Büyümenin niteliği değişiyor
YILIN ilk üç ayında imalat sanayi üretimi ortalama yüzde 2.4 arttı. Üretimde artış var, ama geçen yıla göre daha yavaş. Geçen yılın aynı döneminde, imalat sanayi üretimi yüzde 5.5 artmıştı.
İmalat sanayi üretiminde dikkati çeken bir diğer konu üretim artışlarının alt sektörlerde yeknesak olmamasıdır. Örneğin, yılın ilk üç ayında tütün ürünleri, deri mamulleri, kimyasal ürünler, büro malzemeleri ve motorlu taşıtlar imalatı yüzde 10’un üzerinde artış gösterirlerken, tekstil, hazır giyim, kağıt ürünleri, kömür ve plastik ürünler imalatları ciddi düşüşler yaşamışlardır.
Son dört yıldır, her yıl çok ciddi boyutlarda yatırımlarını artıran özel sektörün üretim düşüşlerine doğal olarak tahammülü azdır. İmalat sanayindeki büyümenin yeknesak olmaması doğal olarak rahatsızlık yaratmaktadır.
EKONOMİK BÜYÜME![/images/100/0x0/55ea9c26f018fbb8f88b393d]()
Geçen yıla göre, imalat sanayi üretimi büyümesi ortalama bazda bu yılın ilk üç ayında yarı yarıya düştü denebilir. İlk üç aydaki büyüme geçen yıl yüzde 5.5 iken bu yıl yüzde 2.4 oldu. Son iki aylık ortalama büyümeye bakıldığında, imalat sanayi üretim artışının bu yıl yüzde 4.1, geçen yıl aynı dönemde yüzde 8.8 olduğu görülmektedir.
Bu yılın mart ayında geçen yılın aynı ayına göre imalat sanayi üretimindeki artış yüzde 9 olmuştur. Halbuki, 2005 yılının mart ayında bir önceki mart ayına göre artış yüzde 2.2 olmuştu. Bu yılın mart ayında üretimdeki sıçrayış bir eğilim değişmesine işaret ediyor olabilir. Benzer bir eğilim değişmesi geçen yılın ağustos ayında yaşanmıştı. Eğilimin kalıcı olup olmadığı bundan sonraki aylarda ortaya çıkacaktır.
Geçen yıla göre, bu yılın ilk üç ayında imalat sanayi üretimindeki büyüme yarı yarıya düşmüş de olsa, milli gelir bazında büyümenin geçen yılki düzeyi civarında kalacağı beklenmelidir. Geçen yılın ilk üç ayında milli gelir yüzde 7.5 büyümüştü. Tarım üretimi şaşırtıcı bir biçimde düşmediği taktirde, hizmetler sektöründen gelen büyümeyle beraber bu yılın ilk üç ayındaki milli gelir büyümesi yüzde 6 civarında olabilecektir.
EĞİLİMLER
Bir açıdan, imalat sanayi sektörü genel ekonomik büyümeden giderek daha az pay almaktadır denebilir. Bir başka açıdan, son dönemde Türkiye ekonomisinin ortalama büyümesinin daha az ithalatı gerektiren bir yapıda olduğu da düşünülebilir. En azından, grafikten de görüldüğü gibi, 2002-2005 yılları dönemindeki büyüme ithalat ilişkisi 2002 yılı öncesi paralellik düzeyine yaklaşma eğilimindedir.
Son verilerde dikkati çeken bir başka konu elektrik üretimindeki ortalama artışların yeniden imalat sanayi üretim artışlarının üzerine çıkmış olmasıdır. Bu eğilim grafikten açıkça görünmektedir.
Bir başka ilginç nokta, bu iki eğilimin de yaklaşık aynı zamanlarda ortaya çıkmış olmasıdır.
Son dört yıldır, her yıl çok ciddi boyutlarda yatırımlarını artıran özel sektörün üretim düşüşlerine doğal olarak tahammülü azdır. İmalat sanayindeki büyümenin yeknesak olmaması doğal olarak rahatsızlık yaratmaktadır.
EKONOMİK BÜYÜME
Geçen yıla göre, imalat sanayi üretimi büyümesi ortalama bazda bu yılın ilk üç ayında yarı yarıya düştü denebilir. İlk üç aydaki büyüme geçen yıl yüzde 5.5 iken bu yıl yüzde 2.4 oldu. Son iki aylık ortalama büyümeye bakıldığında, imalat sanayi üretim artışının bu yıl yüzde 4.1, geçen yıl aynı dönemde yüzde 8.8 olduğu görülmektedir.
Bu yılın mart ayında geçen yılın aynı ayına göre imalat sanayi üretimindeki artış yüzde 9 olmuştur. Halbuki, 2005 yılının mart ayında bir önceki mart ayına göre artış yüzde 2.2 olmuştu. Bu yılın mart ayında üretimdeki sıçrayış bir eğilim değişmesine işaret ediyor olabilir. Benzer bir eğilim değişmesi geçen yılın ağustos ayında yaşanmıştı. Eğilimin kalıcı olup olmadığı bundan sonraki aylarda ortaya çıkacaktır.
Geçen yıla göre, bu yılın ilk üç ayında imalat sanayi üretimindeki büyüme yarı yarıya düşmüş de olsa, milli gelir bazında büyümenin geçen yılki düzeyi civarında kalacağı beklenmelidir. Geçen yılın ilk üç ayında milli gelir yüzde 7.5 büyümüştü. Tarım üretimi şaşırtıcı bir biçimde düşmediği taktirde, hizmetler sektöründen gelen büyümeyle beraber bu yılın ilk üç ayındaki milli gelir büyümesi yüzde 6 civarında olabilecektir.
EĞİLİMLER
Bir açıdan, imalat sanayi sektörü genel ekonomik büyümeden giderek daha az pay almaktadır denebilir. Bir başka açıdan, son dönemde Türkiye ekonomisinin ortalama büyümesinin daha az ithalatı gerektiren bir yapıda olduğu da düşünülebilir. En azından, grafikten de görüldüğü gibi, 2002-2005 yılları dönemindeki büyüme ithalat ilişkisi 2002 yılı öncesi paralellik düzeyine yaklaşma eğilimindedir.
Son verilerde dikkati çeken bir başka konu elektrik üretimindeki ortalama artışların yeniden imalat sanayi üretim artışlarının üzerine çıkmış olmasıdır. Bu eğilim grafikten açıkça görünmektedir.
Bir başka ilginç nokta, bu iki eğilimin de yaklaşık aynı zamanlarda ortaya çıkmış olmasıdır.
