Enflasyon görünümü
TEMMUZ ayı enflasyonu bana göre beklentilerin altında gerçekleşti.
Gazetelerin çoğu ve bazı raporlar enflasyon haberini "enflasyon yine beklentilerin üzerinde" diye verseler de, beklentiler 0.85’in oldukça üzerindeydi diye düşünüyorum.
Çeşitli kuruluşların yaptığı anketler temmuz ayı enflasyon beklentisini hem tüketici hem üretici fiyatlarında yüzde 1’in üzerinde olduğunu gösteriyordu. En azından, benim bildiğim anketlerin tümü üretici fiyatlarındaki enflasyon beklentilerinin yüzde 1’in üzerinde olduğu üzerinde anlaşıyorlardı.
![/images/100/0x0/55ea6801f018fbb8f87dd497]()
Temmuz ayında üretici fiyatları enflasyonu yüzde 0.86, tüketici fiyatlarındaki enflasyon yüzde 0.85 oldu. Geçmiş temmuz aylarına göre, bu rakamlar elbette yüksektir. Örneğin, tüketici fiyatları enflasyonu 2003 ve 2004 yıllarının temmuz ayında eksiydi. Geçen yılın temmuz ayında ise yüzde 0.48 olarak gerçekleşmişti.
FARKLI BİR DİNAMİK
Artık farklı bir enflasyon görünümü ile karşı karşıya olduğumuzu kabullenmek zorundayız. Yeni enflasyon görünümünün tümünü de mayıs ve haziran aylarında finans piyasalarında yaşanan çalkantılara bağlayamayız.
Enflasyon görünümünü irdelerken son dönemde artan enflasyonun tek kabahatlisinin döviz kurlarının artması olduğunu düşünmek konuyu hafife almak olur. Kurlardaki artış enflasyondaki olumsuz eğilimin üzerine tuz-biber ekmiştir. Döviz kurlarında sağlanan göreli istikrarın kendiliğinden enflasyonu yeniden aşağıya çekeceğini düşünmek çok fazla anlamlı değildir.
Enflasyonu irdelerken parasal genişlemeye ve iç talep artışının yaratabileceği olumsuz ortama da bakmak zorunludur.
Grafikte 2003 yılının temmuz ayından geçen aya kadar aylık olarak "altı aylık enflasyon rakamları" verilmektedir. Aslında, enflasyondaki olumsuz görünümün 2005 yılının ortasında başladığı bu grafikten açıkça görünmektedir. 2003 yılının eylül ayında altı aylık enflasyon yüzde 3’e kadar inmişken, 2004 yılının başına kadar yeniden çıkış eğilimini sürdürmüş, 2004 yılının ortasında yeniden yüzde 3’e gelmiştir. 2005 yılının başında altı aylık enflasyon yüzde 6’ya kadar çıkmışken, yılın ortasında yüzde 1.4’e kadar gerilemiştir. 2005 yılının ortasından itibaren enflasyonda çıkış eğilimi başlamış ve 2006 yılı ocak ayında altı aylık enflasyon son üç yılın rekorunu kırarak yüzde 6.4 olmuştur. Son üç aydır altı aylık enflasyon yüzde 5 civarında seyretmektedir.
Bu anlatımdan her yılın ikinci yarısında birinci yarısına göre enflasyonun daha yüksek olduğu ve mevsimsel bir dinamiğin geçerli olduğu düşünülebilir. Bir dereceye kadar bu izlenim doğrudur. Ama, 2006 yılı başındaki yüzde 6.4 düzeyindeki altı aylık enflasyon diğer iki yıla göre daha yüksektir. Mayıs-haziran çalkantıları olmasaydı da, altı aylık enflasyonun bu yıl ortasında geçen yılın aynı dönemindeki düzeyine (yüzde 2’nin altına) gelmesi olasılığı sıfıra yakındı. Büyük bir olasılıkla döviz kurları istikrarlı seyretseydi, altı aylık temmuz enflasyonu yüzde 3.5-4 civarında olacaktı.
Kısacası, enflasyon görünümündeki olumsuzlukları ve arkasındaki dinamikleri, 2005 yılının ortasından bu yana iyi incelememiz gerekmektedir.
Çeşitli kuruluşların yaptığı anketler temmuz ayı enflasyon beklentisini hem tüketici hem üretici fiyatlarında yüzde 1’in üzerinde olduğunu gösteriyordu. En azından, benim bildiğim anketlerin tümü üretici fiyatlarındaki enflasyon beklentilerinin yüzde 1’in üzerinde olduğu üzerinde anlaşıyorlardı.
Temmuz ayında üretici fiyatları enflasyonu yüzde 0.86, tüketici fiyatlarındaki enflasyon yüzde 0.85 oldu. Geçmiş temmuz aylarına göre, bu rakamlar elbette yüksektir. Örneğin, tüketici fiyatları enflasyonu 2003 ve 2004 yıllarının temmuz ayında eksiydi. Geçen yılın temmuz ayında ise yüzde 0.48 olarak gerçekleşmişti.
FARKLI BİR DİNAMİK
Artık farklı bir enflasyon görünümü ile karşı karşıya olduğumuzu kabullenmek zorundayız. Yeni enflasyon görünümünün tümünü de mayıs ve haziran aylarında finans piyasalarında yaşanan çalkantılara bağlayamayız.
Enflasyon görünümünü irdelerken son dönemde artan enflasyonun tek kabahatlisinin döviz kurlarının artması olduğunu düşünmek konuyu hafife almak olur. Kurlardaki artış enflasyondaki olumsuz eğilimin üzerine tuz-biber ekmiştir. Döviz kurlarında sağlanan göreli istikrarın kendiliğinden enflasyonu yeniden aşağıya çekeceğini düşünmek çok fazla anlamlı değildir.
Enflasyonu irdelerken parasal genişlemeye ve iç talep artışının yaratabileceği olumsuz ortama da bakmak zorunludur.
Grafikte 2003 yılının temmuz ayından geçen aya kadar aylık olarak "altı aylık enflasyon rakamları" verilmektedir. Aslında, enflasyondaki olumsuz görünümün 2005 yılının ortasında başladığı bu grafikten açıkça görünmektedir. 2003 yılının eylül ayında altı aylık enflasyon yüzde 3’e kadar inmişken, 2004 yılının başına kadar yeniden çıkış eğilimini sürdürmüş, 2004 yılının ortasında yeniden yüzde 3’e gelmiştir. 2005 yılının başında altı aylık enflasyon yüzde 6’ya kadar çıkmışken, yılın ortasında yüzde 1.4’e kadar gerilemiştir. 2005 yılının ortasından itibaren enflasyonda çıkış eğilimi başlamış ve 2006 yılı ocak ayında altı aylık enflasyon son üç yılın rekorunu kırarak yüzde 6.4 olmuştur. Son üç aydır altı aylık enflasyon yüzde 5 civarında seyretmektedir.
Bu anlatımdan her yılın ikinci yarısında birinci yarısına göre enflasyonun daha yüksek olduğu ve mevsimsel bir dinamiğin geçerli olduğu düşünülebilir. Bir dereceye kadar bu izlenim doğrudur. Ama, 2006 yılı başındaki yüzde 6.4 düzeyindeki altı aylık enflasyon diğer iki yıla göre daha yüksektir. Mayıs-haziran çalkantıları olmasaydı da, altı aylık enflasyonun bu yıl ortasında geçen yılın aynı dönemindeki düzeyine (yüzde 2’nin altına) gelmesi olasılığı sıfıra yakındı. Büyük bir olasılıkla döviz kurları istikrarlı seyretseydi, altı aylık temmuz enflasyonu yüzde 3.5-4 civarında olacaktı.
Kısacası, enflasyon görünümündeki olumsuzlukları ve arkasındaki dinamikleri, 2005 yılının ortasından bu yana iyi incelememiz gerekmektedir.
