İki resim, iki yorum

Brezilya AB üyesi değil IMF’yi yolladı, ne oldu?

İLK resim, daha doğrusu yukarıdaki tablo, Türkiye ve Brezilya borsalarını kıyaslıyor.

Neden ölçümüz borsa? Çünkü deniliyor ki, ‘Hükümet doğru adımlar attı, AB’den müzakere kararını koparttı, IMF ile anlaştı, gökten döviz yağdı, borsa coştu, faiz düştü, kur sabitlendi.’

Hakikaten tablodan da anlaşılacağı üzere 2003 Mayıs ayında 15 bin olan İMKB-100 endeksi bugün 40 bine dayandı, faizler dörtte birine indi, kur geriledi.

Ama bakıyoruz Brezilya’nın borsa endeksi ve kuru da tıpatıp aynı seyri gösterdi. İMKB ile birlikte yükseldi, eşanlı düştü. Nedeni basit: Dış piyasalarda USD ve Euro faizi çok düşük, ABD borsasının getirisi az olduğu için para Türkiye ve Brezilya gibi ülkelere aktı.

Mesele Türkiye’nin AB inadı, IMF ile başarı hikáyesinde yatıyorsa o zaman Brezilya’ya ne demeli?

Dahası büyük fonlar yeniden ABD gibi ülkelere akarsa, bu hikáye paçayı kurtarmaya yetecek mi?

Büyüdük ama iş bulamadık peşin yerine taksitle tükettik

EKONOMİ dört yıl üst üste büyüdü ama işsizlik yüzde 9-10 aralığına kilitlendi. Sebebi ilk tablodaki fon akımları. Türkiye’ye o kadar döviz yağdı ki, kur düştü, ithalat cazip hale geldi. İhracata dayalı küçük işletmeler yani KOBİ’ler zorlandı, istihdamı artıramadı.

Türk halkı 2004’te otomobil satışlarını patlattı, bu yıl sıra konuttaydı. Değirmenin suyu aynı yerden aktı: Kredi kartları ve tüketici kredileri.

Ne var ki ikinci tablomuz (yukarıda) yolun sonuna geldiğimizi gösteriyor. Tablo diyor ki; peşin alımlarda 2004’ün gerisine düştük, yani limitler doldu. Artık geri ödeme zamanı geldi!

Peki seneye ne olur? Muhtemelen AB ile Kıbrıs gerginliği yaşarız, IMF ile sosyal güvenlik reformu sancısı gündeme gelir. Ama korkmayın, hiçbir senaryo 2001 gerçeğinden daha kötüsünü yaşatmaz. 2006 daha iyi bir yıl olsun dileğiyle.

Petrolde hangi fiyat Türkiye için daha iyi?

KİMİNE göre gelecek yıl petrol fiyatları Çin ve Hindistan’ın yüksek büyümesine ve artan talebe bağlı olarak daha da yükselecek. Bazılarıysa spekülatif balonun patlayacağı ve fiyatların 40 dolara kadar gerileyeceğini tahmin ediyor. Peki Türkiye açısından hangisi daha iyi?

Yüksek fiyat tabii ki cari açığı şişiriyor (5.5 milyar USD kadar), enflasyona 1.5 puan ekliyor. Ama öte yandan petrol üreten Arap ülkeleri ve Rusya ek gelirini Türkiye’de harcıyor.

O yüzden petrol fiyatlarının çok gerilemesi, var olan konjonktürde Türkiye’nin çok lehine değil.