İthalat ihracatla artıyor
SON yayınlanan verilere göre nisan ayı itibariyle on iki aylık dış ticaret açığı 53 milyar doların altına geriledi.
Bu bazda rekor 53.7 milyar dolarla geçen ocak ayında kırılmıştı. Yıllık dış ticaret açığında son aylarda göreli bir istikrar gözleniyor.
İhracat hızla artıyor. Ama, ithalat artışı daha düşük gerçekleşiyor. Bu yılın ilk dört ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25.3 artarken, ithalat artışı yüzde 15.9 oldu. Sonuç olarak, dış ticaret açığındaki artış yılın ilk dört ayında, geçen yılın aynı dönemine göre, yalnızca yüzde 1.2 oldu. On iki aylık dış ticaret açığındaki artış geçen yılın mayıs ayındaki yüzde 32’lerden bu yılın nisan ayı itibariyle yüzde 11.7’ye geriledi.
İHRACAT İÇİN İTHALAT![/images/100/0x0/55eb31c4f018fbb8f8b1771a]()
Ayrıntılara girildiğinde, aslında ithalat artışındaki frenlemenin çok önemli bir bölümünün yatırım malları ile tüketim malları ithalatından geldiği görülüyor. Yılın ilk dört ayında yatırım malları ithalatı yalnızca yüzde 3 artarken, tüketim malları ithalatı yüzde 2.9 azaldı. Bu eğilim yatırım mallarında geçen yıl sonundan bu yana, tüketim mallarında ise geçen yılın ortasından bu yana gözleniyor.
Ara malları ithalatınki artışta henüz eğilim oluşturacak nitelikte bir gerileme gözlenmiyor. Örneğin, geçen yılın tümünde ara malları ithalatı yüzde 20.4 artarken, bu yılın ilk dört ayında ara malları ithalatındaki artış yüzde 22’nin üzerinde oldu. Ham petrol ithalatını dışarıda bırakırsak, bu rakamlar sırasıyla yüzde 20 ve yüzde 23.4 olarak gerçekleşti.
Grafikte tarım ürünleri dışındaki yıllık ihracat ile ham petrol dışındaki yıllık ara malları ithalatı veriliyor. Geçen şubat ayı itibariyle bu iki kalemdeki dış ticaret açığımız yıllık yaklaşık 6.5 milyar dolar. Ortalama olarak, son altı aydır tarım dışı ihracat arttıkça, ham petrol dışı ara malları ithalatı aynı miktarda artma eğilimi göstermektedir.
Geçen yılın tümünde toplam ithalat içinde ara malları ithalatının payı yüzde 70 civarındayken, bu yılın ilk dört ayında bu oran yüzde 75’e çıkmıştır. Buna karşılık, geçen yıl toplam ithalat içinde yüzde 17’ye yakın payı olan yatırım malları ithalatı yüzde 15’in altına düştü. Tüketim malları ithalatının payı geçen yıl yüzde 12 civarındayken, bu yıl yüzde 10’a geriledi.
OLUMSUZLUĞUN OLUMLU TARAFI
Dış ticaret verilerine göre, iç talep artışında (yatırım ve tüketim) son altı aydır bir yavaşlama olduğu kesindir. Geçen yılın bütününde gözlendiği gibi, bu yıl da dış ticaretin ekonomik büyümeye katkısının olumlu olacağı anlaşılmaktadır. Toplam ekonomik büyüme büyük ölçüde sanayi dışındaki sektörlerce belirlenecek gibi görünmektedir. Bu alanda inşaat sektöründeki gelişmeler önemli olmaktadır.
Dış ticaret açığındaki gelişmelere paralel olarak önümüzdeki aylarda cari işlemler açığındaki artışın yavaşlaması, durması, hatta turizm gelirlerindeki artışla biraz gerilemesi dahi beklenebilir. Bütün bunlar büyük bir olasılıkla daha düşük bir büyüme performansı ile sağlanabilecektir. Bu gelişmeler aslında ekonomik dengeleri kalıcı kılmak açısından olumlu olarak yorumlanmalıdır.
Geçen yılın ortasında yaşanan çalkantı, enflasyon açısından çok olumlu olmadı, ama enflasyon dışındaki makro ekonomik dengeler açısından çok olumsuz olduğu söylenemez.
İhracat hızla artıyor. Ama, ithalat artışı daha düşük gerçekleşiyor. Bu yılın ilk dört ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25.3 artarken, ithalat artışı yüzde 15.9 oldu. Sonuç olarak, dış ticaret açığındaki artış yılın ilk dört ayında, geçen yılın aynı dönemine göre, yalnızca yüzde 1.2 oldu. On iki aylık dış ticaret açığındaki artış geçen yılın mayıs ayındaki yüzde 32’lerden bu yılın nisan ayı itibariyle yüzde 11.7’ye geriledi.
İHRACAT İÇİN İTHALAT
Ayrıntılara girildiğinde, aslında ithalat artışındaki frenlemenin çok önemli bir bölümünün yatırım malları ile tüketim malları ithalatından geldiği görülüyor. Yılın ilk dört ayında yatırım malları ithalatı yalnızca yüzde 3 artarken, tüketim malları ithalatı yüzde 2.9 azaldı. Bu eğilim yatırım mallarında geçen yıl sonundan bu yana, tüketim mallarında ise geçen yılın ortasından bu yana gözleniyor.
Ara malları ithalatınki artışta henüz eğilim oluşturacak nitelikte bir gerileme gözlenmiyor. Örneğin, geçen yılın tümünde ara malları ithalatı yüzde 20.4 artarken, bu yılın ilk dört ayında ara malları ithalatındaki artış yüzde 22’nin üzerinde oldu. Ham petrol ithalatını dışarıda bırakırsak, bu rakamlar sırasıyla yüzde 20 ve yüzde 23.4 olarak gerçekleşti.
Grafikte tarım ürünleri dışındaki yıllık ihracat ile ham petrol dışındaki yıllık ara malları ithalatı veriliyor. Geçen şubat ayı itibariyle bu iki kalemdeki dış ticaret açığımız yıllık yaklaşık 6.5 milyar dolar. Ortalama olarak, son altı aydır tarım dışı ihracat arttıkça, ham petrol dışı ara malları ithalatı aynı miktarda artma eğilimi göstermektedir.
Geçen yılın tümünde toplam ithalat içinde ara malları ithalatının payı yüzde 70 civarındayken, bu yılın ilk dört ayında bu oran yüzde 75’e çıkmıştır. Buna karşılık, geçen yıl toplam ithalat içinde yüzde 17’ye yakın payı olan yatırım malları ithalatı yüzde 15’in altına düştü. Tüketim malları ithalatının payı geçen yıl yüzde 12 civarındayken, bu yıl yüzde 10’a geriledi.
OLUMSUZLUĞUN OLUMLU TARAFI
Dış ticaret verilerine göre, iç talep artışında (yatırım ve tüketim) son altı aydır bir yavaşlama olduğu kesindir. Geçen yılın bütününde gözlendiği gibi, bu yıl da dış ticaretin ekonomik büyümeye katkısının olumlu olacağı anlaşılmaktadır. Toplam ekonomik büyüme büyük ölçüde sanayi dışındaki sektörlerce belirlenecek gibi görünmektedir. Bu alanda inşaat sektöründeki gelişmeler önemli olmaktadır.
Dış ticaret açığındaki gelişmelere paralel olarak önümüzdeki aylarda cari işlemler açığındaki artışın yavaşlaması, durması, hatta turizm gelirlerindeki artışla biraz gerilemesi dahi beklenebilir. Bütün bunlar büyük bir olasılıkla daha düşük bir büyüme performansı ile sağlanabilecektir. Bu gelişmeler aslında ekonomik dengeleri kalıcı kılmak açısından olumlu olarak yorumlanmalıdır.
Geçen yılın ortasında yaşanan çalkantı, enflasyon açısından çok olumlu olmadı, ama enflasyon dışındaki makro ekonomik dengeler açısından çok olumsuz olduğu söylenemez.
