Enis Berberoğlu: Itera'nın anlamı tekerrür

Enis BERBEROĞLU

TÜRKİYE'yi kuşatan Rus enerji şebekesinin doğu kolunun akıncısı Itera isimli şirket... Birkaç gündür bu şirketin Moskova'daki marifetleri ile Türkiye'ye dönük niyetlerini sergilemeye çalıştık.

Bugün müsaadenizle işin magazin tarafına bakacağız.

Mesela Itera ismi... Şirket kurucularına göre Latince kökten gelen İngilizce iteration fiilinden ilham alınarak seçildi.

Iteration sözcüğünün Türkçe karşılığı tekerrür.

Yani tekrar etmek, yinelemek.

Eğer Itera Türkiye'ye girebilirse, faaliyetleri neticesinde ne tekerrür eder şimdilik meçhul. Ama sakın tekerrürden kasıt ballı otoyol ihaleleri, enerji vurgunları modelinin tekrarına duyulan iştah olmasın?

* * *

Itera kurucuları hakkında bugüne kadar hep rakamlar konuştu.

Dünyanın 24 ülkesinde 130'a yakın küçük şirketi yöneten amiral gemisinin hisselerinin sadece yüzde 13'ü isme yazılı.

Lazard Finker ile eşi Raissa Frenkel söz konusu yüzde 13 hissenin yüzde 5'lik bölümüne sahip gözüküyorlar.

Peki 7 bin kişinin çalıştığı, 3 milyar dolarlık iş hacmine ulaşan bu dev organizyonun temelini 9 yıl önce atan çift kimdir derseniz...

Itera'nın kurulduğu Jaksonville Florida'nın yerel gazetesi Florida Trend'in haberine göre Lazard Finker'in ABD'deki mazisi on yıldan az...

1991 yılı sonunda doğduğu Kazan kentinden ABD'ye göç eden konser piyanisti Finker, Jacksonville Lisesi'nde bir yıllık kontratla öğretmenliğe başladı. Kısa zamanda sevildi, çevresi genişledi, kontratı uzatıldı.

Finker'in sadece iyi bir öğretmen değil, başarılı işadamı olduğu kısa zamanda kanıtlandı. Rusya'daki ticari bağlarını kullanmaya karar veren lise hocası, aradığı ortağı Aşkabat (Türkmenistan) göçmeni İgor Makarov'un şahsında buldu. Milli bisikletçi Makarov, o tarihte blucin üretimiyle meşguldü. İkiliye Finker'in iktisatçı eşi Raissa Frenkel ile Jacksonville'in yerel işadamı Ted Kavalieros da katıldı.

Itera'nın eski Sovyet cumhuriyetleri ile ticareti hazır giyim, bira, sigara, donmuş gıda ihracatıyla başladı, ama 1995'te kulvar değiştirdi.

1995 yılında Türkmenistan yönetimi, 30 milyon dolar borçlu olduğu Itera'ya nakit ödeme yerine doğal gaz takası önerdi.

Itera tereddütsüz kabul etti, süregiden anlaşmalar sayesinde dünyanın ikinci büyük gaz şirketi haline geldi.

Aynen bir elma alıp, parlatıp satan, sonra iki elma alıp satan, ama en sonunda zengin teyzesi vefat edince servete kavuşan adamın hikáyesi gibi Itera'nın ilk yıllarında kárlı tekerrürün izini sürmek mümkün.

Ama son üç yılda şirket gelirlerindeki ani patlamayı resmi tarihle izaha çalışmak abesle iştigal anlamına geliyor.

* * *

Itera sadece Rusya'da değil, Avrupa ve ABD'de de mercek altında...

Avrupa Birliği'nde ‘‘kara para’’ aklama soruşturması sürüyor.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, Itera'nın 500 milyon dolarlık kredisi için sahiplerinin açıklanmasını şart koşuyor.

Galiba aynı filmi tekrar izlememiz isteniyor.

Hayali ihracat yoluyla bu ülkeye döviz kazandırmaya çalışanlar, mafyayı başımıza bela etti. Susurluk'la vatan kurtarmayı deneyenler, çeteleri iktidara taşıdı. Anlaşılan sıra Rus mafyası ile güreş tutmaya geldi.

Onlar kazansa da Türkiye kaybedeceği için itirazımız var!