Erdal Sağlam: İyi ki akaryakıt tüketimi azalıyor

Erdal SAĞLAM

DÜNYA hampetrol fiyatlarındaki yüksek seyir ve petrol ürünleri üretiminin ilk 5 aylık performansı, uygulanan ekonomik programı yakından ilgilendiriyor.

OPEC'in 25-28 dolar arasındaki fiyat aralığı belirlemesine karşılık, hampetrol fiyatları yine 30 doların üzerine çıktı. Suudi Arabistan'ın fiyatları düşürmek için yaptığı üretim artışı çağrısının da, en azından şimdilik yanıt bulmadığı gözleniyor.

Ekonomik programda petrol fiyatının 25 dolar olarak belirlendiği hatırlanınca, artacak faturanın programa olumsuz etkisi de kaçınılmaz görülüyor.

İşte bütün bunları TÜPRAŞ Genel Müdürü Hüsamettin Danış ile tartıştık. Danış, kendi programlarını yaparken, düşük petrol fiyatı verilerine karşılık daha yüksek bir tahmin yaptıklarını ve toplam faturayı 3.4 milyar dolar olarak programladıklarını söylüyor. Brend, petrolün varilinin 30 doları aşmasına karşılık, kendi ithal ettikleri hampetrolün ortalama fiyatının bunun altında gerçekleştiğini kaydeden Danış, dünya petrol fiyatlarındaki son gelişmelerle ‘‘3.4 milyar dolar olarak tahmin ettikleri faturanın 3.7 milyar dolara çıkmasını beklediklerini’’ ifade ediyor.

Dünya hampetrol fiyatlarının bundan sonraki seyri konusunda ise Danış, sonbaharda talebin düşmesine da bağlı olarak, yılın kalan bölümü için, ‘‘Biz 25-28 dolar aralığına çekileceği konusunda umutluyuz’’ diyor.

Dünya petrol fiyatlarındaki artışa karşılık, bunun Türkiye'ye faturasının aynı ölçüde olmayacağını öğreniyoruz. Bunun nedeni ise Türkiye'nin akaryakıt tüketiminde meydana gelen düşüş.

Genel Müdür Danış, depremden sonra bölgedeki tüketim başta olmak üzere, toplam talepte düşüş yaşandığını söylüyor. Genel Müdür, Batman ve Orta Anadolu rafinerilerinde yeterli talep olmadığı için düşük düzeylerde üretim yaptıklarını, ilk 5 ayda İzmit Rafinerisi'ne de beklenen talebin gelmediğini kaydediyor.

İşte bu nedenle, bu yıl için tahmin edilen toplam tüketim 30 milyon ton yerine en fazla 28 milyon tonda kalacak.

Diğer sanayi kollarındaki canlanmanın tersine ilk 5 ayda petrol ürünleri üretiminde görülen düşüşü sorduğumuzda ise, Danış, bunun talep daralmasından kaynaklandığının altını çizerek, ‘‘Bunun üzerine otogaz tüketiminin artması, işin tuzu biberi oldu’’ diyor.

Bazen ürün ithalatının üretimden kárlı olduğunu, ancak bu takdirde ürün ithalatı yapıldığını kaydeden Danış, toplam faturada bu nedenle artış olmadığını ifade ediyor. Bir tek kurşunsuz benzin üretiminde sıkıntıları olduğunu, bu benzin türünün ayda 60 bin ton arttığını belirten Danış, şu sıralarda İzmit Rafinerisi'ndeki onarımla bu sorunun da fazla kalmadığını söylüyor. Son dönemde zaman zaman motorin getirdiklerini kaydeden Genel Müdür, bunun nedenini ‘‘Hampetrol işlendiğinde motorin de çıkıyor, onunla birlikte çıkan benzin ise talep olmadığı için satılamıyor. Dolayısıyla motorin için hampetrol işlemek yerine, direkt motorin ithal etmek daha fizibl olduğu için bu yola gidiyoruz’’ şeklinde açıklıyor.

Kısacası; dünya hampetrol fiyatları yüksek seyrini koruyor. Bunun programa olumsuz etkisi, doğal olarak yaşanacak. Ancak bu yıl tüketim azaldığı için, dünya petrol fiyatlarının programa olumsuz etkisi, beklenildiği kadar büyük olmayacak.