Enflasyonla topyekûn savaş (2) Çözüm hükümeti mi seçim hükümeti mi?

Enis BERBEROĞLU

Ekonomide kalem oynatmak, Susurluk'taki mayın tarlasında dolaşmayı aratmıyor. Örneğin hükümetin fiyat dondurma (frenleme) planı ilk bakışta Türk milletine müjde gibi gözüküyor.

Enflasyon canavarının Türkiye'deki mazisi torun sahibi olmaya yetecek kadar eski. O yüzden, ‘‘Kamuda altı ay fiyat artışı yok’’ diyerek halkı okşayan iktidara muhalefetin sonu, ‘‘zam mazohisti’’ damgası yemektir.

Son sözü hemen kayda geçirmekte yarar var:

Altı ay süreyle de olsa zamsız yaşamaya kesinlikle karşı değiliz.

Aksine hükümetten talebimiz, altı aydan sonrası için de zamlara ihtiyaç bırakmayacak ekonomi politikası izlemesi.

Yani zamların ebediyen tarihe karışması...

* * *

Fiyat dondurmanın enflasyonu frenleyen bir araç sayıldığı muhakkak. Ancak enflasyonun yapısal nedenlerine çare değil.

Türk basınında çok tartışılan İsrail modelinde, fiyat dondurma operasyonu ancak bir dizi önlemle takviye edildiği için başarılı oldu:

1) Ücretler dondu: Hükümet iş dünyası ile fiyat dondurma pazarlığı yaparken sendikaları da masaya çağırdı. Maaş ve ücretler donduruldu.

2) Kur bastırıldı: Sanayinin girdi maliyetini düşürmek amacıyla kur bastırıldı. Ulusal paranın döviz karşısında değer kaybı yavaşladı.

3) Karşılıksız para yok: Kamu kesimi ertelenen zamlar nedeniyle doğan finansman açığını Merkez Bankası veya resmi bankalardan karşılamadı.

4) Para birimi değişti: Ulusal para birimi değişti ve bir dolara eşitlendi. Böylece halka moral verildi.

Takdir edersiniz ki, saydığımız bu önlemlerin her biri ciddi siyasi sorumluluk ve kararlılık gerektiriyor.

Oysa alaturka fiyat dondurma (frenleme) operasyonunda kafalar karışık.

‘‘Gerçekçi kur’’ ne demek belli değil. Ücretler ve kur artarken zamları kim, nasıl erteleyecek? Hazine'nin iç borçları hangi kaynakla ödenecek?

Bu soruların yanıtı yok.

* * *

Hükümetle ilişkisi giderek bozulan CHP lideri Deniz Baykal, son iki gündür yapılan resmi açıklamaları ‘‘Hükümetin enflasyona teslimi’’ diye yorumluyor. Baykal oldukça sert ifadeler kullanmaktan kaçınmıyor:

- İş kontrolden çıktı. Hükümet enflasyonla mücadelede teslim oldu. Tam bir fiyasko. Hükümet kendisine siyaseten ve ekonomik açıdan güvenmiyor. Fiyat dondurma enflasyonla mücadele paketinin parçası olarak değil, ciddi önlemlerin yerine düşünülüyor.

CHP lideri kafalara takılan seçim kuşkusunu da dile getiriyor:

- Boşuna altı ay zaman yitirdiler. Mesut Yılmaz'la ilk görüşmemizde 'Seçim hükümeti kurun' dedik. 'Çözüm hükümeti olacağız' dediler. İtiraz etmedik ama şu anda çözümsüzlük içindeler, Refah seçim için bastırıyor.

Evet galiba gelinen noktada kritik soru budur:

- Türkiye'yi yöneten seçim hükümeti midir, çözüm hükümeti midir?

Fiyatları dondurmak kolay, önce bizi yöneteni tanıyalım.