Rusya'nın deri kepli Turgut Özal'ı

Ertuğrul ÖZKÖK

Masanın başındaki adamın tipi, bir zamanlar 1 Mayıs töreni veya Oktobr İhtilali'nin yıldönümlerinde Lenin Mozolesi'nin üzerinde gördüğüm komünist nomenklaturasından farklı değil.

Açık başı, yuvarlak yüzü, sadece Ruslar'a mahsus o ifadesi ile, eski komünist liderlerden farkı yok.

Ama belli ki, kafasının içi hiçbir zaman Lenin Mozolesi'nin üzerindeki o mermer suratlı adamlar arasına katılmamış.

* * *

Moskova'nın şimdiden efsaneler arasına giren bu büyük belediye başkanı konuştukça, karşıma 1980'li yılların ortalarındaki Özal geliyor.

Pratik, pragmatik, işbitirici, aceleci, reformcu, gerçek devrimci.

Onun siyasi kariyeri, halkın iş yapan yöneticileri nasıl desteklediğini açıkça gösteriyor.

Yuri Mihayloviç Lujkov 1992 yılında Boris Yeltsin tarafından kararname ile Moskova Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na getirildi.

Bu tarihe kadar parlak bir siyasi kariyeri yok. Hatta onu pek tanıyan yok. Tayinle geldiği belediye başkanlığında bir mucizeyi gerçekleştiriyor.

Hem tutucu eski kafalı bürokratlarla, hem de reformcu yeni Rusya elitiyle anlaşıyor.

Nasıl? Eski tüfeklere tavizler vererek, ekonomik programını sulandırarak mı?

Asla.

Yaptığı işe onları da inandırarak. Moskova'ya son olarak 1994 yılında gitmiştim.

Geçen hafta gördüğüm Moskova'nın o günkü ile alakası yok. Bütün bunlar Başkan'ın eseri.

* * *

Ya Moskovalıların ona bakışı? Bu da çok açık. 1992 yılında tayinle başlarına gelen bu insanı çok değil, 4 yıl sonra, bu defa seçimle işbaşına getiriyorlar.

Hem de yüzde 92 gibi inanılmaz bir oy oranı ile. Di Pietro gibi bir dürüstlük abidesinin bile yüzde 68'le seçildiğini düşünürsek, Lujkov'un halkın gözündeki yerini daha iyi anlarız.

Ruslar ona ‘‘İşbitirici adam’’ diyorlar. Çok haklılar. Gündüz yaptığımız konuşma, akşam Metropol Oteli'nin Boyarski Salonu'nda verilen yemekteki sohbet bize Başkan'ın ekonomik dehasını açıkça gösteriyor.

Heyetteki bütün Türkler, ‘‘Neden bizim böyle bir siyasetçimiz yok’’ diye hayıflanıyorlar.

Bizde bazı siyasetçiler özelleştirmeye hâlâ ‘‘Devletin malını çalma’’ olarak bakarken, o Moskova şehrinin kanalizasyon, ulaşım, sağlık ve okul dışında her şeyini özelleştirmiş.

Buna telefon ve elektrik şebekesinin bir bölümü de dahil.

* * *

Yetsin'le ilginç bir yakınlığı var. 1993 yılındaki darbe girişiminde Yeltsin'i kurtaran kişilerden biri olarak biliniyor.

Yeltsin birçok konuda onun fikirlerinden de yararlanıyor.

Onu sempatik kılan birçok özelliği var. Davranışlarıyla klasik Rus siyasetçilerinden farklı.

Mesela o meşhur deri kepi...

Halk onu bu deri kepi ile tanıyor. Üstelik bu kep, 1917 İhtilali'nin o meşhur kızıl komiserlerinin giydiği türden.

Bu kepi ile sürekli halk arasına giriyor. Cumartesi ve pazar günleri büyük şantiyeleri geziyor. Yanına uzmanlarını alıyor.

Eğer bir tıkanıklık, bir sorun varsa, hemen çözülmesi talimatını veriyor.

Lujkov, Şarık Tara'nın yakın dostu. Senli benli konuşuyorlar. Türkiye'ye büyük önem veriyor. Bavul ticaretini kurtaran kişi olarak biliniyor.

* * *

Ve bütün bu özellikleri onu, 2000 yılında yapılacak Rusya Devlet Başkanlığı seçiminin en şanslı adayı haline getiriyor.

Bu soruyu kendisine sormak istiyoruz. Ama yakınları uyarıyor:

‘‘Aman sormayın. Bu yazılınca öteki siyasetçilerin tepkisini çekiyor’’ diyorlar.

Onlar tepki duyuyor, ama halk bu sempatik işbitirici siyasetçiyi belli ki devlet başkanlığına doğru taşıyor.