Bu fotoğrafta kaç kişi var

Dikkatle bakın, ama saymaya kalkışmayın.
Soldan sağa, arkadan öne, ne kadar saysanız 9.3 milyon rakamına ulaşamazsınız.
Çünkü o insanlar fotoğrafta gizli...

***

29 Temmuz gününden beri bu fotoğrafı bir kitabımın arasında saklıyorum.
Tuhaf bulabilirsiniz, hatta sapıkça bulabilirsiniz, ama o günden beri, fotoğraftaki bütün insanları tek tek inceliyorum...
Kıyafetlerine, yüzlerine, duruşlarına bakıyorum, onlardan kendimce bir sosyoloji çıkarmaya uğraşıyorum.
Burası Paris’te Louvre Müzesi...
Müzede, Leonardo da Vinci’nin Mona Lisa tablosunun tam karşısı.
Peki bir fotoğrafçı, Mona Lisa’ya bakmak yerine, niye karşısındaki kalabalıkla ilgilenir...

***

Fotoğraf New York Times’ın fotoğraçısı tarafından çekilmiş.
Bir müzeden çok, metro istasyonundaki kalabalığı hatırlatıyor.
Fotoğrafın anlattığı ilk gerçek şu...
Son yıllarda ünlü müzeleri ziyaret eden insan sayısında müthiş bir artış yaşanıyor.
Listenin başında Louvre var.
Geçen yıl müzeyi gezen insan sayısı 9.3 milyona ulaşmış.
Onu 6.7 milyon kişiyle British Museum izliyor.

***

Peki kim bu insanlar? Nereden çıktılar, daha önce neredeydiler?
İşte sosyoloji burada başlıyor.
Bunlar özellikle Uzak Asya ve eski sosyalist Avrupa’nın yeni orta sınıfı...
Ama yukarıdaki fotoğrafın anlattığı asıl gerçek, yeni orta sınıf değil, onun yeni merakı...
Selfie çılgınlığı...

Ben, Mona Lisa, selfie’m ötekiler ve bir de orası

TABİİ ki, en çok ortadaki sarışın kadına takıldım.
En uygun yeri ve açıyı o kapmış.
Selfie’nin açısını iyi ayarlayabilmek için vücudunu geriye doğru atmış ve emniyet kuşağını biraz zorlamış.
Bu kalabalık, son yıllarda müzelerde fotoğraf çekilmesine izin verilmesiyle başlayan yeni sosyolojinin ifadesi.

***

Bu karar müzelere olan ilgiyi arttırdı ama ciddi bir “selfie izdihamı” sorununa yol açtı.
Mona Lisa, Michelangelo’nun Davud Heykeli gibi müzelerin süperstarlarının önünde oluşan kalabalıklar, ziyaretçilerin kalış süresini çok uzattı.
Çünkü, gelenlerin çoğu bu süperstarların önünde selfie yapmak için dakikalarca beklemeye başladı.
Bu bekleyiş müze gezme kültürünü de köklü biçimde etkiledi.
İnsanlar kendileri de selfie yapabilmek için önündekilerle itişip kakışmaya başladı.
O nedenle müzelerde görev yapan rehberler şikâyetçi. Bir eserin önünde üç dakika durup müşterilerine bilgi veremiyorlar. Arkadan gelen selfie kalabalığı buna izin vermiyor.

***

Bir de arka sıradakilere dikkatle bakın.
Onlar daha çok Mona Lisa’nın fotoğrafını çekiyor.
İnsan, dijital dünyada her an her yerde, bir tıkla çok daha kalitelisini bulabileceği bir Mona Lisa fotoğrafını niye kendisi de çekmek ister?
Bir cevabı şu:
“Being there” yani “Ben oradaydım” deme duygusu.
Ama selfie fenomenini sadece “orada olmak” duygusuyla açıklamak yeterli olmaz.
Bunda, “sosyal paylaşım” teknolojilerinin insanlara verdiği “Bu dünyada artık ben de varım” duygusunun da etkisi var.

***

İnsan, 20’nci yüzyıl başından itibaren ortaya çıkan, faşist ve komünist kitle ideolojilerinin içinde kaybettiği “bireyliğini”, şahsiyetini yeniden buluyor.
Üstelik bu defa, bu şahsiyetin üzerine harika bir “narsisist” duyguyu da ekliyor.
Yani “birey sanatçı” ile “birey sanat tüketicisi” eşitlenmiş bir narsisist buluşmayı gerçekleştiriyor.
Dudak bükmeyin...
Bu iyi bir şey...

İki binden fazla insan nefesi Michelangelo’yu bozabilir mi

GEÇEN yıl Vatikan Müzesi’ni 5.5 milyon kişi gezdi.
Bu yıl bu sayının 6 milyonu geçmesi bekleniyor.
Günlük ziyaretçi sayısı 22 bine ulaştı.
Bu da Michelangelo’nun freskolarının bulunduğu Sistine Şapeli için ciddi bir sorun yaratıyor.
Salondaki freskoların bozulmaması için, herhangi bir anda 2 binden fazla insanın salona girmemesi gerekiyor. Bunun üzerindeki sayı, insan nefesi yüzünden içerideki sıcaklığı ve rutubeti arttırıyor.
Onun için müzenin havalandırma sistemi yeniden yapılıyor.

Müzelerde rezervasyon ve seans uygulaması başladı

BORGHESE MÜZESİ Roma’daki Borghese Müzesi uzunca bir süredir önceden alınmış seans bileti uygulaması yapıyor. Ziyaretçilerin müzede kalış süresi 2 saatle sınırlandı.
UFFİZİ MÜZESİ Floransa’daki Uffizi Müzesi, beklemeleri önlemek için önceden bilet satışına başladı. Bunun için bilet fiyatının yüzde 14’ü kadar ek ücret alınıyor.
BRITISH MUSEUM Londra’daki British Museum özel sergiler için ücret uygulamasına geçti. 2011’deki Leonardo da Vinci sergisi sırasında 25 pound’luk biletler 400 pound’a kadar çıktı.
PRADO MÜZESİ Madrid’deki Prado Müzesi izin gününü kaldırarak 7 gün açık sisteme geçti. Ayrıca ziyaret saati 20.00’ye kadar uzatıldı.
LOUVRE MÜZESİ Paris’teki Louvre Müzesi çarşamba ve cuma günleri ziyaret saatini akşam 21.45’e kadar uzattı.

NOT: Bu yazıdaki bilgileri New York Times gazetesinin 29 Temmuz 2014 günkü sayısından derledim.