Türkçe prospektüs Viagra'yla geliyor

Erkan ÇELEBİ

Sağlık Bakanlığı, sonunda ilaç prospektüslerinde anlaşılabilir bir dil kullanılmasına karar verdi. İlk uygulamaya Viagra'yla başlanılacak. Ardından antibiyotik ve ağrı kesicilerin prospektüsleri devreye girecek. 2000 yılına kadar tüm ilaçların prospektüslerinde anlaşılabilir bir Türkçe kullanılacak.

SAĞLIK Bakanlığı, sonunda ilaç prospektüslerinin anlaşılabilir bir dilde hazırlanması için çalışma başlattı. Bunun ilk uygulaması da Viagra'da gerçekleştirilecek. Kısa bir süre sonra Türkiye'de de satışına başlanılacak olan Viagra için Bakanlık, iki ayrı prospektüs hazırlamayı planlanıyor. Bu prospektüslerden biri, hastalara yönelik olacak ve anlaşılır dilde hazırlanacak. Tamamen tıbbi terimleri içeren diğer prospektüsle de sadece doktor ve eczacıların bilgilendirilmesi amaçlanacak.

Sağlık Bakanlığı, prospektüslerdeki tıbbi terimlerin anlaşılabilir bir dilde hazırlanmasıyla ilgili çalışmalarını Viagra'nın ardından antibiyotiklerde uygulamaya koyacak. Antibiyotikleri, ağrı kesiciler ve diğer tüm ilaçlar izleyecek. Prospektüslerde, ilacın kullanılması ya da kullanılmaması gereken durumları içeren tıbbi terimlerimlerin yanı sıra, ilacın nasıl tatbik edileceği, tedavinin tam anlamıyla tamamlanabilmesi için kullanılması gereken miktarlar da standart bilgi olarak yer alacak.

TÜRKÇE ÖZÜRLÜ

Şu anda, reçeteli ya da reçetesiz satılan tüm ilaçların prospektüsleri hayati önem taşıyan bir çok tıbbi terim içeriyor. Prospektüslerde bu terimlerin açıklamalarına yer verilmemesi, zaman zaman hastaların yanlış yorumlamalarına yol açabiliyor ve ‘‘kaş yapayım’’ derken göz çıkartılabiliyor.

İlaç prospektüslerinin tümünde ‘‘Endikasyon’’ ve ‘‘Kontrendikasyon’’ diye iki ayrı bölüm bulunuyor. Bu iki bölümde advers etki, hipoglisemi, hemoraji, tinnitus, hepatotoksisite, vertigo, renal yetmezlik, trombositopeni, hematopoetik sistem gibi bir çok tıbbi terim içeriyor.

Bu konuyu, geçtiğimiz Pazartesi günü Hürriyet'in Tüketici Köşesi'nde ‘‘İlaç prospektüsleri neden Türkçe özürlü?’’ başlıklı yazımızla gündeme getirmiştik. Bu yazıda, ilaç prospektüslerinde yer alan ‘‘Endikasyon’’ teriminin yanına en azından parantez içinde, ‘‘kullanıldığı durumlar’’, ‘‘Kontrendikasyon’’un yanına da ‘‘kullanılmaması gereken durumlar’’ diye neden açıklayıcı bilgilere yer verilmediğini sormuştuk.

Ayrıca, ilaç prospektüslerinde, ‘‘Advers etki’’ yerine ‘‘yan etkileri’’, ‘‘Hipoglisemi’’ yerine ‘‘düşük kan şekeri’’, ‘‘Hipatotoksisite’’ yerine ‘‘karaciğer hücrelerine hasar verebilir’’, ‘‘Hemoraji’’ yerine ‘‘kanama’’, ‘‘Tinnitus’’ yerine ‘‘kulak çınlaması’’, ‘‘Vertigo’’ yerine ‘‘baş dönmesi’’, ‘‘Renal yetmezlik’’ yerine ‘‘böbrek yetmezliği’’, ‘‘Hematopoetik sistem’’ yerine de ‘‘kan hücrelerini yapan sistem’’ diye yazılmamasının gerekçesininin açıklanmasını istemiştik.

Tüm bu soruların yanıtı, Sağlık Bakanlığı'ndan geldi. Sağlık Bakanlığı'nın açıklamasında, ilaç prospektüslerinin anlaşılabilir bir dilde hazırlanması için çalışma başlattıldığına dikkat çekilerek, bu çalışmaların bakanlığa bağlı İlaç Eczacılık Genel Müdürlüğü'nce yürütüldüğüne işaret edildi.

Bu çalışmalarda, tüm ilaçlar gözden geçirilerek hastanın anlayabileceği bir dilde hazırlanacak prospektüsle birlikte piyasaya verilmesinin amaçlandığı belirtilerek, ‘‘Bilindiği gibi ülkemizde yürürlükte olan yasalar doğrultusunda olan ilaç kapsamındaki ürünler, hekim tavsiyesi ve kontrolü altında reçete ile eczanelerde satılmak koşuluyla tüketicinin kullanımına sunuluyor. İlaçlar, kişinin fizyolojik durumu, tıbbi özgeçmişi dikkate alınarak hekim tarafından belirlenir ve nasıl kullanılacağı nelere dikkat edileceğine ilişkin bilgiler doktor tarafından hastaya verilir. Ayrıca, hasta ihtiyaç duyduğu tüm bilgileri eczacısından da öğrenebilir. Ancak, Bakanlığımız yanlış kullanımı önlemek için etkin madde bazında tüm ilaçları gözden geçirerek, sadece hastaya yönelik, hastanın anlayabileceği bir dille hazırlanmış bilgilerin yer alacağı bir metinle ilaçları piyasaya verme çalışmalarını da başlatmıştır. Bu çalışmalarda, prospektüslerde yer alacak bilgiler hastanın ilacı terk etmesi ya da hastalığın teşhisini kendi koyarak yanlış ya da gereksiz yere ilaç kullanmasına neden olmayacak şekilde yürütülüyor’’ denildi.

Arkadaşımız Fadime Çoban ayrıca Sağlık Bakanlığı İlaç Eczacılık Genel Müdürü Kemalettin Akalın'la da görüştü. Akalın, bu çalışmayı bazı hekim ve eczacıların ilacı önerirken ya da satarken gerekli uyarılarda bulunmamaları nedeniyle başlattıklarını söyledi. Avrupa Birliği'nin 1999 yılından itibaren reçetelerde hekimlere yönelik daha fazla bilimsel bilgi verilmesi ve hastaya ilaçla ilgili bilgileri kendisinin de anlayabilmesi için değişiklikler yapılması kararı aldığına da değinen Akalın, ‘‘Artık, batı ülkelerinde hastanın anlayabileceği bilgilere prospektüslerde yer verilmeye başlandı. Örneğin, Viagra'da kullanıcılara çok detaylı bilgi veriliyor. Viagra'nın prospektüsünde, ilacın yan etkilileri, kullanım durumları gibi bir çok bilgi yer alıyor. Bu da, ilaçların artık komplike olmasından kaynaklanıyor. Antibiyotiklerin prospektüsleri ile ilgili çalışmaları da başlattık. Önümüzdeki birkaç ay içinde bu ilaçların prospektüsleri hastalar için daha anlaşılabilir olacak. Tüm ilaçlar için de aynı uygulama yapılacak’’ dedi.

Viagra'yı Türkiye'de de piyasaya sürmeye hazırlanan Pfizer yetkilileri de, ‘‘Viagra, Avrupa'da iki ayrı prospektüsle birlikte satılıyor. Bunlardan biri kullanıcılara diğeri ise hekimlere yönelik. Aynı prospektüsleri Türkçe hazırlamak için Sağlık Bakanlığı'nın onayını bekliyoruz’’ dediler.