Enis Berberoğlu: Kriz krizi tetikler

Enis BERBEROĞLU

DÖVİZ kurundaki dalgalanmayı izleyip sevinen veya üzülenlere tavsiyemiz, işlem miktarına dikkat etmeleridir. Merkez Bankası'nın ihale sistemine geçip adeta piyasadan çekilmesi nedeniyle kur bankalar arasında son derece düşük hacimli alışveriş sonucunda oluşuyor. Dolayısıyla bir milyon 300 bin lirayı görüp ‘‘batıyoruz’’ paniğine kapılmak da yanlış, Devlet Bakanı Kemal Derviş kur tahminini açıklayınca aynı rakamın 100 bin lira gerilemesi üzerine bayram etmek için de erken... Üstelik döviz kurunun bu krizde neden değil sonuç olduğunu da unutmamak gerekiyor.

***

1997-1998 ekonomik krizi, siyaseti ancak 1999 yılında harekete geçirebildi. IMF ile varılan anlaşmayla uygulamaya konulan ekonomik program sadece 14 ay yürürlükte kaldı. Siyasi iflas, ekonomik krizi tetikledi. Kriz nedeniyle siyasete taze kan dopingi ve vitrin değişikliği zorunlu hale geldi. Bakan Kemal Derviş sanki dördüncü koalisyon ortağı gibi hükümete katıldı. Siyaset bu darbeyi hazmedemedi, ‘‘15 günde 15 yasa’’ kavgası krizde ikinci dalgaya yol açtı. Türk Lirası yine hızla değer kaybetti, sinirler bozuldu, sokak eylemleri patlak verdi. Siyaset panikledi, Kemal Derviş'i ismen hedef alan demeçler verildi. Bakalım piyasaların bu yeni siyasi dengeye tepkisi ne olacak?

Dolayısıyla bugün varılan sadece suni dengedir.

***

Bu analizi fazla siyasi veya kötümser-soyut bulanlar için piyasada dolaşan en iyi ve en kötü senaryo seçeneklerini sunalım:

Haftaya açıklanacak olan programın piyasalar tarafından tatmin edici, dış kaynağın yeterli bulunması halinde, Kemal Derviş mevcut siyasi yapı sayesinde değil aksine tüm politik çelmelere rağmen başarılı olacaktır. Yani ekonomi rayına otururken siyasette güven bunalımının artması en iyi senaryodur. Devamı için yukarıdaki paragrafa bakın.

Programın piyasada yeterli yankıyı bulmaması halinde Kemal Derviş ile hükümetin yolları ayrılması ihtimali gündemdedir. Ama Derviş'in itibarı hükümetten daha yüksek olduğu için koalisyonun siyaseten yola devamı zordur. Devamı için yine bir zahmet yukarıdaki paragrafa bakın.

***

Tüm bu süreçte tek hayırlı gelişme var: Siyaset mühendisleri de Kemal Derviş'i eski ve kirli aile fotoğrafına monte çabalarından vazgeçti.

KARŞI GÖRÜŞ-KATKI

‘‘İki önerim var: 1) Káğıt paralar üzerinden Atatürk'ün resmini çıkaralım. Çünkü paranın değerini devamlı düşürüyorlar. Atatürk'ü daha fazla rencide etmeyelim. 2) Banknotların ön yüzüne gülmeyen üç liderimizin resmini basalım. Arka yüzüne de paramızın değerinin düşmesinde katkısı olan ‘‘Aile Resmi’’ni basalım. Paramızın değerinin düşmesinde katkıları olduğu için hiç değilse böyle anılsınlar.’’ (D.Doğrucu)