Ercan Kumcu: Başarılı bir merkez bankacı: Alan Greenspan

Ercan KUMCU

FEDERAL Reserve (FED, ABD Merkez Bankası) Başkanı Alan Greenspan çok ilginç bir kişilik. Bir diğer ilginç kişiliğe sahip Paul Volker'dan sonra 1987 yılında FED'in başına geçti. Bu tarihten sonra birkaç küçük resesyon haricinde Amerikan ekonomisi enflasyonsuz sürekli bir büyüme yaşadı. Greenspan bu başarının mimarı olarak biliniyor.

Alan Greenspan dünya çapında bir iktisatçı değil. Olmadığını, kendisi de itiraf ediyor. Bu açıdan son derece alçakgönüllü bir insan. İyi bir merkez bankacı olmak için iyi bir iktisatçı olmak da gerekmiyor zaten.

Alan Greenspan'in iddialı olduğu bir konu var. Daha ekonomik veriler açıklanmadan ekonominin gidişatı konusunda gerçeğe çok yakın tahminler yapabiliyor.

İYİ KOKU ALIYOR

1988 yılında Greenspan, ABD ekonomisinin küçük bir resesyon içinde olduğunu savunuyordu. Dönemin ABD Başkanı Reagan ise kendisini ‘‘felaket tellallığı’’yla suçluyordu. Ekonomik veriler açıklandıktan sonra Greenspan'in haklı olduğu anlaşıldı. ‘‘Ben size söylemiştim’’ dedi.

Yakın çalışma arkadaşları Alan Greenspan'in ekonominin gidişatı hakkında çok iyi koku alan bir buruna sahip olduğunu söylüyorlar. Bu sayede de, FED olarak iş işten geçmeden önlem alabildikleri söyleniyor.

Ekonomi biliminin sanat tarafı da burada. Bir öğreti olarak ekonomi hiç kuşkusuz bir bilim. Fakat, bilimin söylediği politikaların ne zaman ve nasıl uygulanacağı ise bir sanat. Çünkü, ‘‘ne zaman’’ ve ‘‘nasıl’’ sorularının cevabı ekonomik aktörlerin uygulanan politikalara vereceği tepkileri belirliyor. Bu sorulara ‘‘doğru’’ cevapların verilebilmesi durumunda, ekonomi politikalarını oluşturanların da işleri kolaylaşıyor. Bu açıdan, Greenspan iyi bir sanatçı.

BİR ANI

Greenspan yakından tanıdığım Merkez Bankası Başkanları arasındadır. Çok çeşitli yerlerde beraber olduk, sohbet ettik, tartıştık. Unutamadığım bir anım ise ABD'nin Wyoming Eyaleti'nin Jackson Hole Kasabası'ndaki bir toplantıda oldu. Dünyanın tabiat harikalarından biri olan bu yörede toplantı sonrası bir akşam yemeğindeydik. Masadakiler, ben, Greenspan ve o dönemde Arjantin Maliye Bakanı olan Cavalo.

Dünya ekonomileriyle yakından ilgilenen Greenspan ile Körfez Krizi'nin Türkiye ekonomisine olası etkilerini tartıştıktan sonra, Greenspan bana dönüp ‘‘Türkiye'de ne kadar yabancı para banknotu var?’’ diye sordu. Güvenilir bir veri olmamasına rağmen, kendi düşüncemin 4-5 milyar dolar civarında olduğunu söyledim. Cavalo'ya dönüp ‘‘Sizde ne kadar var?’’ diye sordu. Cavalo'nun cevabı ‘‘7-9 milyar dolar arasında’’ diye oldu.

Hiç şaşırmamış gibi görünen Greenspan, ‘‘Dolar kullanmanıza bir itirazım yok da, şu banknotları bize geri verin. Bize çok pahalıya mal oluyorsunuz’’ diye şakalaştı.

FED'in Başkanı olmak yalnızca ABD ekonomisinin değil, tüm dünya ekonomilerinin gidişatları konusunda iyi bir buruna sahip olmayı gerektiriyor.