Erdal Sağlam: Döviz hedefi yok

Erdal SAĞLAM

CUMARTESİ günü bankacılarla yapılan toplantıdan sonra dünkü gazetelerde çıkan haberler, bürokratları şaşırttı.

Dolar kurunun 800-850 bin liraya ineceği, döviz kağıtları verileceği yansımış. Biz farklı şeyler duymuştuk, ama bu haberler üzerine dün, bir daha, toplantıya ilişkin bilgilerimizi test ettik.

Herşeyden önce dolar kuru için belirlenen bir hedef yok. O toplantıda sadece, döviz fiyatlarının çok yükseldiği bu fiyatların fiktif olduğundan sözedilmiş. Likidite olmadığı için fiyatın oluşmadığı söylenmiş. Bu konuda hem bankacılar hem de bürokratlar hemfikir gözükmüşler.

Bankacılarla, toplantıdan sonra konuştuğumuzda, kendilerinden Pazartesi gününden itibaren döviz alım-satım kotasyonu istendiğini söylediler. Daha sonra bürokratlardan sorduğumuzda ise bu teklifin bankacılardan geldiği, kendilerinin de ‘‘iyi olur’’ diye teyit ettiklerini belirttiler.

Öyle ya da böyle, Pazartesi gününden itibaren bankaların döviz kotasyonu verecekleri kesin. Ayrıca, kotasyon vermeleri ve gerçek alım-satımların başlamasıyla birlikte mevcut döviz fiyatlarının düşmesinin kaçınılmaz olacağı da konuşulmuş. Bu konuda da hemfikir kalınmış.

Bankacıların talep ettiği ‘‘mevcut TL kağıtlarının uzun vadeli döviz kağıtlarıyla değişimi’’nin kabul edildiği şeklinde de haberler yeraldı. Aslında, Cumartesi günkü toplantıdan sonra bizi arayan, toplantıya girmeyen bazı bankacılar bu önerinin kabul edildiğini duyduklarını söylemişler, biz de bunun üzerine konuyu araştırmıştık. Dün yine sorduk ve bu önerinin bazı bankacılar tarafından gündeme getirildiğini öğrendik. Bu öneri üzerine, ‘‘Birşeyleri kurtaracağım derken öte taraftan tüm sistemi tehlikeye sokma riskini unutmayın. Bu formülün altından Hazine kalkamaz’’ denmiş.

Yani bu öneri karşısında kesin bir şey söylenmediği gibi karşı çıkılmış.

Basına, bu önerileri, sanki olacakmış gibi yansıtanlar bankacılar olabilir. Kabul edilmeyeceğini bildikleri için basına olmuş gibi yansıtarak oldu-bittiye getirmek, böylece olması konusunda baskı kurmak istiyor olabilirler.

BUGÜN NE OLACAK

Toplantıdan çıkan bankacıların, anlatılanlardan tatmin olduklarını gördük. Bir bankacı Merkez Bankası'nın geçtiğimiz hafta içinde yapılanların neden yapıldığını çok iyi açıkladığını, ‘‘Yeni bir programa başlarken yüksek döviz rezervleriyle işe başlamanın gerekliliği ve döviz verilseydi çok büyük rakamların gitme riskini’’ anlattığını ve hak verdiklerini söyledi.

Aynı bankacı ‘‘Merkez Bankası açık açık likidite vereceğim demedi, ama Pazartesi gününden itibaren piyasaları, hem döviz hem de TL'de rahatlatmaya başlatacağının işaretlerini verdi’’ dedi.

Merkez Bankası yetkilileri bu toplantıda, ‘‘Size likiditeyi açacağız demiyoruz’’ diye üzerine basa basa söylemişler. Buna karşılık, ‘‘Artık İMKB'de ikinci piyasada kimsenin kapanma sorunu yaşamayacağını, herkesin yükümlülüklerin yerine getirmesinin sağlanacağı’’ da söylenmiş. Merkez Bankası yetkilileri, ‘‘Bizim bir oyun planımız var, bunu Pazartesi günü adım adım uygulamaya sokacağız, ama bunu size söyleyemeyiz’’ de demişler.

Yani, bugün sabahtan itibaren, gerek piyasa açılmadan önce yapılacak açıklamalarla, gerekse de gün içinde yapılacak yan operasyonlarla piyasalar sakinleştirilmeye çalışılacak.

Bir bankacı ise ‘‘Merkez Bankası'nın yeni bir döviz çıkışı olup olmayacağını test ederek, yavaş yavaş likiditeyi vereceğini tahmin ediyoruz’’ dedi.

Kısacası; Merkez Bankası'nın bir planı var ve bugün sabahtan itibaren adım adım uygulayacak. ‘‘Pazartesi günü piyasalar sakinleşecek’’ demek doğru değil. Ancak, Pazartesi gününden itibaren piyasaların rahatlamaya başlayacağını ve hafta sonuna kadar epey yol alınacağını söyleyebiliriz.

Detayını bilmiyorlar, ama konuştuğumuz bankacılar uygulanacak plana güveniyorlar. Bankalardaki TL kağıtlarının dövizli kağıtla değiştirilmesini kimin önerdiğini bilmiyorum, ama Çiller'e yakın banka sahibinin dünkü toplantıya katıldığını öğrenince açıkcası, aynı kişi olabileceğini tahmin ediyorum. Ancak bu öneriyi destekleyen başka bankacılar da olmuş. Hatırlıyorum da, ‘‘Bunu gerçekleştiren Yüce Divan'a gider’’ diye o zaman konuşulmuştu. Şimdi de aynı şey konuşuluyor...

Kısacası; belirli bir plan var ve piyasaları rahatlatmak için elden gelen yapılacak. 800-850 bin liralık dolar hedeflerini kesinmiş gibi dillendirmek, bu planın yürümesini zorlaştırabilir...