Karşılaştırmalı 2006 yılı bütçesi

Enstitü ve çalışanları çok büyük bir boşluğu doldurdu. Kurumu da, çalışanlarını da kutlarım. Bazı eksiklikleri olabilse de, şimdi elimizde karşılaştırılabilir bir rakamlar manzumesi vardır.

2006 yılı bütçesinin yapısı 2005 yılı bütçesinden farklı değil. Bütçe, maaş ve borç faizlerini ödeyecek, sosyal güvenlik sisteminin açıklarını kapayacak. Bütçenin hükümetin tercihleri doğrultusunda ekonomiyi yönlendirebilme gücü 2006 yılında da yok. Çünkü, bütçede bu işleve yönelik bir esneklik yok. Esnekliğin olmadığı bir bütçe olmasına rağmen, 2006 yılı bütçesinin kamuda mali disiplini öne çıkaran bir bütçe olduğunu vurgulamak gerekiyor.

BÜTÇEDE ESNEKLİK

TEPAV’ın hesaplamalarına göre, esnekliği olmayan harcamalar toplam harcamaların yüzde 80’ine ulaşmış durumda. Yani, bütçede yapılabilecek tasarruf toplam harcamaların ancak yüzde 20’sine yoğunlaşmak durumunda. 2006 yılı bütçesi de bu açıdan ‘enkaz kaldırma’ bütçesi konumundadır. Bütçeye esneklik kazandırabilecek yapısal reformlar geciktirildiği ya da yapılmadığı taktirde, mali disiplinin korunması ön planda olduğu halde, ‘enkaz kaldırma’ ve yeni ‘enkaz yaratma’ ilerideki yıllarda da devam edecek gibi görünmektedir.

Tabloda 2005 ve 2006 yılı bütçeleri aynı bazda verilmektedir. Bütçelenen toplam harcamalar bir önceki yılın bütçesine göre önemli bir artış göstermemektedir. Çünkü, 2005 yılında faiz harcamaları bütçe ödeneklerinin altında kalmıştır. Tahminlere göre, 2005 yılında gerçekleşecek toplam bütçe harcamaları 145 milyar YTL civarında kalacaktır.

Faiz dışındaki harcama kalemleri hedeflenen enflasyonun neredeyse iki katı kadar artırılmaktadır. Enflasyon hedefi 2006 yıl sonu için yüzde 5 olarak alınmıştır. Ortalama enflasyon da, bugünkü gidişata göre, yıl sonu hedefi tuttuğu taktirde, yüzde 6 civarında olacaktır. Reel olarak faiz dışı harcamaların bu boyutta artırılması mali disiplinden taviz verileceği değil, bütçede çok fazla esnekliğin kalmadığı yönünde değerlendirilmelidir.

Sosyal güvenlik sistemine verilecek bütçe yardımları çok düşük tutulmuştur. Fazla gerçekçi değildir. 2005 yılı bütçesi büyük bir olasılıkla 1.5 milyar YTL kadar aşılacaktır. Geçekleşme tahminine göre, bu kalemde hiçbir artış öngörülmemektedir. Büyük bir olasılıkla, bütçeden verilecek sosyal güvenlik yardımları 2006 yılında 26.5 milyar YTL’nin altında olmayacaktır.

FAİZ DIŞI FAZLA

Tabloda verilen faiz dışı fazla rakamları Maliye Bakanlığı’nın kullandığı rakamlardır. IMF tanımına göre bu kalem 2005 yılı bütçesinde 24 milyar YTL, 2006 yılı bütçesinde ise 22.7 milyar YTL olmaktadır. Yani, IMF tanımına göre (özelleştirme gelirleri ve TMSF satışlarıyla temettü gelirleri hariç), faiz dışı fazla nominal olarak 2006 yılında azalacaktır.

Milli gelirin yüzdesi olarak da, faiz dışı fazla yüzde 5’den yüzde 4.2’ye inmektedir. Toplam kamu kesimi için hedeflenen IMF tanımındaki yüzde 6.5’i tutturabilmek için bütçe dışındaki kamu kesiminin sorumluluğu artmaktadır. Çünkü, bütçenin yapabilecekleri giderek azalmaktadır.

Faiz dışı harcamaların diğer bölümündeki artış bütçe kalemleri içindeki en yüksek artıştır. Bu artışın çoğu yatırım giderlerinden gelmektedir. O halde, 2006 yılında ek bir tasarruf söz konusu olacaksa, tasarrufların büyük bölümü, geçmişte olduğu gibi, yatırım harcamalarındaki kısıntılardan gelebilecektir.