Kamu finansmanında 2007 kaybedildi
2007 yılının ilk dokuz ayında bütçe açığı 12.2 milyar YTL oldu. Geçen yılın tümünde bütçe açığı 3 milyar YTL civarındaydı. Bu verilere bakarak bütçedeki bozulmanın boyutunu küçümsemek mümkün değil.
Programa göre bu yıl bütçe açığı 16.8 milyar YTL olacaktı. Daha sonra programlanan açık revize edildi. Alınan ve alınacak önlemelerle, bütçe açığının 8.5 milyar YTL civarında tutulacağının hedeflendiği açıklandı. Revize edilen hedefe yılın yarısında ulaşılınca, "bütçeyi kim revize etmişti, bunun resmiyeti yok" diye yılın başında yapılan revizyon inkar edildi.
GELİR KAYIPLARI
Gerçekleşmeler gerçekten de bütçedeki bozulmanın tahminlerin çok ötesine geçtiğini gösterdi. Tüm harcamalar enflasyonun yaklaşık 10 puan üzerinde artarken, yılın ilk dokuz ayında bütçe gelirleri ortalama enflasyonun yüzde 1.6 üzerinde artmış görünüyor. Tablo’da ayrıntılı rakamlar veriliyor.
Yılın ilk dokuz ayında ortalama enflasyon yüzde 8.96 oldu. Aynı dönemde, geçen yılın ilk dokuz ayına göre, devletin faiz dışı harcamaları yüzde 21.1 arttı. Buna karşılık, aynı dönemde vergi gelirleri yüzde 9.5, toplam gelirler de yüzde 10.7 arttı.
Normal olarak vergi gelirleri ülkenin milli geliri ve ortalama enflasyon doğrultusunda artma eğilimindedir. İlk dokuz aylık milli gelir büyümesinin tahminen yüzde 5.1 olduğunu düşünürsek, vergi gelirlerindeki büyümenin yüzde 14.5 olması gerektiği ortaya çıkıyor. Vergi kaybı bu yıl gerçekten de önemli boyutlara gelmiş durumda.![/images/100/0x0/55eb4b4df018fbb8f8b7f111]()
Dahilde alınan katma değer vergisindeki (KDV) artış yılın ilk dokuz ayında yalnızca 1.8 oldu. Özel tüketim vergisi (ÖTV) tahsilatındaki artış ise aynı dönemde yüzde 4 olarak gerçekleşti. Zaten, sorunun önemli bir bölümü zaten KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergi tahsilatındaki zayıflıktan kaynaklanıyor. Gelir ve kurumlar vergisindeki tahsilat ise enflasyonun ve büyümenin oldukça üzerinde gerçekleşiyor. Ama, toplam vergi gelirlerinin neredeyse üçte ikisi gelir ve kurumlar vergileri değil, KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerden geliyor.
Bu veriler 1999 yılından bu yana dolaylı vergi oranlarını artırarak vergi tahsilatını artırmaya çalışan Gelir İdaresi’nin işinin bundan sonra zor olduğunu gösteriyor.
Dolaylı vergi oranları öyle bir noktaya gelmiş ki, oranları artırmak tahsilatı artırmıyor, aksine düşürüyor. Önümüzdeki dönemde, özellikle 2008 yılında, vergi gelirlerinin artırılması ihtiyacı karşısında KDV ve ÖTV oranlarının artırılmasının beklenen yararı sağlama olasılığı giderek düşüyor.
BÜTÇE AÇIĞI
Bu yılın sonunda, Maliye Bakanlığı’nın tahminlerine göre, bütçe açığı 14.9 milyar YTL olacak. Daha gerçekçi tahminler bütçe açığının 18-19 milyar YTL civarında olacağına işaret ediyor. Yani, revize edilmiş hedefin iki katından fazla, ilk tahminlerin yüzde 20 üzerinde bir açıkla bu yılı bitirecek gibi görünüyoruz.
2002 yılından bu yana ilk kez bütçe tahminleri geleneksel konumuna geri döndü. 2002 yılından bu yana bütçe açığı hedefinin hep altında kalındı.
Daha önceleri ise bütçe açığı hedefinin gerçekleşmelerle hiçbir alakası kalmamıştı. Bu yıl da böyle oldu. Yazık oldu. Kamu finansmanında 2007 yılını kaybettik. 2008 yılını çok zor bir yıl haline getirdik.
GELİR KAYIPLARI
Gerçekleşmeler gerçekten de bütçedeki bozulmanın tahminlerin çok ötesine geçtiğini gösterdi. Tüm harcamalar enflasyonun yaklaşık 10 puan üzerinde artarken, yılın ilk dokuz ayında bütçe gelirleri ortalama enflasyonun yüzde 1.6 üzerinde artmış görünüyor. Tablo’da ayrıntılı rakamlar veriliyor.
Yılın ilk dokuz ayında ortalama enflasyon yüzde 8.96 oldu. Aynı dönemde, geçen yılın ilk dokuz ayına göre, devletin faiz dışı harcamaları yüzde 21.1 arttı. Buna karşılık, aynı dönemde vergi gelirleri yüzde 9.5, toplam gelirler de yüzde 10.7 arttı.
Normal olarak vergi gelirleri ülkenin milli geliri ve ortalama enflasyon doğrultusunda artma eğilimindedir. İlk dokuz aylık milli gelir büyümesinin tahminen yüzde 5.1 olduğunu düşünürsek, vergi gelirlerindeki büyümenin yüzde 14.5 olması gerektiği ortaya çıkıyor. Vergi kaybı bu yıl gerçekten de önemli boyutlara gelmiş durumda.
Dahilde alınan katma değer vergisindeki (KDV) artış yılın ilk dokuz ayında yalnızca 1.8 oldu. Özel tüketim vergisi (ÖTV) tahsilatındaki artış ise aynı dönemde yüzde 4 olarak gerçekleşti. Zaten, sorunun önemli bir bölümü zaten KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergi tahsilatındaki zayıflıktan kaynaklanıyor. Gelir ve kurumlar vergisindeki tahsilat ise enflasyonun ve büyümenin oldukça üzerinde gerçekleşiyor. Ama, toplam vergi gelirlerinin neredeyse üçte ikisi gelir ve kurumlar vergileri değil, KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerden geliyor.
Bu veriler 1999 yılından bu yana dolaylı vergi oranlarını artırarak vergi tahsilatını artırmaya çalışan Gelir İdaresi’nin işinin bundan sonra zor olduğunu gösteriyor.
Dolaylı vergi oranları öyle bir noktaya gelmiş ki, oranları artırmak tahsilatı artırmıyor, aksine düşürüyor. Önümüzdeki dönemde, özellikle 2008 yılında, vergi gelirlerinin artırılması ihtiyacı karşısında KDV ve ÖTV oranlarının artırılmasının beklenen yararı sağlama olasılığı giderek düşüyor.
BÜTÇE AÇIĞI
Bu yılın sonunda, Maliye Bakanlığı’nın tahminlerine göre, bütçe açığı 14.9 milyar YTL olacak. Daha gerçekçi tahminler bütçe açığının 18-19 milyar YTL civarında olacağına işaret ediyor. Yani, revize edilmiş hedefin iki katından fazla, ilk tahminlerin yüzde 20 üzerinde bir açıkla bu yılı bitirecek gibi görünüyoruz.
2002 yılından bu yana ilk kez bütçe tahminleri geleneksel konumuna geri döndü. 2002 yılından bu yana bütçe açığı hedefinin hep altında kalındı.
Daha önceleri ise bütçe açığı hedefinin gerçekleşmelerle hiçbir alakası kalmamıştı. Bu yıl da böyle oldu. Yazık oldu. Kamu finansmanında 2007 yılını kaybettik. 2008 yılını çok zor bir yıl haline getirdik.
