Ne sihir, ne keramet kurda bütün marifet
BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan sıkça borsa endeksindeki artıştan söz ediyor. Hakikaten 17 Aralık 2004'teki AB kararından bu yana borsa tırmanıyor, faiz hızla geriliyor, kur yerinde sayıyor.
Başbakan mali piyasaları gerçek dünya ile karıştırdığı için milletin para kazandığını anlatırken hep artışa vurgu yapıyor. Oysa ahali parayı borsadaki artıştan çok, faiz ve kurdaki düşüşten götürüyor, galiba farkında değil.
* * *
Türkiye'de son bir yıldır 4 adımda para kazanmanın kolay yolu belli:
1) Elinizde döviz varsa, "Kur çok düştü, Merkez Bankası mutlaka müdahale etmeli" diye ortalığı ayağa kaldıracaksınız. Merkez Bankası alıma başlayınca dövizinizi pahalıya satacaksınız.
2) Türk liranızla ya bono-tahvile veya hisse piyasasına gireceksiniz, hangisi olsa fark etmez. Ardından bu kez de "faiz çok yüksek" diye şikáyete başlayacaksınız.
3) Merkez Bankası faizi düşürdüğü zaman elinizdeki bono ve tahvillerin fiyatı artacağı için kár yazacaksınız, hissenizi daha yüksek fiyata satacaksınız.
4) YTL'de kárınızı cebinize koyduktan sonra arada gerileyen kurla ucuzlayan dövizinizi yeniden satın alıp, "yahu bu kur neden bu kadar düşük, nerede devlet, nerede Merkez" diyeceksiniz.
Sonrası tıpkısının aynısı...
* * *
Bu yöntemle kazanılan yüz milyonlarca doların tablosu yukarıda.
Merkez Bankası doğrudan müdahaleyle 20 milyar dolara yakın döviz aldı, ama kur kıpırdamadı. Buna karşılık YTL ile çalışan bono ve tahvil piyasası ile İMKB emme basma tulumba misali para bastı durdu. Kazananlar ortada, peki kaybedenler kim?
Mali piyasada kazandıran düşük kur, gerçek dünyada kaybettiriyor. İhracatçı sanayici, ucuzlayan ithalatla başedemeyen yerli üretici zorlanıyor, küçülüyor. İstihdam artmıyor, reel ücret düşüyor.ABD'de Michael Harrington 1962 yılında "The Otner America" (Öteki Amerika) kitabını yazdı. Zenginle yoksulun farkını ortaya koydu. (Bizde de Öteki Türkiye diye kopya edenler çıktı.)
Ama bizim durum daha vahim: Bir yanda ürettikçe yoksullaşan KOBİ'ler, tarım kesimi var.
Diğer yanda düşük kur ve yüksek faizden para kazananlar. Üstelik aldıkları risk krize yol açarsa yükü yine üretenler, çalışanlar üstlenecek.
Demek ki bir "Kazanan Türkiye" var, bir de "Ödeyen Türkiye".
Siz Türkiye'nin neresindensiniz?
