Parayı görünce dayanamıyoruz

Toplanan paraları amacına uygun bir biçimde daha da artırmaya çalışacağımıza, nasıl yiyebileceğimizin hesabını yapmaya başladık.

Önerinin biri, zaten işsizle kaynayan ülkemizde işsizlere daha fazla yardım yapılması. Diğeri, fonda çok para biriktiğine göre, işsizlik sigortası kesintilerinin düşürülmesi. Bunlar da olmazsa, mutlaka yol, baraj ve diğer inşaatlar için parayı harcayacak yer bulunur. Olmazsa, başka sosyal yardımlar düşünülebilir.

SİSTEM BATIRMA

İşsizlik fonunda çok para birikmesi demek bir sandıkta bu fonun paralarının banknot olarak biriktirildiği anlamına gelmiyor. İşsizlik fonunda toplanan paraların büyük bir bölümüyle devlet iç borçlanma senetleri satın alınıyor. Bu şekilde, fonun biriken paraları değerlendiriliyor. Yani, parayı zaten Hazine kapmış vaziyette. Fonun paraları bütçenin finansmanında kullanılıyor. Karşılığında bir faiz ödeniyor.

Konunun bu bölümünde garip bir şey yok. Fonda toplanan paralar bir biçimde değerlendirilecektir. Paraların bir bölümü banka hesaplarındayken, önemli bir bölümü bonoda olacaktır. Garip olan, biriken paraların nasıl çar-çur edileceğinin hesaplarının şimdiden yapılmaya başlamasıdır.

Sosyal güvenlik sistemi de böyle battı. Sistemde paralar biriktikçe, iştahımız kabardı. Sosyal güvenlik sistemindeki kuruluşlara paralarını değerlendirsinler diye yatırım yaptırmaya başladık. Emekli Sandığı bir anda otel sahibi olmaya başladı. Toplu konut yatırımlarına girişildi. Kesintiler düşürüldü. Emekli maaşları artırıldı. Emeklilik yaşı azaltıldı. Sonunda para bitti. Rahatladık!

Şimdi, sosyal güvenlik kuruluşları Hazine’den yardım alamasalar emekli maaşlarını ödeyemeyecek duruma düştüler. Oteller hálá duruyor. Ama, ortada maaş ödeyecek para yok!

İleride bireysel emeklilikte de çok paralar birikecek. O paralar da, şimdi olduğu gibi, Hazine bonosu da dahil olmak üzere çeşitli yatırım araçlarında değerlendirilecek. Yine, gözümüz bu fonlarda mı olacak? Para biriktikçe iştahımız mı kabaracak? Bu fonlara devlet yatırımlarını finanse etsin diye özel tertip düşük faizli borçlanma senetleri mi satacağız?

AMAÇ UNUTULMAMALI

İşsizlik sigortası, önce çalışıp da belli bir süre sonra işsiz kalanlara yine belli bir süre için maaş veren bir sigorta fonudur. Zaman geçtikçe, bu fondan yararlanma imkanı olan kişi sayısı artacaktır. Aynı zamanda, sigorta fonu kapsamındaki çalışanlar yaşlanacaklardır. İşlerini kaybettiklerinde, yeni bir iş bulma süreleri uzayacaktır.

Sosyal güvenlik sistemine benzer bir biçimde, bir süre sonra işsizlik sigortasının ihtiyacı olacağı fon miktarı artacaktır. Bu fonlar o günler için biriktirilmektedir. Şimdi, işsizlik sigortasından yararlananlar az diye biriken paralar kimden alınacak, kime verilecek? Avrupa’daki işsizlik sigortalarının şimdi acınacak hale gelen konumu çok iyi incelenmelidir.

Toplu parayı görünce, dayanamıyoruz. Nasıl yapsak da, parayı yesek diyoruz. Halbuki, bu fonlar amaçları için kullanılmalıdır. Amaçları doğrultusunda kullanıldıklarında, mali piyasaların gelişmesi de hızlanacaktır.