Enflasyon sorunu üzerine gözlemler
BUGÜNE kadar enflasyon konusunda alınan yol hiçbir biçimde küçümsenemez.
Son beş yıllık enflasyon performansımızın grafiğine baktığımızda, bu başarı çok daha iyi görülmektedir. Enflasyon yüzde 70’lerden tek haneli rakamlara inmiştir. Uzaktan bakıldığında, enflasyon neredeyse Avrupa Birliği’ndeki ortalama enflasyona (yüzde 2.5) yaklaşmış gibi görünmektedir.
Son dört yılda elde edilen başarı Türkiye’de enflasyon sorununun çözüldüğü anlamına gelmemektedir. Aksine, önümüzde gidilecek oldukça engebeli bir yol vardır.
KATILIK BELİRTİLERİ![/images/100/0x0/55eb35e0f018fbb8f8b286f9]()
Uluslararası deneyimlerden yola çıkarak, Türkiye’de enflasyonun yüzde 20’ler ve yüzde 10’lar düzeyinde belli bir katılık göstereceği tahminleri yapılıyordu. Bu tahminler doğru çıkmadı. Bu eşikleri çok fazla zorlanmadan aştık. Grafikte de bu olgu açıkça görülüyor. Enflasyon dümdüz aşağı yönde gitti.
Son iki yıla baktığımızda, enflasyonda farklı bir eğilim gözlenmeye başlandı. Yüzde 20 ve yüzde 10’lar düzeyinde çok fazla zaman kaybetmeyen Türkiye enflasyon yüzde 7-8 civarındayken bir süre oyalanıyor görüntüsü vermeye başladı. Son iki yılı daha yakın plana aldığımızda, bu eğilim de açıkça görülüyor.
Tüketici fiyat endeksiyle ölçülen enflasyon 2004 yılı başından bu yana yüzde 7-8 arasında dalgalanıyor. Dalgalanma önceden tespit edilen hedeflerin içinde. Dolayısıyla, hedeflerle tutarlılık açısından bir sorun görünmüyor. Gelecek yıl da enflasyon yüzde 7 olduğunda, hedeflenen enflasyonun yüzde 2 civarında olması nedeniyle hedeften alarm verecek bir biçimde sapılmadığı yorumları yapılabilir. Ama, bu çeşit bir yorum yüzde 7-8 civarında enflasyonun katılaşma gösterdiği gerçeğini değiştirmez.
Enflasyondaki katılaşma çeşitli nedenlerle olabilir. Nedenleri ne olursa olsun, kısa dönemde enflasyondaki katılığı aşmanın yolu katılığın maliyetini ödemekten geçmektedir. Gelecek yıl bu noktaya çok daha fazla yaklaşmış olacağız. Maliyet, arzulanandan yüksek reel faizler ve belki de iç talep artışının daraltılması yoluyla ekonomik büyümeden fedakarlık olarak karşımıza çıkabilecektir.
Maliyeti ödemeye yanaşmadığımız takdirde, enflasyondaki katılık, ekonominin bu düzeylerdeki bir enflasyonla yola devam etmesini olanaksız kılabilecektir. 2006 enflasyonla mücadele açısından kolay bir yıl olmayacaktır.
Son dört yılda elde edilen başarı Türkiye’de enflasyon sorununun çözüldüğü anlamına gelmemektedir. Aksine, önümüzde gidilecek oldukça engebeli bir yol vardır.
KATILIK BELİRTİLERİ
Uluslararası deneyimlerden yola çıkarak, Türkiye’de enflasyonun yüzde 20’ler ve yüzde 10’lar düzeyinde belli bir katılık göstereceği tahminleri yapılıyordu. Bu tahminler doğru çıkmadı. Bu eşikleri çok fazla zorlanmadan aştık. Grafikte de bu olgu açıkça görülüyor. Enflasyon dümdüz aşağı yönde gitti.
Son iki yıla baktığımızda, enflasyonda farklı bir eğilim gözlenmeye başlandı. Yüzde 20 ve yüzde 10’lar düzeyinde çok fazla zaman kaybetmeyen Türkiye enflasyon yüzde 7-8 civarındayken bir süre oyalanıyor görüntüsü vermeye başladı. Son iki yılı daha yakın plana aldığımızda, bu eğilim de açıkça görülüyor.
Tüketici fiyat endeksiyle ölçülen enflasyon 2004 yılı başından bu yana yüzde 7-8 arasında dalgalanıyor. Dalgalanma önceden tespit edilen hedeflerin içinde. Dolayısıyla, hedeflerle tutarlılık açısından bir sorun görünmüyor. Gelecek yıl da enflasyon yüzde 7 olduğunda, hedeflenen enflasyonun yüzde 2 civarında olması nedeniyle hedeften alarm verecek bir biçimde sapılmadığı yorumları yapılabilir. Ama, bu çeşit bir yorum yüzde 7-8 civarında enflasyonun katılaşma gösterdiği gerçeğini değiştirmez.
Enflasyondaki katılaşma çeşitli nedenlerle olabilir. Nedenleri ne olursa olsun, kısa dönemde enflasyondaki katılığı aşmanın yolu katılığın maliyetini ödemekten geçmektedir. Gelecek yıl bu noktaya çok daha fazla yaklaşmış olacağız. Maliyet, arzulanandan yüksek reel faizler ve belki de iç talep artışının daraltılması yoluyla ekonomik büyümeden fedakarlık olarak karşımıza çıkabilecektir.
Maliyeti ödemeye yanaşmadığımız takdirde, enflasyondaki katılık, ekonominin bu düzeylerdeki bir enflasyonla yola devam etmesini olanaksız kılabilecektir. 2006 enflasyonla mücadele açısından kolay bir yıl olmayacaktır.
