Global ortaklık yerel demokrasi

Enis BERBEROĞLU

Madrid

Kürsüden aralarında 33 Türk konuğun da bulunduğu 500 bankacıya ‘‘Hoşgeldin’’ konuşması yapan Visa Avrupa'nın Yönetim Kurulu Başkanı Eduardo Merigo İspanyol vatandaşı.

Diktatör Franco rejiminden demokrasiye geçişi sağlayan özel ve seçkin takımın üyesi olmakla övünüyor. Tıpkı Visa'nın yıllık toplantısını açan Madrid Belediye Başkanı gibi.

Akdeniz kanının sıcaklığı suratına yansıyan Merigo, Visa'nın İspanya başarısını anlatırken, ünlü bir yerel karikatüristin yapıtlarını kanıt niyetine sunuyor. İspanyol sanatçı, örneğin, ıssız bir adaya düşen kazazedeye Visa kredi kartı atılması türü abes halleri hiciv malzemesi olarak kullanıyor.

Eduardo Merigo, Visa kartının İspanya'da karikatür konusu yapılmasını kısa ama enfes bir analizle açıklıyor:

- Biliyor musunuz, burada Visa'ya ‘La Visa’ denilir, yani milli kart sayılır. O yüzden bu kadar tutuldu. Zaten başarının sırrı burada. Global olabilmenin yolu önce her coğrafyada yerel çalışmaktan geçiyor.

***

İspanya'nın emekli demokrasi savaşçısının global efsanenin temellerini yerellikte araması beyhude gayret değil.

Nakit para ve çeke karşı verilen gerilla savaşının tarihi daha çok yeni. 1977 yılında yerel kredi kartı veren sayısız bankadan biri olan International Bank Americard Corporation aradan geçen 20 yılda Visa International haline geldi. Bugün dünya plastik para pazarının neredeyse üçte ikisini kontrol eden Visa her aşamada ve coğrafyada üç yerel cemaate dayandı:

1) Kart sahibi tüketiciler 2) Kartla ödemeyi kabul eden işyerleri 3) Karta aracılık eden, riski paylaşan ulusal bankalar.

Yani Visa hep yerel ortaklarla varoldu, global gücüne kavuştu.

***

Bugün dünyada 554 milyon adet Visa kartı var. 1997 Haziran ayı sonunda Visa kartıyla yapılan harcama toplamı 1 trilyon doları aştı. Geçen yıl saniyede 3 bin Visa operasyonuna teyit verildi.

Visa'nın cirosunun yüzde 34'ü aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 28 ülkede sağlanıyor. Avrupa Visa bölgesinde 110 milyon kart var. Toplam işlem hacmi 364 milyar doları buluyor.

Gelelim Türkiye rakamlarına...

Yüzde 36'lık hızla büyüyen Türkiye pazarında 8.5 milyon Visa kartı var. (Avrupa toplamının yüzde 7.5'uğu) Yıllık işlem hacmi 9.4 milyar dolar olarak hesaplanıyor. (Avrupa'nın yüzde 2.6'sı) Yani kartla her operasyonda yapılan işlem miktarı biraz düşük: Yılda 54 dolar. Visa'yı kabul eden 81 bin işyeri yılda 171 milyon operasyona aracılık ediyor.

***

Türk finans dünyasının temsilcileri Visa'nın Avrupa Birliği stratejisini gözden geçireceği yıllık toplantısına katılan en kalabalık heyetler arasındaydı.

Üstelik Türk bankacılar Avrupa Birliği'nden gelen meslektaşlarının yanında misafir veya gözlemci olarak değil üye sıfatıyla oturdu. Çünkü Türkiye Visa'nın dünyayı organizasyon ve pazar özelliği açısından ayırdığı 6 coğrafi bölge içinde Ortadoğu'ya değil Avrupa Birliği'ne dahil gözüküyor.

48 saat önce Başbakan Mesut Yılmaz'ın AB'nin genişlemesi trenini kaçırmamak amacıyla diplomatik girişimde bulunmak üzere ziyaret ettiği Madrid'de Türk bankacılarına eşit ve itibarlı ortak muamelesi yapıldığını izlemek hiç değilse yürek serinletiyor.

***

Madrid'den bakınca hamburger ve markalı tişört tüketimindeki patlamanın Türkiye'yi Avrupalı yapmaya yetmeyeceği daha iyi anlaşılıyor. Türkiye'de her sektörün Visa'nın yerel ortağı sıfatıyla çalışan Türk bankaları gibi yerel ama global bağlantılı olması zorunluluğu ortaya çıkıyor.

Türkiye ancak bu yolla Avrupalı olabilir. Tabii bankacıları arasından İspanyol meslektaşları gibi demokrasi kahramanları da yetişmesi şartıyla.