Gelişmekte olan piyasalarda durum
EKONOMİK dengelerin çok büyük ölçüde yabancı yatırımcıların portföy tercihlerinden etkilendiğini artık daha iyi anladık. Bizim gibi gelişmekte olan ülkeler artık yabancı yatırımcıların gözüne bakar oldu.
Yabancı yatırımcıların portföy tercihlerinin ne yönde değişebileceğini kestirebilmek için Amerika ve Avrupa merkez bankalarının para politikası kararları önemli olmaya başladı. Örneğin, Amerika’nın faiz artırımlarına devam etmesi halinde, yabancı yatırımcıların gelişmekte olan ülkelerdeki yatırımlarını azaltabileceği korkusu yayıldı.
DİKKAT ÇEKENLER
Gelişmekte olan piyasalar dışındaki olaylar elbette uluslararası yatırımcıların gelişmekte olan piyasalara yönelik bakış açılarını değiştirebilecektir. Uluslararası yatırımcıların gelişmekte olan piyasalardaki yatırımlarını artırması ya da azaltması bu ülkelerdeki ekonomik dengeleri daha olumluya ya da daha olumsuza çevirebilecektir.
Bir de işin bir başka boyutu vardır. Uluslararası yatırımcılar gelişmekte olan piyasalardaki yatırımlarının büyüklüğünü değiştirmeden ülkeler arası kaydırmalar da yapabileceklerdir. Çok büyük bir küresel şok yaşlanmadığı taktirde, önümüzdeki dönemde uluslararası yatırımcıların gelişmekte olan ülkeler arasında yatırımlarını kaydırmaları daha olası görünmektedir. Bu açıdan, gelişmekte olan ülkelerdeki siyasi riskler ve ekonomik dengelerin sürdürülebilirliği daha önemli hale gelmektedir. Bir başka ifadeyle, gelişmekte olan ülkeler arasında ayrıştırma daha belirgin hale gelebilecektir.
Tabloda Institute of International Finance’in (IIF) Tayland, Güney Kore, Güney Afrika, Macaristan, Rusya, Brezilya, Arjantin ve Türkiye’ye yönelik 2006 yılı tahminleri verilmektedir.
Büyüme büyük bir olasılıkla tüm ülkelerde tahminlerin ötesinde gerçekleşecektir. Türkiye, Arjantin ve Rusya diğer gelişmekte olan pazarlara göre daha hızlı büyümektedir.
Birçok gelişmekte olan ekonomide cari işlemler dengesi fazla verirken, Türkiye, Macaristan ve Güney Afrika oldukça yüksek düzeyde cari işlemler açığı vermektedirler.
Enflasyon Türkiye, Arjantin ve Rusya’da diğerlerine göre daha yüksektir.
Dış borçların göreli büyüklüğünde Macaristan, Arjantin ve Türkiye başı çekmektedir. Kamu borçluluğunda ise Brezilya, Arjantin ve Türkiye önde gelmektedir.
Bütçe dengesi açısında Türkiye olumlu bir noktada bulunmaktadır. Brezilya ve Macaristan’da ise bütçe açıkları dikkat çekici boyutlardadır.
GRUPLAMA
Bu tablo Türkiye, Macaristan, Güney Afrika, Brezilya ve Rusya’nın uluslararası yatırımcılar açısından dikkatle izlenmesi gereken ülkeler olduğunu göstermektedir. Brezilya’da bu yıl Başkanlık seçimi vardır. Ama, Brezilya’ya yönelik siyasi kaygıların küresel bir rahatsızlığa yol açmasını beklemek fazla gerçekçi değildir. Macaristan, Avrupa Birliği’nin tam üyesi olarak uluslararası yatırımcılar tarafından diğer ülkelere göre farklı değerlendirilmektedir. Arjantin son dönemde gelişmekte olan ekonomiler arasındaki rekabette önemli bir yer tutmamaktadır.
Bu ülkeler arasında en kırılganlarının Brezilya, Rusya, Güney Afrika ve Türkiye olduğunu düşünmek çok yanlış olmayacaktır. Dengelerin değişmesi uluslararası yatırımcılar tarafından bu ülkeleri aynı grupta düşünmelerine yol açabilecektir. Bu ülkeler diğerlerinden ayrışabilecektir.
Örneğin, spekülatif talep artışının durup petrol ve diğer hammadde fiyatlarının hızla düşmesi durumunda, Brezilya, Güney Afrika ve Rusya ekonomilerine yönelik beklentilerin hızla olumsuza dönüşmesiyle Türkiye de uluslararası yatırımcılardan küçümsenmeyecek bir darbe alabilecektir.
