Latin Amerika modeli IMF’den kurtulmanın yolları

IMF’den kurtulmak yine çok moda. Latin Amerika ülkeleri IMF’den kurtulmanın bir başka yolunu buldu. IMF’ye olan borçlarını erken ödeyecekler.Önce Brezilya, ardından da Arjantin IMF’ye olan borçlarını erken ödeyeceklerini açıkladılar. Ülkelerinin Merkez Bankası bilançolarını kullanarak iç siyasete yönelik kabadayılık yapıyorlar.

Kabadayılık genlerimizde olduğundan, Latin Amerikalıların bu davranışları bizlerde de yeni fikirler oluşturdu. Türkiye de IMF’ye olan borçlarını erken ödese iyi olmaz mı?

ARJANTİN VE BREZİLYA

Uzun zamandır IMF ile bir program üzerinde anlaşmaya yanaşmayan Arjantin’de ekonomik büyüme yüzde 8’lere ulaştı. Dış ticaret dengesinde 10-12 milyar dolar fazla veriyorlar. Milli gelirlerinin yüzde 1’i civarında cari işlemler fazlası var. Yılda 4 milyar dolar civarında da borç yaratmayan yabancı sermaye çekiyorlar. Sonuçta, döviz rezervleri 2003 yılı sonunda 14 milyar dolarken, bu yılın ekim ayı itibariyle 26 milyar dolara yaklaştı.

Bu rakamlar Arjantin otoritelerini doğal olarak şımartıyor. Bazı gerçekler ise göz ardı ediliyor. Borç silme operasyonuna rağmen Arjantin’in dış borcu milli gelirlerinin yüzde 130’undan ancak yüzde 75’ine düştü. Kamu kesiminin (merkezi hükümet) borçları milli gelirlerinin yüzde 125’ine dayandı. Gelecek yıl Arjantin’in 35 milyar dolar dış borç anapara ve faiz ödemesi bekleniyor. Enflasyonu yüzde 2’lere kadar indirmişlerken, şimdi giderek yükselme eğilimindeki yüzde 10 enflasyonla yaşıyorlar. Önümüzdeki üç yıl kamu dış finansman gereği devam ediyor. Nedense, Maliye Bakanı da geçenlerde istifa etti.

Brezilya’da ekonomik büyüme yüzde 3-4 civarında. Dış ticaret dengeleri 40 milyar dolar kadar fazla veriyor. Cari işlemler fazlası da milli gelirlerinin yüzde 2’sine yakın. Bu yıl 12.5 milyar dolar borç yaratmayan yabancı sermaye alacakları tahmin ediliyor. Döviz rezervleri de bu yılın eylül ayı itibariyle 57 milyar dolar oldu. Geçen yıl sonu 53 milyar dolar kadardı.

Brezilya’nın dış borcu 200 milyar doların üzerinde (milli gelirlerinin yüzde 30’una yakın). Kamu sektörünün toplam borçları çoğu yurt içine olmak üzere milli gelirlerinin yüzde 80’i kadar. Gelecek yıl Brezilya’nın 34 milyar dolar dış borç anapara ve faiz ödemesi bekleniyor. İki yıldır enflasyonu yüzde 6’ının altına çekemiyorlar. Faizler ise yüzde 20’nin altına inmemekte direniyor.

REZERVLER YENİYOR

Bu halleriyle, Arjantin 9.9 milyar dolar, Brezilya 15.5 milyar dolar IMF’ye olan borçlarını yıl sonuna kadar tamamen ödeyeceklerini açıkladılar. Bu borçlar bu ülkelerin merkez bankalarının aldıkları borçlardı. Dolayısıyla, hükümetin bastırmasıyla, merkez bankaları döviz rezervlerinin önemli bir bölümünü borçların erken ödenmesinde harcayacaklar.

Borçların erken ödenmesi hükümetin harcamalarına ya da bütçe dengesine bir etkisi olmayacağından, merkez bankasının rezervleriyle hovardalık yapmak bu ülkelerdeki siyasetçiler için kolay oluyor.

IMF doğal olarak Arjantin ve Brezilya’nın bu kararına çok sevindiğini açıkladı. Ardından da bu ülkelerle yapıcı ilişkilerinin devamını diledi. Bir anlamda, bu ülkelerin bir daha ellerine düşmemelerini umduklarını ima etti.

Devam edeceğim.