Avrupa hurda teşviğiyle 850 bin otomobil satacak

Ama ya Avrupa. Geçtiğimiz günlerde ana gazetede de yazdım. 7 Avrupa ülkesi (Fransa, Almanya, İspanya, Portekiz, İtalya, Avusturya, Romanya) 1.3 milyar Euro’luk hurda desteği vermeye başladı. O haberden bugüne 10 gün geçti. Hurda teşviği veren ülke sayısı 9’a hacim ise 2 milyar Euro’nun üzerine çıktı. Lüksemburg ve Kıbrıs’ta hurda teşviği veren ülkeler arasına katıldı.

17 ÜLKEYE ÇIKIYOR

Avrupa Otomotiv Üreticileri Derneği’nin (ACEA) raporuna göre Belçika, Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Macaristan, Polonya, Slovakya, Hollanda ve İngiltere’nin de hurda teşviği konusunda görüştüğü ve kısa zamanda uygulamaya koyacağı belirtiliyor. Böylece kriz nedeniyle düşen satışları canlandırmak için hurda teşviği veren AB ülkesi sayısı 17’e yükselecek. Bu ülkeler bir taraftan otomotiv sektörüne finansal destek olurken, diğer taraftan endüstriyi krizin etkilerinden kurtarmak için bir çok destek paketini de devreye sokmuş durumda. Bunlara ek olarak tüketimin artması için çıkartılan hurda teşviğinin ise 2009 yılında satışları önemli ölçüde artırması bekleniyor.

Tüm bunlar niye yapılıyor. Çok açık. 2008 yılında Avrupa’da otomobil satışları yüzde 7.8’lik düşüşle 14.7 milyona geriledi. Bu rakam 1993 yılından bu yana yaşanan en büyük düşüş oldu. Krizin etkisini hissetirdiği son çeyrekte ise otomobil satışları yüzde 19 düştü. 2009 yılında ise pazarın en az yüzde 15 düşeceği öngörülüyor. Zaten Ocak ayındaki yüzde 30’un üzerindeki düşüş de bunun doğrular nitelikte. 2008 yılında ticari araç cephesinde ise düşüş otomobili geride bıraktı. Toplam yüzde 9’luk düşüş yaşanırken satılan ticari araç sayısı 2.5 milyon adette kaldı. 2009 yılına ilişkin n ticari araç tahmini ise yüzde 30’luk düşüş öngörüyor.

BEKLENTİ YÜKSEK

Avrupa’da bu gelişmeler olurken Türkiye’de ise durum çok daha vahim durumda. İç pazar krizin etkisini Avrupa’dan daha fazla hissederek yılı yüzde 17’lik kayıpla tamamladı. Ocak ayına gelindiğinde ise düşüş yüzde 40’ları buldu. Şimdi böyle bir durumda Türkiye’de otomotiv sektörüne destek gelmezken, bizden daha az düşüşler yaşaşan Avrupa ülkelerinde adeta destek seferberliği başladı. İşte bu seferberliğin sonucu dolaylı olarak Türk otomotiv sektörünü de etkileyecek. Ülke çapında bakıldığında sadece Almanya uygulamaya koyduğu hurda teşviğiyle 2009 yılında fazladan 600 bin aracın, Fransa ise 150 bin aracın satılmasını öngörüyor. Tabi bunlar ülkelerin beklentileri.

550 BİN YENİ ARAÇ

ACEA’nın hurda teşviğinin Avrupa’daki satışlara etkisi konusundaki öngörüsü ise daha yere basar nitelikte. ACEA şu an 9 ülkede uygulamaya giren hurda teşviğiyle 2009’da Avrupa’da 550 bin ek otomobil satılmasını bekliyor. Tabi bu artıştan sonra hurda teşviğinin yıl sonunda devreden çıkmasıyla 2010 ve 2011 yıllarında ise yeniden düşüş beklediğini de açıklıyor. ACEA’ya göre eğer 27 Avrupa Birliği üyesinin de hurda teşviği vermesi halinde 2009’da otomobil satışlarının 842 bin adetlik artış yakalayacabileceği kaydediliyor. Tabi yine aynı şekilde bu teşviklerin yıl sonu devreden çıkmasıyla 2010’da 432 bin adetlik, 2011’de ise 135 bin adetlik satış kaybının yaşanacağına da dikkat çekiliyor.

Şimdi ortada 842 bin adetlik ek satış olunca, bu Türk otomotiv sanayi içinde önemli bir fırsat olarak karşımıza çıkıyor. Üretim ve ihracatta Avrupa’dan dolaylı bir destek alırken, iç pazar içinde hükümetten bir destek çıksa 2009 yılında moraller biraz da olsun düzelir diye düşünüyorum.

4 milyon nüfuslu otomotiv hükümeti destekleyecek mi

4 ay. Krizin etkilerini derinden hissetmeye başladığımız Kasım ayından bu yana geçilen süre. Bu süre zarfında otomotiv sektörü adeta hükümete haykırdı, yalvardı, destek istedi. Ama geçilen bu süreçte elde var sıfır. Tüm dünyada hükümetler otomotiv sektörlerini hızla desteklemeye devam ederken, Türkiye’de yerel seçim herşeyin önüne geçti. Hükümet sadece yerel seçimlere fokuslanınca, krizdeki sektörler unutuldu veya unutulmak istendi.

Paranın patronu Maliye Bakanı Kemal Unakıtan’ın rahatsızlığı ise sanki eleştirilerden kaçmış gibi algılandı. Otomotiv dernekleri hala hükümetten destek geleceği konusunda iyimser. Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Genel Sekreteri Ercan Tezel, bu hafta Ekonomik Koordinasyon Kurulu’ndan sektöre yönelik destek paketi çıkabileceğini söylüyor ve ekliyor; "Aldığımız duyumlar bu hafta açıklanacağı yönünde. Bu haftada açıklanmazsa seçim sonrasına kalır." Tezer, "Ne tip destekler bekliyorsunuz" soruma ise, "İnanın bizde bilmiyoruz. Biz tüketimi artırmaya yönelik hükümetten destek bekliyoruz. Bu da vergi indirimi olabilir. Hurda teşviğinin artık olmayacağını biliyoruz. Vergide yapılacak indirim ise satışları artırır" cevabını veriyor.

Gelinen noktada hükümetin yaptığı açıklamalar ise çok ilginç. Ekonominin patronu Nazım Ekren, otomotiv sektörüne yönelik bir önlemin olmayacağını açıkça ifade ederken (bknz. Vahap Munyar 20 Şubat yazısı) otomotiv bakanı olarak nam salan Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan ise ’Otomotiv paketimiz hazır’ diye basına beyanat veriyor. Hangisi doğru inanın bilemiyorum. Ama gerçek olan bu hafta destek verildi verildi aksi takdirde herşey için çok geç kalınmış olacak.

Hayır hükümetin sektöre destek vermemesinin nedeni olarak önündeki yerel seçimler gösteriliyor. Bana da bu çok anlamlı gelmiyor. Bugün otomotiv sektörü 4 milyon kişinin ekmek kapısı. Bugüne kadar destek olunmadığı için işsiz kalanlar ortada. Önümüzdeki günlerde bu oran çoğalacak. Şimdi böyle bir durumda, hükümet yerel seçimlerde otomotivden ekmek yiyenlerden nasıl oy bekleyebiliyor. Bundan tek çıkan sonuç, ya bu hesaba katılmıyor, ya da işsiz kalsada bu insanların sandıkta oy vereceğine inanılıyor. İnanın, dünya görüşleri hükümütle aynı olsa ve bugüne kadar sandıkta destekleseler de, insanlar aç kaldığı zaman babasını tanımaz. Bizden söylemesi.