Yüksek faiz tasarrufu arttırmaz

Nedense böyle bir ilgileşim (korelâsyon) olduğu, daha doğrusu “yüksek faizin tasarrufu arttırdığı” şeklinde tamamen yanlış ama o derece de yaygın bir kanı vardır. Eğer mutlaka bir ilgileşim aranacaksa, daha ziyade yüksek faizin, ulusal tasarruf oranını niçin ve nasıl düşürdüğü araştırılmalıdır.

YÜKSEK FAİZ, TASARRUF ALANINI DEĞİŞTİRİR

Yüksek faiz ki, burada kastedilen tasarruf sahiplerine verilen faizdir, tasarrufun mevduata veya tahvile yani “sabit getirili” tasarruf değerlendirme araçlarına kaymasını sağlar. Bu sırada, altın, hisse senedi ve gayrimenkul gibi “değer artışı” sağlayan yatırımlar cazibesini kaybeder. Belki de uzun yıllar “mevduat” ile “tasarruf” zihinlere eş anlamlı iki sözcük olarak yerleştiği için, düşük faiz tasarrufu azaltır gibi bir hatalı bir çıkarım oluşmuştur.

YÜKSEK KREDİ FAİZİ YATIRIMI AZALTIR

Yatırım, sermaye tahsisi demektir. Bir işe sermaye bağlamadan önce, ne sürede ne kadar bir nemâ getireceği tahmin edilmeye çalışılır. Bu nemâ oranı ile kredi faiz oranı karşılaştırılır. Nemâ, faizden yüksekse, yatırım yapılır; düşükse kredi alınmaz ve yatırım yapılmaz. Faiz ne kadar yüksekse, kurtarmadığı için vazgeçilen yatırım de o kadar çok olur. Yüksek mevduat faizi, yüksek kredi faizine sebep olur. Yüksek kredi faizi de yatırımları azaltır. Milli gelir denkleminde yatırım tasarrufa eşittir. Bu durumda (ucuz döviz kredisiyle yapılmıyorsa), yüksek TL faizi, yatırımla birlikte, tasarrufu da azaltır. Nitekim birçok iş adamının “Bu işe para yatıracağıma, devlet tahvili alsaydım daha kârlı olurdum” dediğini duymayan yoktur.

KİŞİSEL TASARRUF-TOPLUMSAL TASARRUF

Altyapı yatırımlarının özel sektöre devredildiği bir ortamda, devletin tasarrufa ihtiyacı yoktur. Eğer hâlâ tahvil bono çıkartarak borçlanıyorsa, bunu tüketim harcamalarını ve Sosyal Güvenlik Kurumu açıklarını kapamak için yapıyordur. Halk ve şirketler tasarruf ettiği paraları, kamu, cari harcamalarında kullansın diye tahvile yatırırsa, milli tasarruf oranı düşer. Yüksek tahvil faizi, tasarruf oranını daha da düşürür.

ÇİFT PARALI EKONOMİ

Parasal iktisat kuralları, “tek para birimli” ülkeler için yazılmıştır. Türkiye çift para birimli bir ülkedir. Bizde sistem ters çalışır. Yüksek faiz, sıcak para çeker. Yani “tasarruf ithalatını” cazip kılar. Bu da tasarrufu düşürür.

SON SÖZ: İTHAL TASARRUF, YERLİ TASARRUFU KOVAR.

HASAN YILMAER’İ UĞURLADIK
Hasan Yılmaer’le uzun yıllar Hürriyet’te birlikte oldum. Sorun çözücü, pratik, neşeli ve pozitif enerji yüklü hoş bir insandı. Ruhu şad olsun. Yakınlarına başsağlığı dilerim. E.C.