Gülsuyunda hedef pazar Konya, korkulan rakip Çin

İlki emekliye ayrıldı, diğerini bekleyen Çin tehlikesini de Gülbirlik Genel Müdürü Bolat Tamer’den dinledik.

- Gülbirlik ne üretiyor?

- 10 bin ortağımızdan topladığımız gül çiçeğinden parfüm hammaddesi gülyağı ve daha ucuz olan konkret çıkartırız.

- Dünya pazarındaki konumunuz nasıl?

- Pazara hakimiz. Dünya üretimi 2.5 milyon kilo. 1.5 milyon kilosunu Türkiye, 1 milyon kilosunu Bulgaristan üretiyor.

- Malınızı doğrudan mı satıyorsunuz?

- İlk kez bu yıl bu alanın iki devine İsviçreli Firmencih ile Givaudan’a doğrudan mal satabildik.

- İhracatınız ne kadar?

- Gülyağının kilosu 6 bin dolar. 10 milyon dolarlık ihracatımız var. Isparta’nın ihracat toplamının yüzde 20’sine eşit.

- Peki ya iç pazar?

- Gülsuyuna rağbet çok, şampuan, krem, deodorant gibi 16 dalda 36 çeşit ürünümüz var. Ama bayi örgütü kurmamız lazım.

- Mesela nerede?

- Satış rakamlarımızdan anlaşıldığı kadarıyla mesela Konya en iyi iç piyasamız, hedef pazarımız.

- Gülsuyu kullanan ünlü tanıyor musunuz?

- Bildiğim kadarıyla İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu gülsuyundan başkasını kullanmaz.

- İşler iyi gibi gözüküyor?

- Öyle ama yabancı parfüm devleri Türkiye’nin alternatifini arıyor. Fas’ta, Bulgaristan’da denediler olmadı ancak sonunda Çin’de tutturdular.

- Ne oldu?

- Deneme amaçlı 40 kilo gülyağı ürettiler.

- Çin rakip olursa neler yaşanır?

- Bizde gül çiçeğinin kilosu 1.5 dolar, orada 50 sent. Bizde aylık ücret 300 dolar, Çin’de 40 dolar. Gülyağının kilo fiyatını yarı yarıya kırıp 3 bin dolara satabilirler.

- Isparta’da sizin dışınızda üçü yabancı beş özel üretici var. Onlar ne yapar?

- Gerekirse tesisleri Çin’e taşırız diyorlar.

Bodur ağacın elması taneyle satılıyor

TÜRK elması bir cennet ülkemizde, bir de İran’da yeniliyor.

Buna karşılık marketlerde gördüğünüz kırmızı, sert ama sulu elmalar Arjantin, Peru gibi uzak ülkelerden geliyor.

Üretim artıp ihracat sıfırlanınca yerli elma depoda çürüyor, fiyat geçen yılın altına düşüyor. Isparta Ticaret Borsası’nda Başkan Murat Dolmacı, Meclis Başkanı Ramazan Boylu, elma üreticisi ve tüccarı Sait Bayındır ile Ahmet Korkmaz’la birlikteyiz:

- Murat Başkan, Isparta Türkiye elmasının beşte birini üretiyor. Sorun ne elmada?

- Sorun öncelikle kalite. Bizim yaşlı ağaçların ürünü kalitesiz, toplaması zor.

- Bu ağaçların alternatifi var mı?

- İtalyanlar daha kısa olduğu için bodur ağaç denilen bir türü genetik olarak yarattı. Bodur ağaçta kolayca ve ucuza ilaçlanacak, toplanacak, daha dayanıklı elma üretmeliyiz.

- Bodur ağacın elması değişik mi?

- Bakın geçenlerde bir Yunanlı geldi 80 mm çapında elma istedi. Ne kokusu ne de tadı, elmanın büyüklüğüydü tek şartı.

- Neden?

- Avrupa’da elma taneyle satılır, ne kadar büyükse o kadar iyidir.

- Peki biz de o tür elma üretimine başladık mı?

- Bodur ağacın patenti İtalyanlarda. Niğde’de fidan diktiler, Mersin’den satıyorlar. Isparta’da da başladık.

- Ya Türk elması?

- Geçen ekim ayında tüccar 600 bin liradan elma aldı. 200 bin lira soğuk depo, kasa, kağıt parası ödedi bugün 400 bin liraya alıcı yok.

- Ne yapmalı?

- Mutlaka Elma Borsası kurulmalı.

TIR’la halı satardık şimdi kargo yetiyor

ISPARTA’nın ithal ve haksız rekabete dayanamayan bir geleneği de halısı.

Bir zamanlar her köyde onlarca halı tezgahı varken bugün tek tük rastlanıyor. Murat Dolmacı ve Ramazan Boylu anlatıyor:

- Neden tezgah sayısı azaldı?

- Bugün üç kadının günde 12 saat çalıştığı bir tezgahta ayda 6 metrekare halı üretilir. Her kadın da ayda ancak 90 milyon kazanır.

- Yetmiyor değil mi?

- Evet 90 milyona kimse çalışmıyor.

- Peki ya hammadde?

- Hayvancılık öldü yün bulamıyoruz. Yeni Zelanda’dan geliyor.

- Üretim ve satış ne durumda?

- Babamın zamanında TIR’la halı yollardık, şimdi haftada birkaç kez kargoya vermek yetiyor.

- Ya çaresi?

- Çin’den, Afganistan’dan, Pakistan’dan kaçak veya dampingli halı girişi önlenmeli. Ayrıca hammadde bulmamız sağlanmalı.