Tüketicinin Erkan Abisi

Erkan ÇELEBİ

Yeni yönetmelikle su istasyonları kapanıyor

SAĞLIK Bakanlığı'nın hazırladığı yeni Maden ve Kaynak Suyu Yönetmeliği, pompalı su istasyonları ile damacanada su satışı devrini bitiriyor. 1 yıl içinde pompalı ve damacanalı su satışı tamamen ortadan kalkacak. Yönetmelik ayrıca sınırların üzerinde nitrit içeren maden sularının da kapatılmasını öngörüyor.

HÜRRİYET'in Tüketici Köşesi'nin ortaya çıkardığı ‘‘Soda Rezaleti’’nin ardından Sağlık Bakanlığı yeni bir maden ve kaynak suları yönetmeliği hazırladı. Yeni yönetmelik, 1994 yılından itibaren açılan pompalı su istasyonları ile damacana içinde su satışını yasaklıyor. Bakanlık, bu sistemle çalışan üretici ve istasyonlara bir yıl süre tanıyacak ve bu sürenin sonunda, ne su istasyonlarından ne de damacana ve bidonlarla su satışı yapılamayacak. Ayrıca, yönetmelik sınırların üzerinde nitrit içeren maden sularının da kapatılmasını öngörüyor.

DÜNYA NORMLARI

Dünya Sağlık Teşkilatı ile Tarım Teşkilatı'nın normlarına göre oluşturulan ‘‘Doğal Kaynak, Maden ve İçme Suları ile Tıbbi Suların İstihsali, Ambalajlanması ve Satışı Hakkında Yönetmelik’’, su üreticilerine birçok yeni yaptırım getiriyor. Arkadaşımız Süleyman Demirkan'ın araştırmasına göre, artık yönetmelikte tanımlanmayan sular, ambalajlanarak veya herhangi bir şekilde doldurularak satılamayacak. Sadece, otomatik dolum tesislerinde el değmeden doldurularak piyasaya sunulabilecek.

Ayrıca, izinli suların, izin verilen ambalajlar dışında veya başka firmalara ait ambalajlara dolumu ve satışı da engellenecek. Yönetmeliğe uygun suları işletmek isteyenler, Bakanlıktan önce tesis izni, sonra da işletme izni almak zorunda kalacak. İzin verilecek suyun analizi Hıfzıssıhha laboratuvarında yapılacak.

Maden suları renkli ve saydam ambalaj içinde satışa çıkarılacak. Ambalajda cam dışındaki malzemeden yapılmış kapların kullanılması halinde, bu kapların sağlık açısından sakıncalı olmadığına dair bakanlıktan izin alınması gerekecek.

Suyun dolumunda kullanılan kaplar, geri dönüşlü ve geri dönüşsüz olarak iki tür olacak. Geri dönüşlü kaplar; en az 70 derece sıcaklıkta su ve uygun temizlik maddesi ile tam otomatik olarak el değmeden yıkanabilecek ve ayrıca kullanımı ve yıkama sonucu herhangi bir deformasyona uğramayacak nitelikte olacak.

EL DEĞMEDEN DOLUM

Geri dönüşsüz kaplar şayet cam dışında bir maddeden yapıldıysa, preformdan hareketle imal edilecek. Bu kaplar dolumdan önce basınçlı su ve hava ile temizlenecek ve el değmeden otomatik sistemle doluma alınacak. Cam dışındaki kaplar stok edilemeyecek. Başka yerlerde imal edilen PVC ve PET gibi kaplar kullanılamayacak. Geri dönüşsüz kaplar kullanılmış malzemeden yapılamayacak ve bu kaplar tekrar su dolumunda kullanılamayacak.

ETİKET BİLGİLERİ

Dolumu yapılan suların etiketinde suyun adı, cinsi, imal edildiği yer adresi, Bakanlıkça verilen iznin tarih ve sayısı, gün, ay, yıl olarak imal ve son kullanma tarihi, parti, seri numarası, bakanlığın uygun gördüğü uyarılar, dezenfeksiyon gibi Bakanlığın izni ile suya uygulanan işlemler ve suyun sahip olduğu parametreler yer alacak. Yazılar, sembollerle kapatılamayacak. Bardak şeklindeki kaplarda etiket bilgilerinin kapak üzerinde yer alması gerekecek.

Üretici, bundan böyle bardak şeklindeki suları yapıştırarak kapatamayacak. Kolera, doğal afet gibi bir tehlike yoksa; suyun kaynağında herhangi bir değişim işlemi yapılamayacak. Ancak, olağanüstü hallerde ozonlama ve ultraviyole gibi yollarla dezenfekte edilmesine izin verilebilecek.

Donüşlü kaplar, kaynak ve içme suları ile yıkanacak. Yönetmeliğe aykırı suların ithaline kesinlikle izin verilmeyecek.

SULARIN DENETİMİ

Su işletmeleri kendi kontrol laboratuvarlarını kuracaklar, kalite ve niteliği yükseltmek için sürekli kontrol yapıp, gerekli önlemleri alacaklar. Bu ölçüm değerlerini kayda geçirerek, Sağlık Bakanlığı denetimine her an hazır olacaklar.

Denetimi yapılan suyun parametreleri yönetmelik limitlerini aşarsa, işletme ilk önce uyarılacak. Bir hafta içinde alınacak su numunesi yine bozuk çıkarsa bu kez 15 gün süreyle kapatılacak. Bozukluk giderilirse, üretim izni yeniden verilecek. Bir ay süreyle haftalık izlemeye alınacak. Dört defa yapılan denetim ve analiz sonuçlarının yönetmeliğe uygun olması halinde normal izleme periyoduna dönülecek. Bozuk sular imha edilecek ve bunun sorumluluğu da işletmeciye ait olacak.

Yönetmeliğe aykırı hareket edenler hakkında yasal işlem yapılacak. Su yönetmeliği ile amanyum, nitrit, nitrat, arsenik, krom, kadrmiyum, civa, nikel, kurşun, antimon, selenyum, siyanid, baryum, florür, çinko, mangan, bakır, borat, alüminyum, sülfür gibi maddelerin alt ve üst limitleri (tehlike sınır değerleri) de belirlendi.

Sekiz maden suyunu yeni yönetmelik de temizleyemedi

SAĞLIK Bakanlığı'nın hazırladığı yeni maden ve kaynak suları yönetmeliği, sularda bulunabilecek maddelerin değerlerini yeniden belirledi. Buna göre, kaynak sularında kesinlikle nitrit ve amonyak bulunmaması gerekiyor. Maden sularında ise litrede 0.02 miligrama kadar nitrite izin veriliyor. Maden sularının litrede 0.05 miligramdan fazla nitrit içermesi ise yasaklanıyor.

Bunun sonucunda da, Hürriyet'in Tüketici Köşesi'nin ortaya çıkardığı ‘‘Soda rezaleti’’nin ardından Sağlık Bakanlığı'nın tahlil ettirdiği 16 maden suyundan sekizi yeni yönetmeliğe de takılıyor. Bakanlığın yaptırdığı analizlerde nitrit içerdiği tespit edilen Kızılay, Kınık, Kuzuluk, Askoop Kızılcahamam, Çınar ve Çamlık ile amonyak tespit edilen Uludağ'dan oluşan bu sekiz maden suyu ve sodasındaki oranlar, yeni yönetmeliğin izin verdiği değerlerin üzerinde.

Buna karşın, Salihli Bella, Şifa ve Yıldız'dan oluşan üç maden suyunun içerdiği nitrit miktarları yeni yönetmelikte yer alan değerlerin altında kalıyor.

Hatırlayacağınız gibi, Bakanlığın yaptırdığı analizlerde Sırma, Efe, Beypazarı, Sarıkız ve Özkaynak adlı beş maden suyunda nitrite rastlanmamıştı.