Ercan Kumcu: Dış ticaret açığına bakıp korkmayın

Ercan KUMCU

2000 yılının ilk iki ayına ilişkin dış ticaret verileri açıklandı. Geçen yılın aynı dönemine göre ithalatımız yüzde 42, dış ticaret açığımız ise yüzde 220 arttı.

Yılın ilk iki ayında, geçen yılın aynı dönemine göre sermaye malları ithalatında 325 milyon dolar, ara mallar ithalatında 1.6 milyar dolar ve tüketim malları ithalatında 200 milyon dolar artış olmuş. İthalattaki toplam artış ise 2.1 milyar dolar.

Rakamlar ilk bakışta korkutuyor. Ayrıntılara inildiğinde, korkmak için fazla bir neden olmadığı görülüyor.

PETROL FİYATLARI

İthalatımız yılın ilk iki ayında 7.1 milyar dolar olmuş. Geçen yılın aynı döneminde ithalatımız 5 milyar dolarmış. Artışın büyük bir kısmı ham petrol ve petrol bazlı ürünlerin ithalatından kaynaklanıyor.

Petrol içeren mineral yakıtlar, mineral yağlar ithalatı geçen yılın ilk iki ayında 690 milyon dolarken bu yıl 1.3 milyar dolar olmuş. Bu kalemdeki ithalat artışı yaklaşık 600 milyon dolar.

Ara mallar ithalatındaki artışın yarısı mineral yakıt ve yağların ithalatındaki artıştan kaynaklanıyor. Nedeni ise gayet iyi biliniyor. Petrol fiyatları geçen yıl varil başına 10-14 dolar arasındaydı. Bu yıl aynı dönemde petrolün varili 30 doları geçti.

Önemli artış gösteren ithalat kalemlerinden biri de kara taşıtları ithalatı. Binek otomobilleri de kapsayan bu kalemde ithalat geçen yılın ilk iki ayında 250 milyon dolarken bu yıl 480 milyon dolar olmuş. Kara taşıtları ithalatındaki artış da yaklaşık 230 milyon dolar.

Binek otomobiller Türkiye'de tüketim malları içinde sınıflandırılıyor. Kara taşıtları ithalatındaki artış da tüketim malları ithalatındaki artışın tümünü açıklıyor.

Petrol ve kara taşıtları ithalatını dışarıda bıraktığımızda, sermaye malları ithalatının 325 milyon dolar, ara mallar ithalatının da 600 milyon dolar arttığını görüyoruz. Yani, yılın ilk iki ayında ithalatımızdaki toplam artış bir milyar doların altında.

İTHALAT FAYDALI

İthalattaki bu artışın iç talepteki genişlemeden geldiğini savunmak şimdilik zor. Geçen yıl doğru dürüst ithalat yapılamadığından, bu yıl bir ölçüde açlık gideriliyor.

Kaldı ki, enflasyonla mücadelede, ithalat, iç fiyatların artışını kontrol edebilmek için önemli bir araç. Tüm araçlarla beraber ithalat da enflasyonu aşağıya çekmek için kullanılmak zorundadır.

‘‘Büyümeyle beraber ithalat patladı’’ yorumları şimdilik abartılı. İthalattaki artışı ekonominin canlanmasına bağlamak da elimizdeki veriler çerçevesinde çok iyimser bir yaklaşım.

Önümüzdeki aylarda petrol ithalatının faturası artarak devam edecek. Büyük bir olasılıkla kara taşıtları ithalatı hız kesecek.