Açık finansman politikası

Üzerinde basarak söylendiğine göre, ekonomiyi uyarma paketi zamanlı olmalı, amaca hizmet etmeli ve geçici olmalı. Paket, orta ve düşük gelirli vergi mükelleflerine bir kereye mahsus vergi iadesi ile şirketlere yönelik yatırım indirimi sağlıyor. Devlet 160 milyar dolara yakın vergi gelirlerinden bu yıl feragat ediyor. Bu miktar, milli gelirlerinin yüzde 1’inden biraz fazla ve toplam bütçe gelirlerinin yüzde 6’sının üzerinde. Kısacası, az bir paradan söz edilmiyor.

Bu şartlarda, 2008 yılında milli gelirlerinin yüzde 1.6’sı kadar bütçe açığı vermeyi planlayan Amerikan İdaresi bütçe açığını milli gelirlerinin yüzde 3’üne yaklaştıracak.

SONUÇ DA GEÇİCİ OLUR

Ekonomik büyüme açısından, korkulan gelişme Amerika’da tüketim eğiliminin azalması. Faizlerin artmasıyla başlayan konut kredileri sorunu orta-düşük gelirli ailelerin konut finansmanını ödeme güçlerinin ötesinde pahalılaştırdı. Kimileri borçlarını ödeyemiyorlar. Kimileri borçlarını ödeyebilmek için diğer harcamalarını kesmek zorunda kalıyorlar.

Finans piyasası açısından, konut kredilerinin ödenmemesi bu alanda risk almış finans şirketlerinin zararları demek oluyor. Bir noktada batan kredi krediler karşılığında el konulan evler satılsa dahi, düşen konut fiyatlarıyla batıkların tümünü karşılamak mümkün olamayabilecek. Kaldı ki, finans şirketleri tarafından konutların satışa konu edilmesi konut fiyatlarını daha da düşürebilecek.

Vergi iadesi yoluyla orta-düşük gelirli bir ailenin cebine bir kereye mahsus olmak üzere en fazla 1,200 dolar konacak. Yani, bu ailelere piyangodan para çıkmış gibi bir şey olacak. Konut borçlarını ödeyemeyenler için bu para en fazla bir ya da iki aylık borç taksitini ödemeye yetecek. Yani, devletten gelen bu para ailelerin tüketim harcamalarının artmasına değil, borçlarının ödenmesine bir süre yardım edecek. Problem daha sonra devam edecek.

Konut kredisiyle sorunları olmayan aileler açısından, devletten gelen para bir kereye mahsus olduğu için, yani kalıcı gelirlerinin bir parçası olmadığı için, olduğu gibi tüketime gitmeyecek. Aksine, bu gelen paranın daha fazlası büyük bir olasılıkla tasarrufa gidecek.

PAKETTE BOMBA VAR

Konuya bu şekilde bakıldığında, ekonomik büyümeyi uyarma paketi finans şirketlerinin zararlarının bir bölümünün oluşmamasına yardım edebileceği söylenebilir. Paketin amaçlanan doğrultuda iç talebi uyarması çok sınırlı kalabilecek. Sorun bir süre erteleniyor olacak, ama ekonomik istikrarsızlığın da tohumları atılmış olacak.

Devletin borçlanma ihtiyacının artması ve gevşek para politikası enflasyonist baskıları artıracak. Daha ilerde faizlerin artması olasılığını yükseltecek. Artan belirsizliklerle, vergi iadesi ekonomiyi uyaran bir işlev değil, ekonomik durgunluğu körükleyen bir rol oynayabilecek. Paket açılırken, bir de ileriye dönük bomba yerleştirildi.

Yapılan açıklamalarda, bu paket yetmezse, yenileri de gelir dendi. Son dört aydır piyasalar FED’e faizleri indirmeye devam etmesi yönünde küçümsenmeyecek boyutlarda sürekli baskı yapıyor. FED bu baskılara boyun eğmek zorunda kaldı. Şimdi, benzer bir baskı da maliye politikası üzerine gelebilir. Bir süre sonra piyasalar zararlarını karşılayana kadar devletten yeni paketler açmasını talep edebilir. Böyle bir eğilim oluşmaya başladığında, küresel düzeyde ekonomik istikrarsızlık asıl o zaman başlayacaktır.