Elektronikte gelecek planı tehlikeye giriyor

CEP telefonu gibi elektronik ürünlerin ithalatına konulacak ek vergi haberi, daha önce TV üretimine ilişkin yaptığımız tartışmaları hatırlattı. Türkiye yıllar önce en büyük TV ihracatçısı ülke oldu ama yapılan ihracatın neredeyse yüzde 90’ı ithal girdilerden oluştuğu için bunun Türkiye’ye bir yararı olmadı. İşte o dönem Türkiye’nin nasıl olur da, katma değeri yüksek TV ve diğer elektronik ürünleri üretip satabileceğini tartışmıştık. Aklın yolu birdi; Türkiye gerekirse devlet kaynaklarını da içine katıp, büyük üreticileri bir araya getirip, 5-10 yıl sonra geçerli olacak TV teknolojisini geliştirmeli, ölçek ekonomisini gözönünde tutarak, yüksek teknolojili yüksek hacimli üretimlere girmeliydi. Ancak bu şekilde Türkiye gerçek anlamda TV üreticisi olabilirdi.
Bu tartışmanın üzerinden 10 yıldan fazla geçti, tabi ki bir şey olmadı.
Şimdi de biyo-teknoloji, nano-teknoloji, iletişim teknolojisi gibi, Türkiye’nin gelişen teknolojilere yatırım yapması, araştırma ve inovasyon çabalarını yoğunlaştırması, teknoloji yüksek sanayi ürünleri üretimine girmesi gerektiğini konuşuyoruz. Türkiye’nin katma değeri yüksek üretim ve ihracatı yapmadan orta gelir tuzağından kurtulamayacağı, ancak bu sayede yüksek oranlı istikrarlı büyüme oranlarına, cari açık sorunu olmadan ulaşabileceği konusunda da hemen herkes hemfikir gözüküyor.
Cep telefonu, tablet gibi ithal ürünlere ek vergi getirilmesi, TV üretimindeki gibi, bu treni de kaçıracağımızın bir göstergesi sanki. Yıllardır, bilişim ve elektronik zirvelerinde bu alanlarda ithalatı kısmak yerine ileriye dönük yeni sanayiler kurulması istenir, üzerinde uzlaşma sağlanarak tutanaklara girer. İthalatı kısmanın hem yerli tüketiciyi cezalandıracağı, hem bilgi toplumunu engelleyeceği, hem de ileriye dönük sanayi çabalarını engelleyeceği anlatılır. Çünkü yerli katkısı yüzde 10-20 olan yerli üreticiyi korumak için ithalat kısıtlanırsa, yerli üretimde ithalat bağımlılığı kolay yol olduğu için devam eder. Kaçak ve yolcu beraberi ürün artacağı için, fiili olarak cari açığa da etkisi olmaz.

2. EL CEP TELEFONU İÇİN DÜZENLEME YAPILACAKTI

Eğer amaç faturanın azaltılması, cari açığın küçültülmesi ise zaten yıllardır bu konuda ne yapılacağı tartışılıyor. Örneğin cep telefonu ithalat faturasının azaltılması için en geçerli yollardan birinin ikinci el cep telefonlarının satışına kolaylık getirilmesi olduğu hep konuşuldu. Hatta bazı Hükümet üyeleri bu önlemi de açıkladı ama Hükümet yıllardır somut bir adım atmadı.
İkinci el cep telefonlarının kontrollü satılması halinde ithal ihtiyacının azalacağı, bu yolla ithalatı kısmanın mümkün olabileceği, bunun denetimi için çeşitli formüller önerildiğini, sıkı bir kontrol için çeşitli modellerin tartışıldığını biliyoruz. Bu formülün yürürlüğe sokulması halinde Maliye’nin vergi gelirlerinin artırılacağı bile hesaplanmıştı.
Tüm bu sakıncalarına rağmen neden geçici olacağı belli bir ek vergi konulur ki?
Acaba Başbakanın bu konudan haberi var mı, yoksa hiç gerek duyulmadı mı?
Dün bir GSM şirketi yetkilisi “sektör üzerine gelen tüm vergiler kalıcı oldu, bu da olur. Acaba satıcı şirketleri , istihdam kaybını da mı düşünmüyorlar” dedi. Aynı yetkili “Bari diğer iletişim maliyetlerini azaltsalar, yoksa bilgi toplumu derken, göz göre göre yine çok gerilere düşeceğiz” yorumunu yaptı.
Bence bu tür ekonomik mantık dışı, sonuç alınmayacak tedbirler yerine, mevcut üretici şirketleri de içine alarak, geniş kapsamlı gerekirse devlet destekli ileriye dönük elektronik ve bilişim sektörü oluşturmak için gerçek adımlar gerekiyor.