Merkez Bankası munzam karşılık silahını abarttı

Piyasalar revizyon denilebilmesi için en azından 0.5 puanlık indirim yapılması gerektiğini düşünüyor, daha küçük bir oran için revizyon adının kullanılmayacağını tahmin ediyorlardı.

İşler de çok iyi gitmediği için, yüzde 6 olarak bekliyorlardı ama Merkez Bankası yeni tahmini yüzde 6.2 olarak açıkladı. Bu da piyasalar tarafından “söz verildiği için yapıldı, aslında işler iyi değil, eğer açıklama yapmamış olsalardı, tahmini değiştirmezlerdi” biçiminde yorumlandı. Yani Merkez Bankası’nın erken bir söz daha verdiği ortaya çıkmış oldu...

Merkez Bankası’nın yaptığı son açıklama, döviz olarak tutulan TL zorunlu karşılıklarında uygulanan katsayının, neredeyse para politikasının en önemli aracı haline getirildiğini gösteriyordu. Raporda TL cinsi zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tutulmasının dış finansman şoklarına karşı otomatik dengeleyici bir rol oynadığı; bu imkanın döviz likiditesinin ve döviz kurunun oynaklığının azalmasına katkıda bulunacağı ifade edildi. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, bu uygulamanın önümüzdeki dönemde yeni bir politika aracına dönüşeceğini açıkladı. Piyasalar bunu 2 ay içinde TL munzam karşılıklarının döviz cinsinden tutulan kısmının yüzde 60’a, altın cinsinden tutulan kısmının yüzde 30’a çıkarılacağı, yani 5’er puanlık daha artırım yapılacağı biçiminde yorumladılar.

Sonrasında duraklama olacağını söyleyen Başçı, uygulanan katsayıların sermaye akımlarına göre değiştirileceğini ve böylece yeni bir politika aracının oluşacağını ifade etti. 2 ay bu mekanizma hazır olunca geniş bir faiz koridoruna da ihtiyaç kalmayabileceğini belirtti.

Yani politika faizinin yerine TL munzam karşılığının çetrefilli kullanımı geçiyor…

Peki, Merkez Bankası bunu neden yapıyor?

Başından beri konuştuğumuz; Hükümetin tepkisi nedeniyle faiz silahını kullanamaması, korkması işi buraya getirdi. Ayrıca temel araçlar yerine alışılmadık yöntemlerle etki yaratmaya çalışıyor. Son açıklamalardan gördüğümüz kadarıyla da Merkez Bankası böylesine bir dönemde kendisi döviz alarak rezerv artırıp, şokları yumuşatmak yerine bankalar kanalıyla rezerv artırıyor ve bunun dövize baskı olduğu dönemlerde regülatör olacağını sanıyor.

NET REZERV BRÜTÜN YARISI

Bir kere Başbakana Londra yolunda “müjde” olarak yetiştirdikleri “99 milyar doları aşan rezervler”in bu yolla yapıldığı ve bunların brüt rezerv olduğu unutulmamalı.

Net rezervler ise, belki de ilk defa brüt rezervin yarısı seviyesinde kaldı. Merkez Bankası yönetimi belli ki Kurumun “kar eden bir kuruluş” olması gerektiğini düşünüyor. Kendisi döviz alıp satarak regülasyon yapacağı yerde bunu başkalarına yaptıracağını sanıyor. Merkez Bankası kar etmesi gereken bir kuruluş değildir, fiyat istikrarı için gerekirse rahatlıkla zarar da edebilir. Başbakana nasıl anlattılar bilmiyorum ama bu anlayışı değiştirmeleri gerekir. Dövize hücum korkusu yaşadığını bu söylemiyle açıkca belli eden Merkez Bankası belli ki hücum halinde katsayılarla oynayarak, bankalara döviz sattıracağını, paniği bununla engelleyeceğini sanıyor. Halbuki Merkez Bankası bunun için bankaları dış borç almaya itti. Yani dövize hücum halinde bankalar doğal olarak kendilerini düşünecek, döviz borçlusu reel kesime yardım etmek ikinci planda kalacaktır. Reel kesimin yüklü döviz borçları unutulamaz. Reel kesimin hatta bankaların dövizini, hücum halinde yine Merkez Bankası satmak zorunda kalacaktır. Panik halinde Merkez Bankası elindeki “başkasının dövizi”ne güvenemez. Merkez Bankası’nın elindeki mevcut net rezervin ise büyük bir talebi karşılamayacağı açıktır. Kısacası; normal otomobilden, benzetmeleri “itfaiye aracı”na çevirmekle, “çalışmayacak hortumlar”la, dış finansal şoklara karşı otomatik dengeleyici kazanmış olmayacaktır... Kriz yani anormal bir süreç yaşıyoruz ama ekonominin temel kuralları, para politikasının temel araçları bu süreçlerde de geçerlidir. “Ben değiştirdim” demekle de değişmez...