Yeni yıla girerken dünya ekonomisi (2)

Euro bölgesinde bu yılın üçüncü üç ayında reel büyüme yüzde 1.4 oldu. Büyümenin önemli bir bölümü Fransa ve Almaya gibi büyük ülkelerden değil, Yunanistan, İspanya, Danimarka gibi göreli olarak daha küçük ülkelerden geliyor.

İŞSİZLİK

Birçok açıdan, Avrupa ekonomilerinin sorunu zaten büyük ülkelerden kaynaklanıyor. Almanya, Fransa ve İtalya gibi ülkelerde mali disiplini yeniden tesis etmek giderek zorlaşıyor. Bu ülkelerde bütçe açıkları Birlik kriterlerinin üzerine çıktı. Örneğin, bütçe açığının milli gelire oranı Fransa’da yüzde 3.6, Almanya’da yüzde 3.7 ve İtalya’da yüzde 3.2 oldu. Önümüzdeki beş yılın bütçesi üzerinde kolay bir uzlaşma sağlanamamasının arkasında milli bütçelerdeki sorunlar yatıyor.

Mali disiplin konusunda Birliğe yeni katılan ülkelerin durumu da iyi değil. Bütçe açığının milli gelirlerine oranı Macaristan’da yüzde 5.4, Polonya’da yüzde 3.9, Güney Kıbrıs’ta yüzde 4.2 ve Malta’da yüzde 5.1 oldu.

Mali disiplinsizlik konusundaki rekor Yunanistan’a ait. Yunanistan’da bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 6’yı geçti. Yunanistan Euro Bölgesi’nin yaramaz çocuğu durumunda.

Bir yandan durdurulamayan bütçe açıkları, diğer yandan ekonomideki katılıklar (özellikle emek piyasasında) Avrupa’nın büyük ülkelerinde işsizlik sorununu da beraberinde getiriyor. Euro bölgesinde işsizlik oranının bu yıl yüzde 8.5 olduğu tahminleri yapılıyor.

İşsizlik oranı Almanya’da yüzde 9.4, Fransa’da yüzde 9.5, Yunanistan’da yüzde 10’un üzerinde, Polonya’da yüzde 18 civarında olacağı tahmin ediliyor. Yüksek işsizlik bu ülkelerde mali disiplini tehdit ettiği gibi, yapısal reformların uygulamaya konmasını da geciktiriyor. Kendi sorunlarına çözüm bulmakta zorlanan Avrupa dünyanın diğer bölgelerinden korkmaya başladı. Korumacılık öne çıktı.

ENFLASYON

Avrupa, dünyada fiyat istikrarına en çok önem veren bölgedir. Fakat, son yıllarda, petrol fiyatlarının yükselmesiyle Avrupa da enflasyon riskini hissetmeye başlamıştır. Euro bölgesinde yıllık enflasyon yüzde 1’in altındayken, yüzde 2.5’e doğru tırmanmaktadır. Birliğin büyük ülkelerinde tedirgin edici bir enflasyon yokken (hatta son aylarda düşmekteyken), göreli olarak küçük ülkelerinde enflasyon ciddi bir tehdit olmaya başlamıştır. Örneğin, enflasyon, bu yıl İspanya ve Yunanistan’da yüzde 3.4, Lüksemburg’da yüzde 5’e yakın oldu.

Uzun süre hareketsiz kalan Avrupa Merkez Bankası geçen ay faizleri artırma kararı aldı. Amerika kadar sık aralıklarla ve aynı boyutta olmasa dahi, büyük ülkelerde son aylarda enflasyon düşmekte olduğu halde, Euro bölgesinde de faizlerin artma eğiliminde olacağını tahmin etmek çok zor değildir. İsviçre dahi enflasyonist baskılarla mücadeleye yönelik olarak geçenlerde faizleri artırmıştır. 2006 yılında faizlerin düşme olasılığı olan büyük Avrupa ülkelerinden biri İngiltere’dir.

Avrupa ekonomileri bocalamaktadır. Önümüzdeki yıl da birçok açıdan bocalamaya devam edeceklermiş gibi görünmektedir.