Sonunda ihale yasasına bağlı kamu kurumu kalmayacak

Bu gidişle yakında Kamu İhale Yasası’na tabi kamu kurumu kalmayacak gibi gözüküyor. Hükümetin geçen hafta TBMM’ye gönderdiği torba yasa tasarısında Enerji Bakanlığı ve enerji KİT’lerinin yapacağı ihalelerin de yasa kapsamı dışına çıkarılması öngörülüyor.
Hükümet göreve geldiğinden bu yana Kamu İhale Yasası’na takmış durumda. Yanlış saymadıysak, bu 13. düzenleme olacak ve her düzenleme ile İhale Yasası kapsamı dışına çıkarma işlemleri devam etti.

Halbuki 2000’li yıllarda getirilen Kamu İhale Yasası, o döneme kadar kamu ihalelerinde yaşanan yolsuzluklar ve kayırmaların, dolayısıyla oluşan kamu zararının önlenmesi için getirilmişti. Kamu ihalelerinin yandaşlara, yeterli olmayan müteahhitlere verilmesini engellemek, ihalenin alınıp bitirilmemesi ya da başka hileli yollarla yarım kalması şikâyetlerini gidermek için, hem kapsam geniş tutulmuş hem de sıkı kurallar getirilmişti. Duble yollar başta olmak üzere, Hükümetin önem verdiği projeleri daha çabuk yapmak, büyük müteahhitlerin dışında da iş vermek için başladığı kamu ihale yasası değişiklikleri devam etti. Artık neredeyse yiyecek içecek işleri dışında kamu kurumlarının ihale yasasına tabi yaptığı ihale işlemi kalmazken, kapsam dışına çıkarılan kuruluş sayısı da giderek arttı.
Dünkü Radikal’de Hacer Boyacıoğlu, yeni düzenlemenin neler getirdiğini özetlemiş. Tasarı enerji kurumlarının yapım işlerini Kamu İhale Yasası dışına çıkarıyor. Buna göre Enerji Bakanlığı’nın kendisine yapacağı bir bina dahi Kamu İhale Yasası’nın denetiminde olamayacak.  BOTAŞ, EÜAŞ, TETAŞ gibi kurumların yapacağı dev ihaleler de artık yasa denetiminde olmayacak. Tasarı, KİT’lerin tüm mal ve hizmet alımlarını da Kamu İhale Yasası’nın denetiminden istisna hale getiriyor. Yasa kapsamından çıkarılması öngörülen kurumlardan olan BOTAŞ’ın eski yöneticilerine, İhale Yasası’na uygun davranmadıkları ve ihaleye fesat karıştıkları iddiasıyla dava açıldığını hatırlamak gerekir...

AŞIRI DÜŞÜK TEKLİFE İŞ VERİLEBİLECEK

Sadece kapsam değil, alınan işlerin yapımını garantiye alan maddeler de değiştiriliyor. Bugüne kadar ihalelerdeki yolsuzluğun temel nedenlerinden gösterilen aşırı düşük teklif konusunda da tartışmalı bir düzenleme yapılıyor. Aşırı düşük tekliflerin sorgulamadan ihaleyi alabilmesi için Kamu İhale Kurumu’na yetki veriliyor.
Hükümet ve bürokrasi yetkilileri, yolsuzlukların temel kaynaklarından birinin aşırı düşük teklif  olduğu yönünde açıklamalar yapıyordu. Bu nedenle ihaleye aşırı düşük teklif verenlerin elenmesi, böylece ihalelerin yapılabilir makul teklife verilmesi yönünde bir düzenleme yapılması bekleniyordu. Ancak tasarıdan bunun aksi yönde bir düzenleme çıktı. Buna göre Kamu İhale Kurumu, aşırı düşük teklifi herhangi bir sorgulama olmaksızın kabul etme ve ihaleyi sonuçlandırma konusunda yetkili olacak.  Bu konuda kurum düzenleme yapacak, kamu kurumları da bu düzenlemeye uymak zorunda olacak. Geçen hafta TBMM’ye gönderilen torba yasayla ihalelere şikayet yolu “başvuru ücretlerini artırarak” zorlaştırılırken, istisna kısmı bir kez daha genişletiliyor.
Kamu İhale Yasası’nda hükümetin yaptığı değişiklikler, AB tarafından da yakından izleniyor ve şimdiye kadar geri adım niteliğindeki değişiklikler için çok sert raporlar çıktı. Bu raporlara bir yenisi daha eklenecek herhalde.
Kapsam dışına çıkarılan işlerin bu kadar yoğun olmasında, yaklaşan seçimlerin, “istenen kişi ve kuruluşlara iş verme isteği”nin etkisini ise izleyip göreceğiz.