Tolerans payı 2019’da kalkıyor

Dizinin son gününde ise, bazı eleştirilerin yöneltildiği Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkililerini dinliyoruz:
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara’da hava kirliliğini önleme adına ne gibi çalışmalar yapıyor?

Hava kalitesi değerlendirme çalışmaları; emisyon envanteri oluşturulması, hava kalitesi modelleme çalışmaları ve kirlilik haritalarının yapılmasını kapsamaktadır. Bu çalışmaların peşinden, emisyon senaryoları ve projeksiyonları ile hava kirliliğinin olası dağılım ve birikim durumlarının belirlenmesi ve kontrolü ile eylem planları ve emisyon yönetim planlarının oluşturulması önem arz etmektedir. 6 Haziran 2008 tarihli genelge kapsamında, iller tarafından hazırlanması gerekli temiz hava eylem planları bulunmaktadır. Bu eylem planları; ilde mevcut kirlilik kaynaklarından ortaya çıkan emisyonların miktarının belirlenmesi için emisyon envanteri çalışmaları, ölçülen hava kirletici konsantrasyonlarına bağlı durum değerlendirmelerine dayanmaktadır. Bu kapsamda Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri ve Belediyelerin de içinde yer aldığı KENTAIR projesi, Büyükşehirlerde Hava Kalitesi Yönetiminin İyileştirilmesi adıyla Ankara ilini de kapsayan 6 ilde yürütülmüştür. Söz konusu proje çıktısı olan “Ankara ili Değerlendirme Raporu” Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü web sitesinde yayınlanmaktadır. Bununla birlikte; Mahalli Çevre Kurulu tarafından gerekli önlem ve uygulamaların takibi ve kararlaştırılması sağlanmaktadır. Ayrıca ilde kullanılan katı yakıtlar ile sanayi kaynaklı hava kirliliğinin kontrolü kapsamında yükümlülüklerin yerine getirilmesi kapsamında denetimler gerçekleştirilmektedir.

VALİLİKLERİ UYARIYORUZ

İstasyonlar aracılığıyla yapılan ölçümlerin ardından 24 saatlik ortalaması sınır değerlerin üzerinde çıkan bölgeler için yetkililer, yerel yöneticiler uyarılıyor mu?

Hava kalitesi ölçüm istasyonları ile gerçekleştirilen ölçümler saatlik ortalamalar şeklinde www.havaizleme.gov.tr web sitesinde yayımlanmaktadır. Ölçüm sonuçları üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler, ilgili kurum/kuruluşlar ile vatandaşın kullanımına açık bulunmaktadır. Hava kirliliğinin/hava kalitesinin durumunu kamuoyuna açıklarken halkın kolayca anlayabileceği bir sınıflama sistemi de kullanılmaktadır. Tüm dünyada yaygın olarak kullanılan, Hava Kalitesi İndeksi (HKİ) denilen bu sınıflama sistemi ile havadaki kirleticilerin konsantrasyonlarına göre hava kalitesi iyi, orta, kötü, tehlikeli vb. şeklinde derecelendirme yapılmaktadır. Saatlik olarak değişen HKİ bilgisine de söz konusu web sitesi üzerinden ulaşılabilmektedir. Söz konusu ölçüm sonuçları üzerinden yapılan değerlendirmeler paralelinde illerde görülen günlük sınır değer aşım durumları, resmi yazı ile 81 il Valiliklerine gönderilmektedir. Bu çerçevede; özellikle yüksek kirlilik potansiyeli bulunan illerde öncelikli önlemlerin hayata geçirilmesi ve bilgilendirme faaliyetlerine hız verilmesi hatırlatılmaktadır.

TEK FARK İNDEKS KESME NOKTASI

Hava kalitesi değerlerinin yayınlandığı internet sitesinde, hava kalitesi ‘hassas’ olarak değerlendirilen bölgeler için aynı anda Avrupa Birliği’nin hava kalite izleme ağı, ‘sağlıksız’ ya da ‘çok tehlikeli’ değerlendirmesinde bulunuyor. Aradaki fark neden kaynaklanıyor?

Türkiye’de kullanmakta olduğumuz Ulusal Hava Kalitesi İndeksi, US EPA Çevre Koruma Ajansı Hava Kalitesi İndeksini ulusal mevzuatımız ve sınır değerlerimize uyarlayarak oluşturulmuştur. EPA, HKİ’de olduğu gibi 5 temel kirletici için ve EPA sistemindeki ortalamalar baz alınarak hava kalitesi indeksi hesaplanmaktadır, EPA HKİ ile aynı renkler ve sınıflandırma kullanılmaktadır. Aynı şekilde indeksi en yüksek çıkan kirletici hava kalitesi indeksini belirlemektedir. Farklı olan tek husus indeks kesme noktalarının Ulusal Mevzuatımız kullanılarak oluşturulmuş olmasıdır.
AB ve Dünya Sağlık Örgütü ile sınır değerlerimiz farklılık gösteriyor. Örneğin AB ve Dünya Sağlık Örgütü, PM10 için sınır değer olarak 50 mikrogramı kabul ederken, Türkiye’de bu değer 100 mikrogram olarak kabul görüyor. Bu farkın sebebi nedir?

Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (HKDYY) çerçevesinde belirlenen sınır değerler tümüyle Avrupa Birliği Direktifleri ile belirlenen çerçeveye dayanmaktadır. Ülkemiz koşulları göz önünde bulundurularak, gerekli hazırlık ve uyum çalışmalarının yürütülmesini teminen 2014-2019 yıllarına dayalı kademeli azaltım ilkeleri ile sınır değerler benimsenmiştir. Belirlenen 5 yıllık zaman diliminde 81 il tarafından temiz hava eylem planları ve illere özgü yerel hava kirleticileri envanterlerinin oluşturulması ve iyileştirilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla yürütülmekte olan bir proje ile Ulusal Hava Kirliliği Yönetim Sisteminin Geliştirilmesi planlanmış ve söz konusu bilgilendirme, kamuoyu farkındalığı faaliyetleri için ayrı bir portalın daha hayata geçirilmesi için çalışmalar devem ettirilmektedir. Şu anda yürürlükte bulunan HKDYY hükümleri gereği; 24 saatlik PM10 konsantrasyonu sınır değeri 50 µg/m3 olarak uygulanmaktadır. Yönetmelikle belirlenen sınır değerlerin aşılabileceği yüzdeyi ifade eden “tolerans payı” değeri 2019 yılı itibariyle sıfırlanmaktadır. Bu doğrultuda; 2014 yılı için 50 µg/m3 olan tolerans payı ile beraber düşünüldüğünde; 24 saatlik sınır değer PM10 konsantrasyonu için 100 µg/m3 olarak ifade edilmektedir. Tolerans payı değeri, 2019 yılına kadar her yıl eşit miktarda azaltılarak 50 + (0) µg/m3 değerine ulaşılması ve sınır değer konsantrasyonunun 50 µg/m3 olması planlanmıştır.

LED EKRANDAN YAYINLIYORUZ

Hava kirliliğinden en çok etkilenen yaşlı, solunum yolu hastası ve çocukların korunması adına kamu spotu gibi bilinçlendirme çalışmalarınız var mı? Yoksa, bakanlık böyle bir çalışma düşünüyor mu?

Bakanlığımız, kamuoyunun hava kalitesi ile ilgili bilgiye her ortamda ulaşımını kolaylaştırmak amacıyla, Ankara’daki hava kalitesi ölçüm istasyonlarından alınan veriler ışığında saatlik olarak güncellenen hava kalitesi indeksini, web sitesinin yanı sıra Ankara İlinde dört noktada yer alan LED ekranlar aracılığı ile yayımlamaya başlamıştır. Bu kapsamda, çevresel bilgiye ulaşım yöntemleri arasında etkili olduğu tecrübe edilen LED ekranların, Ulusal Hava Kalitesi İndeksini kamuoyu ile paylaşma amaçlı olarak kullanılması için İl Müdürlüklerimizle iletişime geçilmiş olup, Artvin, Bartın, Bursa, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Mardin, Sivas, Van ve birçok ilde mevcut LED ekranların hava kalitesi indeksinin kamuoyu ile paylaşılması için kullanılması amacıyla girişimlere başlanmıştır. Ayrıca söz konusu kamu spotu çalışması Bakanlığımız tarafından hava kalitesi alanında yürütülmüş bir proje aracılığıyla hazırlanmış olup, TV kanallarında kullanılmıştır. Halen Bakanlığımız faaliyetlerinde kullanılmakta olan farkındalık yaratıcı video-reklam çalışmaları, hava kalitesi alanında özellikle devam ettirilmektedir.