Portekiz’in şanslı kuşları

Dağdaki keçilerin avlanması için ihale açılmasına şaşırmamak elde değil.

Neyse ki, Tarım ve Orman Bakanlığı sonradan bu kararı iptal etti.

Portekiz’le ilgili okuduğum bir haber, Türkiye’nin dağ keçileriyle Portekiz’in kuşlarını karşılaştırmama neden oldu. Şöyle...

“KUŞLARIMA

DOKUNMA!”

Portekiz, Akdeniz’in şarap ve zeytinyağı konusunda yükselen yıldızlarından. Zeytin konusunda İspanyol modelini izleyen Portekiz, İspanya gibi süper yoğun zeytinlikleri teşvik eden tarım politikalarına sahip.

Süper yoğun zeytinlikten daha önce de bahsetmiştik. Bu tür zeytinlikler bağ sistemini andıran küçük, dip dibe ağaçlardan oluşuyor. Tüm işlemler makinelerle yapılıyor. Büyük üreticilerin tercih ettiği, zeytinlerin tıpkı endüstriyel bağlar gibi bir son kullanma tarihinin olduğu bir sistem bu.

Tüm zeytin cinsleri bu tür muameleye iyi cevap vermediğinden, Picual, Arbequina, Koroneiki gibi süper yoğun tarıma uyum sağlayan cinslere yoğunluk vererek biyolojik çeşitliliği de sabote ediyor.

Üretici için maliyeti düşürmesi, doğru işlediğinde çok kaliteli zeytinyağları elde edilebilmesi, üreticiye de kaliteli ürünü daha düşük fiyata satabilmek avantajları arasında ki hiç az değil.

Ancak dünyaya maliyeti yüksek, uzun vadede çevreye bir şey kazandırmayan, binlerce yıllık zeytin kültüründen bir şeyler götüren bir yöntem.

Üretimde düşürülen maliyet fiyatlara da yansımıyor. Yoğun zeytinliklerden elde edilen yağlarla aralarında her zaman fiyat farkı olmuyor.

Doğru zamanda toplanıp doğru işlediğinde maliyeti çok daha yüksek eski zeytinliklerle arasında lezzet açısından da pek fark yok açıkçası.

Bu sistemin yaratıcısı, bu sayede dünya devi olan İspanya’nın en başarılı yağlarının çoğu da bu şekilde elde edilenler.

Üretici için de, tüketici için de zor bir ikilem. Benim tarafım belli. Yoğun zeytinliklere evet, süper yoğuna hayır.

GECE HASADI SUÇ SAYILACAK

Biraz uzun bir hatırlatma oldu. Konumuza geri dönersek... Süper yoğun zeytinciliği yaygın olarak uygulayan Portekiz’de bu tür zeytinliklerde gece hasadı yasaklanmış. Yapana ceza var.

Bu tür tarımda zeytin ağaçtan ziyade saksı bitkisi gibi kaldığı için, hasadı çok kolaylaştıran, katamarana benzeyen hasat makineleri var. Koridor halinde yavru zeytinlerin üzerinden geçiyorlar ve hasat yapılmış oluyor.

Gece hasadı, hem düşen ısıdan faydalanmak hem de çifte vardiya ile hasat zamanını kısaltmak için kullanılan bir yöntem.

Instituto Nacional de Investigaçao Agrária e Veterinária (Portekiz Ulusal Tarım ve Veterinerlik Araştırmaları Kurumu), yaptığı araştırmada süper yoğun zeytinliklerde gece hasadının kuşlarda büyük ölçüde ölümlere neden olduğunu ortaya çıkardı.

L’Instituto da Conservaçao da Natureza e das Florestas (Doğa ve Ormanı Koruma Kurumu) da bu verilerden yola çıkarak özellikle ekim ve mart ayları arasında yapılan bu uygulamayı suç kategorisine aldı ve 2020-2021 hasat sezonunda zeytinliklerde sıkı kontroller yapılacağını duyurdu.

Zeytinyağının süper yoğun zeytinliklerde bile üretim maliyetinin AB tarafından belirlenen birim fiyatın üzerinde olduğu, üreticinin hangi yolu seçerse seçsin büyük mücadele verdiği bir dünyada Portekiz, “Kuşlarıma dokunmayın, gece hasat yapmayın” diyebildiği için hayranlığı hak ediyor.