Artık her şey küresel oldu

Finans piyasalarındaki oynaklıkları açıklarken gelişmiş ve gelişmekte olan piyasalar farklı değerlendirilirdi. Küresel yatırımcılar için biri diğerinin ikamesi gibi düşünülürdü. Gelişmekte olan piyasalardan çıkan yatırımcı gelişmiş piyasalara yönlenirdi. Galiba, bu da değişiyor. Küresel yatırımcılar bir piyasadan çıkmak istediğinde, küresel olarak bütün dünyadaki piyasalardan çıkıyorlar.

Son iki gündür küresel piyasalarda yaşananlar aslında finans piyasalarında olağan karşılanan günlük oynamalardan öte, makro ekonomik dengelerin değişmekte olduğu izlenimini veriyor. Ekonomilerde küresel bir yavaşlama bekleniyor. Yani, tüm ekonomilerin az ya da çok durgunluğa gireceği düşünülüyor. Bu kanı giderek yaygınlaşıyor. Dolayısıyla, biri diğerine tercih edilemiyor.

OYNAKLIKLAR

Dünya ekonomilerinin büyümesinin arkasında motor görevi gören Amerika Birleşik Devletleri ekonomisinden durgunluk işaretleri geliyor. Küresel yatırımcıların ağzının içine baktığı FED eski Başkanı Alan Greenspan Amerikan ekonomisinin durgunluğa girmekte olduğunu söylemesi yatırımcıların keyfini iyice kaçırdı. 2000’li yıllardaki dünya ekonomik büyümesinin yüzde 90’ının Amerikan ekonomisinden geldiği düşünülürse, yatırımcıların bu çeşit öngörülere kulak vermesi çok şaşırtıcı değil.

Amerikan ekonomisi durgunluğa girerse, Çin ekonomisi en çok etkilenen ekonomilerden olacaktır. Salı günü Çin borsası çöktü. Ekonomik büyümenin önemli göstergelerinden bazıları Amerika’da beklenen de kötü çıkmaya başladı. Irak ve Afganistan tüm dünya için siyasi bir sorun olmaya devam ederken, İran konusu hala spekülasyona açık bir biçimde gündemde duruyor. Bu ortamda, küresel yatırımcılar yalnızca Çin ve benzeri gelişmekte olan ülkelerden değil, Avrupa ve Amerikan piyasalarından da çıkma eğilimine girdiler. New York Borsası salı günü 11 Eylül’den sonra en büyük günlük düşüşünü yaşadı.

KÜÇÜK YATIRIMCILAR

Finans piyasalarında bu çeşit olaylar ilk kez olmuyor. Dönemsel olarak, küresel yatırımcıların likit kalma iştahı kabarabiliyor. Eski kárları üzerine yatarak nakde dönmeyi tercih edebiliyorlar. Böyle dönemlerde küçük yatırımcıların olan biteni fırsat olarak görüp pozisyonlarını değiştirmeleri çok yanlış bir tutumdur. Küçük yatırımcılar için yapılacak en iyi şey olan biteni kenardan seyretmek ve soğuk kanlılığı elden bırakmamaktır. Ama, tutucu olmanın faydaları vardır.

Küresel oynaklıklardan Türkiye de payını almaktadır. Yatırımcıların tercihlerinin bir yansıması olarak faizler ve kurlar artmış, Borsa düşmüştür. Birkaç günlük piyasa oynaklıklarının kalıcı ya da geçici olabileceği konusunda bir yargıya varmak güçtür. Göreli olarak daha kolay olan, bu çeşit oynaklıkların önümüzdeki dönemde oldukça fazla olabileceği öngörüsüdür. Dolayısıyla, küçük yatırımcıların radikal yatırım kararları almaları çok akıllıca görünmemektedir.

Dünya ekonomilerinde belli bir yavaşlama olacağı artık kesinleşmiş görünmektedir. Ekonomik büyümedeki yavaşlamanın bir durgunluğa dönüşüp dönüşmeyeceği ise henüz belli değildir. Ama, küresel yatırımcıların hareketleri ve oynaklıkların artması küresel bir durgunluğun gerçekleşebileceği olasılığını artırmaktadır. Eskiye göre daha riskli bir döneme girdiğimiz izlenimi yaygınlaşmaktadır.