Doğuş Otomotiv’in satışına kim engel oldu?

Toplam pazar ilk 6 ayda yüzde 12 düşüp, markaların çoğu kan kaybederken bu marka satışlarını 2017 yılına göre tam yüzde 32 arttırmıştı. Hem de öyle 5 adetten 40 adede değil, 10 bin adedin üzerinde bir satıştan bahsediyorum.

Bazılarının tahmin edebileceği gibi bahsettiğim bu marka şubat başında genel müdür değişikliği de yaşayan Skoda... Çek markanın bu başarısı tesadüf de değil. Hem Türkiye hem dünyada yeni modellerle birlikte 2010 yılından sonra ciddi bir çıkışa geçen Skoda, bu yılın ilk yarısında dünya çapında yüzde 11 büyürken, diğer tüm pazarlarda da artış sağladı. 1991 yılından bu yana Volkswagen Grubu bünyesinde yer alan Çek üretici Skoda, bugün Alman grubun en kârlı markalarının en başında geliyor. Volkswagen ve Audi’yi geçen, Porsche ile yarışan Skoda’nın Türkiye’deki temsiliyeti ise biraz değişik. Çünkü normalde Volkswagen Grubu’nun tüm markalarının Türkiye distribütörü olan Doğuş Otomotiv, bir tek Skoda’da Yüce Auto ile ortak. O da Skoda’nın çok eskiden beri Türkiye distribütörlüğünün Yüce Auto’da olmasından kaynaklanıyor. Doğuş aslında Seat markasında da Yüce Auto’yla ortaktı ama 2006 yılında cüzi bir rakama bu markayı bünyelerine kattılar. Buna karşılık Skoda’nın yönetimini Yüce Auto’ya bıraktılar.

2010 yılında şirketin kurucusu Orhan Yüce’nin vefatı sonrası yönetimi devralan Ahmet Yüce ve oğlu Ali Yüce’nin geçen dönemde Doğuş Otomotiv’le iyi bir işbirliği yaptığına tanıklık ettik.Aksi halde Skoda’nın yeni genel müdürünün Doğuş Otomotiv’in bünyesinden gelmesine itiraz edebilirlerdi. Dobra bir kişiliğe sahip Ahmet Yüce’nin bu dönemde ‘herkes kazansın’ mantığıyla hareket ettiğini, yönetime karışmadığını da biliyorum.

Doğuş’tan transfer olan Tolga Senyücel, 2013-2017 yılları arasında Yüce Ailesi’nin ve pazara giren yeni modellerin etkisiyle başarılı bir performans sergiledi. Markanın satışları 6-7 bin adetlerden 30 bin adetlere yaklaştı.

Ancak Doğuş Otomotiv, şubat ayında Senyücel’i sürpriz bir kararla Skoda’dan alarak Volkswagen’in Ticari Araç Genel Müdürü yaptı. Otomobilin başına getirilse belki çok önemli bir atama olarak değerlendirilebilirdi ama ticari aracın başına gelince sektörde dedikodular aldı  başını yürüdü. Bu sürpriz değişikliğin ardında Skoda’nın Doğuş Otomotiv’in diğer markalarından daha fazla ön plana gelmesinin etkisi olduğu tahmin ediliyor. Çünkü son 6-7 yıldır Doğuş Otomotiv’in bünyesindeki marka genel müdürleri açıklama yapmaktan kaçınırken, her yıl yeni rekor kıran Skoda’yla ilgili haberler gazetelerde boy boy yer alıyordu.

Şimdi işin can alıcı noktasına geliyorum. Skoda satışları 2010 yılından sonra her yıl artarak büyürken, Doğuş Otomotiv’in bünyesindeki diğer markalarda son dönemde gözle görülür kayıplar yaşanmaya başladı. Düşünün bu yılın ilk yarısında Volkswagen’in (binek-ticari) satışları yüzde 26, Audi’nin yüzde 13, Seat’ın ise yüzde 32 düşerken, Skoda grubun tek büyüyen, başarılı markası konuma yükseldi.

Tüm bunları değerlendirip filmi biraz geri sardığımızda ise hemen akla geçen sene Doğuş Otomotiv’in satılacağına ilişkin iddialar geliyor. O dönem bankalarla borç yapılandırmasına henüz gitmemiş olan Doğuş Grubu’nun Doğuş Otomotiv’i Katarlılara satacağı dedikoduları dolaşıyordu. Bir çok sektör yetkilisi de bu duyumları bizzat bize iletiyordu. Ben de Şubat 2017’de bu iddialarla ilgili ‘Ferit Şahenk otomobilden vazgeçer mi?’ başlıklı bir yazı yazmıştım.

Şimdi ‘Acaba satışın gerçekleşmemesinde etkin olan Skoda markası mıydı?’ diye düşünmeden edemiyorum.
Çünkü Doğuş Otomotiv’in tümünün satılabilmesi için Skoda’nın tüm hisselerinin de alınması gerek. Doğuş Otomotiv’i alacak kişi veya şirket Türkiye’de bünyesinde en hızlı büyüyen Skoda’nın da olmasını ister. İşte bu noktada kilit isimler ise Ahmet Yüce ile oğlu Ali Yüce. Çünkü Skoda’nın Türkiye’de yarısı bu iki isme ait. Eğer satış isteniyorsa Skoda’nın tamamı için Yüce Ailesi’ne ödeme yapmaları lazım. Hemen şöyle bir hatırlatma yapayım, 2009 yılı sonunda yılda 25-26 bin adet satılan Toyota’nın Türkiye distribütörlüğünü Sabancı Holding, ALJ’ye 85 milyon dolara satmıştı.

Bundan yola çıkarak benzer satış adetlerine sahip Skoda için de Doğuş’un bu çerçevede ödeme yapması gerekir. Ama şartlar bunun için uygun olmadığından iddia edilen satışın gerçekleşmediğini düşünüyorum.

Kuşkusuz bu yazdıklarım tamamen benim düşüncelerim. Doğuş Otomotiv ve Yüce Auto arasında neler yaşandığı gizemini koruyacak gibi gözüküyor. Ortadaki tek gerçek ise Skoda’nın yeni modelleriyle önlenemez yükselişi. Bekleyip gelişmeleri hep birlikte göreceğiz.