10 soruda Fransa krizi

Çünkü sözde Ermeni soykırımını inkára ceza öngören yasa tasarısı 12 Ekim’de Fransa Ulusal Meclisi’nde oylanacak. Dün Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, hükümete bilgi verdi. Bakanlık yöneticileriyse başkent gazetecilerine krizin, dünü-bugünü-yarınını anlattı.

Sizler için 10 soru ve yanıtta Fransa krizini özetlemeye çalıştım.

* * *

1) 12 Ekim’de ne olacak?: 18 Mayıs’ta görüşülmesi ertelenen yasa tasarısı muhtemelen hiç tartışılmadan ilk gündem maddesi olarak oya sunulacak. Milletvekillerinin büyük bölümü seçim bölgesinde çalışma yürüttüğü için tasarının düşük katılımla yasalaşması bekleniyor.

2) Yürürlük tarihi ne zaman?: Yasanın Ulusal Meclis’ten sonra Senato’dan ve Cumhurbaşkanı onayından geçmesi gerekiyor. Cumhurbaşkanı’nın yasayı inceleme süresi 15 gün ve veto hakkı da bulunuyor. Ama Fransa’yı bilenler, yasanın seçim sonrasına kalmasına yüksek ihtimal veriyor.

3) Fransa’da benzer yasa var mı?: Yahudi soykırımını inkár edenlere de ceza uygulanıyor. Ancak bu yasa da ifade özgürlüğüne aykırı düştüğü için eleştiriliyor. 12 Ekim’de oylanacak tasarı, beş yıl önce yürürlüğe giren "Ermeni soykırımı vardır" yasasına muhalefete benzer mantıkla ceza öngörüyor.

4) Kimler inkárdan ceza alır?: Teorik olarak Ermeni soykırımını incelemek için kurulacak komisyona üye seçilecek Fransız tarihçisi bile "soykırım yok" hükmüne varırsa cezaya aday. Ama pratikte sokaktaki adam bu yasadan etkilenmez. Daha ilk cezada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bozar.

* * *

5) Ankara ne zaman öğrendi?: Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün birkaç hafta önceki Fransa gezisinde yasa tasarısı gündeme geldi. İçişleri Bakanı ve Cumhurbaşkanı adayı Nicolas Sarkozy, Bakan Gül’e bu tasarının önlenmesi için TCK 305’in değiştirilmesi de dahil bazı önerilerde bulundu.

6) Şimdiye kadar ne yapıldı?: Dışişleri’nin girişimlerinin yanı sıra Türk parlamenterler heyeti, her görüşten Fransız politikacılarla buluştu. Sadece teklif sahibi sosyalistler görüşmekte isteksiz davrandı. Başbakan, Türkiye’de iş yapan Fransız şirketlerini uyardı.

7) Büyükelçimiz geri çekilecek mi?: 12 Ekim’de tasarı Ulusal Meclis’ten geçse bile büyükelçinin geri çekilmesi düşünülmüyor. Çünkü sadece Paris’teki Türk büyükelçisi değil, Ankara’daki Fransa sefiri de çok başarılı bulunuyor, iletişim kanallarının kapatılması sakıncalı görülüyor.

8) Cezayir örneği doğru mu?: TBMM’nin "Fransa, Cezayir’de soykırım yaptı" yasasını çıkartması diplomatik kaynaklara göre hata olur. Öncelikle Türk Meclisi, Fransa’nın yanlışını tekrarlar, daha önemlisi Türkiye-Fransa arasındaki soruna üçüncü ülke (Cezayir veya Ermenistan) eklenir.

* * *

9) Ekonomik misilleme olur mu?: Zaten Türkiye tepkisini sivil toplum örgütleri yoluyla ve ekonomik misillemeyle göstermeyi planlıyor. Ancak tepki ulusal çıkarlara zarar verecek ölçüye taşınmayacak. Fransız şirketlerinin Türk ortakları ile Türk işçilerinin durumu göz önünde tutulacak.

10) Fransa ihale alacak mı?: Hayır. Başta Eurocopter ve nükleer santral olmak üzere Fransız şirketlerinin üstü çizildi.

* * *

Fransız krizini yorumsuz aktardım.

Bir de kişisel duyurum olacak.

Yüce Meclis’e saygım sonsuz, ama eğer "Fransa, Cezayir’de soykırım yapmadı" diyene ceza öngören bir yasa çıkartırlarsa kesinlikle itiraz ederim. Hatta yasayı ilk çiğneyen belki de ben olurum.

Çünkü ifade özgürlüğü, çifte standart kaldırmaz. Ne Paris’te, ne de Ankara’da!