyor: “Manhattan Savcılığı’nın yürüttüğü çalışmaya Bakanlık olarak ortak olduk. İkna edici delilleri savcılık ile paylaştık. Savcılık eserin ülkemize ait olduğuna ikna olmuş oldu.”

Bakar mısınız? İngiltere el koymak için yasa çıkartıyor...

ABD mahkeme yoluyla iade ediyor.