Enis Berberoğlu: Kuş mantığıyla istihbarat oyunu

Enis BERBEROĞLU

BAZEN günlük yazıda kuş mantığıyla ufuk turu yer darlığına karşı tek çaredir. O yüzden soru-yanıt yöntemiyle analizi deneyelim:

SORU: İran'ın saf değiştiren istihbarat sorumlusu Ahmet Behbahani'yi kim ciddiye alıyor, kim İranlı ajana güvenmiyor?

YANIT: ABD'li istihbarat birimleri, özellikle Lockerbie faciası olarak anılan ve Pan-Am uçağının bombalanması (1988) neticesinde 270 kişinin ölümüne yol açan terör eyleminde İran parmağı bulunduğu iddiasının üstünde duruyor. Tam bu noktada Behbahani'nin saf değiştirerek Türkiye'ye sığındığı haberinin ABD mahreçli olarak 23 Mayıs 2000 günü Türk basınına (Yeni Binyıl) yansıdığını akılda tutmak gerekiyor.

Türk makamları Uğur Mumcu, Bahriye Üçok, Muammer Aksoy cinayetlerinde İran parmağı bulunduğu yolundaki iddiaların Behbahani'den alınan bilgilerden kaynaklanmadığını ısrarla vurguluyor.

Hatta İçişleri Bakanı Sadettin Tantan, Emniyet Genel Müdürü Turan Genç ve MİT Müsteşarlığı, İranlı eski ajana fazla güven duymadıklarını açıklamakta dahi sakınca görmüyor.

SONUÇ: Sanki ABD, Türkiye'de sorgusu süren Behbahani'nin daha fazla ciddiye alınmasını istiyor gibi. Ankara ise, UMUT operasyonunun İran'a karşı uluslararası bir komplonun parçası olmadığını kanıtlamaya uğraşıyor.

* * *

SORU: ABD ve İran kaynaklı haberlerde ortak isimler geçiyor mu?

YANIT: Evet, Paris'te sürgünde yaşayan Halkın Mücahitleri Örgütü'nün lideri, eski İran Cumhurbaşkanı Beni Sadr'ın ismi hem ABD hem de İran kaynakları tarafından kullanılıyor...

ABD'nin CBS Televizyonu, Türkiye'ye sığınan Behbahani ile ilk temasın Beni Sadr üzerinden kurulduğunu kabul ediyor.

İran'da İngilizce yayımlanan Tahran Times Gazetesi ise Pan-Am uçağıyla ilgili iddiaları yalanladığı haberinde sadece Behbahani'nin değil Almanya'da patlak veren bir krizle gündeme oturan Davud Netami isimli mültecinin de Beni Sadr ve Halkın Mücahitleri Örgütü ile irtibatlı olduğunu ileri sürüyor. Alman Der Spiegel Dergisi'nde geçen hafta sonu yayımlanan bir haberde, Salman Rüşdi'nin ‘‘Şeytan Ayetleri’’ kitabının yeni baskısını piyasaya sürmeye hazırlanan Davud Netami isimli İranlı'nın ölüm tehditleri aldığı duyuruldu. Medyaya yansıyan haberlerde İran'ın dini lideri Hamaney'in polis korumasına alınan Netami hakkında ölüm fetvası çıkardığı iddiası da yer aldı.

SONUÇ: İster doğru, ister yanlış olsun... Bugünden itibaren UMUT operasyonu, Almanya'daki Netami olayı ve Behbahani'nin itirafları ile birlikte anılacak... Bu izlenimi silmek hemen hemen imkánsızdır.

* * *

İstihbarat oyununu bu işin erbabına bırakıp, önümüzdeki sürecin birkaç pratik sonucunu öngörmeye çalışırsak;

1) UMUT operasyonu iddianamesinin hiç kuşkuya yer bırakmayacak ölçüde sağlam kanıtlarla desteklenmesi büyük önem taşıyacak.

(Aksi halde Türk güvenlik birimleri ile bu satırların yazarı da dahil Türk medyasının dış gaza geldiği ortaya çıkacak.)

2) Uluslararası kamuoyunda İran aleyhine dönen hava Türkiye'nin Tahran'a karşı izlediği nüanslı dış politikada manevra alanını daraltacak.

3) Dış baskı İran'da reform cephesinin mollalar karşısında güç kaybına yol açacak, radikaller yeni mevziler kazanacak.